Bela kelimesinin sözlük anlamı imtihandır. Musibet ise, isabet eden, başa gelen demektir.

Terim olarak BELA, insanların test edilmek üzere tabi tutulduğu imtihanın adıdır. MUSİBET ise, bu imtihanın içerisinde yer alan sıkıntıdır.

BELA imtihanın adıdır, MUSİBET imtihanın malzemesini teşkil eden sorulardır. Yani, bela zarf, musibet mazruftur. Diğer bir ifadeyle, bela bir laboratuardır, musibet ise hastalığın teşhisi için yapılması gereken kan tahlilidir.

Bu açıdan denilebilir ki, her musibet bir beladır, fakat her bela musibet değildir. Nitekim Kur’an’da bela kelimesi güzel imtihan anlamında da kullanılmıştır:

“(Bedir savaşında) onları siz öldürmediniz, fakat Allah öldürdü onları; attığın zaman da sen atmadın, fakat Allah attı (onu). Ve bunu, müminleri güzel bir imtihanla denemek için (yaptı). Şüphesiz Allah her şeyi hakkıyla işitendir, bilendir.” (Enfal, 8/17)

Bela, teklife tabi tutma, deneme ve imtihan etme, ihtibar, demektir. (el-Müfredât, s. 61) Büyük zatlar en büyük belalarla imtihan edilmiş, bu imtihanlarda başarılı olmuşlardır. İmtihanın büyüklüğü nisbetinde, elde edilecek derecenin büyüyeceği de açıktır. Çünkü en büyük belalara maruz olanlar önce peygamberler, sonra da fazilette onları takib edenlerdir. Rasulüllah (sav) bir hadis-i şeriflerinde:

“İnsanlar içinde en ağır imtihana çekilenler peygamberlerdir. Sonra sırasıyla (rütbeleri) onları takib edenler, sonra onları takip edenlerdir. Kişi dinine göre müptela kılınır (imtihana çekilir). Eğer dininde salabetli ise imtihanı (göreceği bela ve musibet) ağır olur. Eğer dininde gevşek ise o oranda imtihan edilir. Bela o kimseyi devamlı takib eder. Nihayet onu bırakıncaya kadar. Böylece kul, yeryüzünde hatası olmadığı halde yürür.” (Râmûzu’l-Ehâdîs, s. 71, 983. hadis. Ahmed b. Hanbel, Buharî, Tirmizî, İbn-i Hıbban, Müstedrekten. bk. İbn-i Mâce II, 1321, 1331, 1335)

Bu ve benzeri hadisler peygamberlerin ve onlarla beraber o belaları göğüsleyen arkadaşları sahabelerin ne büyük imtihandan geçtiklerini göstermektedir. Rasulüllah (sav) son peygamber ve Kainatın Seyyidi olduğuna göre imtihanı en büyük olan peygamberdir. Sahabeleri de onunla birlikte çilelere ve bu büyük imtihanda derecelerine göre hisselere sahiptirler. Bu hususta pek çok benzer hadis-i şerif bulmak mümkündür. (bk. Râmûz, 935, 1076, 1150, 1152, 1233, 1430, 1443, 1583, 606, 1637, 1643, 3665, 5796)

Bir Müslümanın başına gelen her sıkıntı, onun hakkında mutlaka hayırdır: Ya geçmiş günahlarını siler, ya gelecek bela ve musibetlere engel olur, ya ilahi bir ikaz ve uyarıdır, ya da manevi makamının daha da artması için bir denemedir.

Sorularla İslamiyet