Bin bilsen bile bir bilene danış
Başarılı insanlara baktığımızda onların ortak akıla, danışmaya çok önem verdiklerini görüyoruz
Ali Er'in yazısı:
Hayatınızla alakalı önemli kararlar alırken hep tek başınıza mı hareket edersiniz? Yoksa konuyla alakalı tecrübeli, bilgi sahibi insanlara danışır mısınız? Başarılı insanlara baktığımızda onların ortak akıla, danışmaya çok önem verdiklerini görüyoruz.
Kendilerini beğenen, başkalarının görüş ve düşüncelerine değer vermeyen kişiler, hiç kimseye danışmazlar. İşlerini kendi görüş ve düşünceleri doğrultusunda çözümlemeye çalışırlar. Bu şekilde davranma ise, çoğu zaman yanlışlıklara sebep olur. Yapılan işlerden fayda yerine zarar elde edilir.
Danışma, dini ifadesiyle istişare, güvenilir ve alanında yetkin insanlarla görüş alışverişinde bulunmaktır. Bir konuya ortak akılla bakmaktır. Yapılacak işlerde çok akılla düşünmektir. İsabetli karar verebilmek için her işte istişare şarttır. Aile hayatında, iş hayatında, cemiyette, yönetimde, kararlar istişare ile alınmalıdır.
Rabbimiz, Kur'an-ı Kerim'de "Onlar için mağfiret dile ve işleri onlarla istişare et." (Al-i İmran, 3/159) ve "İşlerini istişare ile yürütürler." (Şurâ, 42/38) ayet-i kerimeleriyle istişarenin, müminlerin özellikle başkalarını ilgilendiren hususlarda karar vermeden önce başvurmaları gereken çok önemli bir prensip olduğunu ifade ediyor.
PEYGAMBERİMİZ DANIŞARAK İŞ YAPIYOR
Peygamber Efendimiz (s.a.s.), Hz. Ebûbekir ve Hz. Ömer için, "Siz bir danışmada oy birliğine varırsanız, ben size aykırı hareket etmem." (Müsned, 5/227) buyurarak istişareye verdiği ehemmiyeti dile getiriyor.
İstişâre edenin "asla pişman olmayacağını" ifade eden Peygamber Efendimiz (s.a.s.), her fırsatta ümmetini ortak akıla yönlendirmiş, kendisi de Bedir'de Ebû Sufyân'ın geldiğini haber alınca ne gibi tedbir alınacağı konusunda Ensar'a danışmış, ayrıca Bedir esirleri konusunda, Uhud ve Hendek savaşları öncesinde, Hudeybiye'de, İfk hâdisesinde, ezan konusunda olduğu gibi pek çok mevzûda ashâbıyla istişâre etmiştir.
Danışarak iş yapma sayesinde "akıl akıldan üstündür" özlü sözünde de belirtildiği gibi farklı görüşlerle düşüncemiz genişler daha sağlıklı karar veririz. Karşımızdaki insana değer verdiğimizi gösteririz. Görüşler arasında karşılaştırma yeteneğimiz gelişir. Ayrıca istişare neticesinde fertler arasında ortak hareket etme bilinci gelişir, sorumluluklar paylaşılır.
KİMLERLE İSTİŞARE EDİLİR?
İstişâre ederken göz önünde bulundurulması gereken en önemli noktalardan biri, kime veya kimlere danışılacağı konusudur. Bu husus, yapılacak olan bir işin hayırla neticelenmesine önemli derecede etki eder. Bu yüzden danışılacak olan kişinin, akıl ve tecrübe sahibi, samimi, sağlam fikirli, keskin görüşlü, insan psikolojisini iyi tahlil edebilme, doğruluk ve güvenilirlik gibi değerlere sahip olmasına dikkat edilmelidir.
Herhangi bir konuda istişâre etme ihtiyacı ortaya çıkarsa, şu iki metottan biri ile problem halledilmeli:
Birincisi, birkaç kişiyle ayrı ayrı görüşülür, fikirleri alınır; fikirler hangi noktada daha çok birleşiyorsa o uygulanır.
İkincisi, birkaç kişi toplanıp görüşleri sorulduğu zaman her biri fikirlerini söyler, daha sonra bu kişiler birbirlerinin görüşlerini inceleyerek en uygun görüşte karar kılarlar ki bu görüşle de sağlıklı hareket etmek mümkündür.
Yazımızı Mevlana'nın şu enfes sözleriyle noktalayalım: "Aklın varsa bir başka akılla dost ol da, işlerini danışarak yap!"
Bugün