"İn'ikas ya hüviyeti veya hüviyetle hasiyeti veya hüviyetle mahiyeti tutar.

Biri birinden eltaf ve eşeff kudretin çok ayineleri vardır. Camdan suya, sudan havaya, havadan esire, esirden alem-i misale, hatta zamana, hatta fikre ilaahir..tenevvu ediyor. Suda kesifin aksi, aslın ayni değilse, nuranide gayrı da değil, havada aynıdır. 

Hava ayinesinde bir kelime milyonlar kelimat olur. Kudretin şu matbaasında sırrı tenasülü, kalemi sun'u İlahi acib istinsah ediyor."

Bu yansıma alanının bir parçası olarak, bir şey için, şu üç iç içe ilerleyen tecelli biçimleri düşünülebilir: Benzer, eş ve eşit...

Benzer, kaderi aynı olsa da, anlamı gösteren farklılıkların da bulunduğunu gösterir. Eş, kaderi aynı, ancak birlikte olduğunda farklılıkların anlam kazandığı. Eşit, hem kaderi hem anlamı aynı, işaretleri de aynı olan demektir. (Elbette eşitlerin de içe doğru farklılıkları vardır ancak artık anlamlı değildir.)

Örnek olarak:

Benzer, suda
Eş, aynada
Eşit, havada...

Benzer, tür
Eş, cinsiyet
Eşit, kardeş şeklinde...

Benzer, eşya
Eş, harf
Eşit, anlam olarak...

Ayrıca:

Benzer, tasavvur
Eş, keşif
Eşit, cevher

Benzer, bakış
Eş, oluş
Eşit, kader

Benzer, çekirdek
Eş, öz
Eşit, özne

Benzer, karşı
Eş, nefis
Eşit, ruh durumunda...

Benzer, sıfat
Eş, karakter
Eşit, isim

Benzer, nicelik
Eş, nitelik
Eşit, hakikat

Benzer, sebep
Eş, sonuç
Eşit, nihayet

Benzer, konum
Eş, korunum
Eşit, asıl bağlamında...

Benzer, kabuk
Eş, meyve
Eşit, çekirdek

Benzer, özgürlük
Eş, serbestlik
Eşit, emniyet 

Benzer, hareket
Eş, kuvvet
Eşit, hayat görüntüsünde...

Benzer, akıl
Eş, yaklaşım
Eşit, iman

Benzer, kelime
Eş, kelam
Eşit, mana yüzünde...

Benzer, parça
Eş, bütün
Eşit, sabit

Benzer, maharet
Eş, sanat
Eşit, marifet

Benzer, süs
Eş, lezzet
Eşit, iç 

Benzer, acz
Eş, fakr
Eşit, şefkat

Benzer, heves
Eş, arzu
Eşit, şevk

Benzer, muhabbet
Eş, aşk
Eşit, şefkat karşılığında...

Benzer, geçmiş ve gelecek
Eş, bugün
Eşit, an

Benzer, akıl
Eş, iz'an
Eşit, itikad

sûretinde olmak üzere...

Bediüzzaman'ın haşir için kullandığı benzer ve eşlik ve görünen eşitlik örneği:

Lâkin, bilinmez bir hikmete binaen, şu haşir ve neşirlerin ekserîsinde iade edilen emsal aralarındaki misliyet o kadar ayniyete karibdir ki, hemen hemen, dirilen evvelkinin ne aynı ve ne gayrıdır, denilebilir. Her ne ise misliyet, ayniyet mevzuubahis değildir. Her nasıl olursa olsun, o haşir neşirler beşerin sühulet-i haşrine delalet ettikleri gibi, beşerin haşrine birer misal ve birer örnek olabilirler.
Mesnevi-i Nuriye