Dicle Üniversitesi'nce kurulan komisyonun, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu olan ve kazandığı savaşlarla Haçlı hareketini durduran Süleyman Şah'ın oğlu Sultan 1'inci Kılıçarslan ile kızı Saide Hatun'un Diyarbakır'ın Silvan ilçesindeki mezarlarının bulunması için yaptığı çalışmalar ocak ayında sonuç vermiş ve mezarları bulunmuştu. 

Mezar yerinin çevre düzenleme çalışmaları devam ederken, Büyük Selçuklu Devleti'nin mirasçısı olarak 11'inci yüzyılda kurulup, yaklaşık 200 yıl hüküm süren Harzemşahlar Devleti'nin son hükümdarı Celaleddin Harzemşah'ın Silvan'da olduğu bilinen mezarının yerinin tespit edilmesi amacıyla Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oktay Bozan ile Mervaniler hakkında araştırmalar yapan Dr. Arafat Yaz, İslam tarihi kaynaklarını araştırmaya başladı. 

Doç. Dr. Bozan, Türkiye'de ve özellikle Özbekistan'da merak konusu olan mezar yeri ile ilgili olarak yaptıkları araştırmada, bugüne kadar hiçbir çalışmada yer almayan ve gözden kaçan bir kaynak tespit ettiklerini söyledi. 

Celaleddin Harzemşah döneminde yaşamış İslam tarihçisi Sibt İbn Cevzi'nin 'Mir’atü’z-Zaman Fi Tarihi’l-Ayan' isimli eserinde mezar yerinin tüm detaylarıyla anlatıldığını söyleyen Doç. Dr. Bozan, yapılacak kazı çalışmalarının ardından ortaya çıkarılacak mezarla Silvan ilçesinin Ahlat ve Diyarbakır arasında önemli bir turizm destinasyonuna sahip olacağını söyledi.

30'a yakın İslam tarihi kaynağında mezarın Silvan'da olduğu belirtildiğini, ancak yerinin tam olarak tarif edilmediğini ifade eden Doç. Dr. Bozan, "Celaleddin Harzemşah'ın öldürülme tarihi 1231, bu konuyla alakalı bilgi veren Sibt İbn Cevzi'nin ölüm tarihi de ondan 25 yıl sonra" dedi.

Doç. Dr. Bozan sözlerini şöyle sürdürdü: "Dolayısıyla Celaleddin Harzemşah ile aynı yaşlarda olması ve aynı tarihlerde yaşaması, yaşadığı yerin buraya çok yakın olması, bu bölgeyle ilgili çok detaylı bilgiler veren biri olması, bölge tarihini yazarken vazgeçemeyeceğimiz bir kaynak olması hasebiyle güvenilir bir kaynak olduğunu ve bu kaynağın vermiş olduğu bilgilerin diğer bilgilerle birlikte okunduğu zaman, bir tartışmaya yer bırakmayacak şekilde ortaya koymuş oluyor" 

Silvan'ın İslam ve insanlık tarihi açısından önemli bir merkez olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Bozan, 
"2021 yılı Ocak ayı başında, Anadolu Selçuklu Hükümdarı Sultan 1'inci Kılıçaslan'ın mezar yerinin tespiti ile ilgili çalışmalar başlatıldı. Bu çalışmayla beraber 'Silvan'da başka hangi hükümdarların da türbesi var' sorusu gündeme geldi. Celaleddin Harzemşah'ın mezarının da Silvan'da olduğunu söylemiştik. Bu kapsamda farklı görüşler de yer aldı. Bu incelememizde şu kanaat hasıl oldu. Celaleddin Harzemşah'ın mezarının Silvan'da olduğu kesinlik kazanmış oluyor."

Mervaniler üzerine araştırmalar yapan Dr. Yahya Yaz da Celaleddin Harzemşah'ın mezarının Silvan'da olup olmadığı veya hangi mevkide olduğu ile ilgili tartışmaların bittiğini belirterek, "Artık araştırdığımız yer metrelerle sınırlı bir yer olarak kaldı. Artık mezara çok yakınız. Diğer kaynaklarda konulan bilgilerle üst üste konulduğunda net bir şekilde puzzle tamamlanıyor, bilgiler birbirini tutuyor ve Celaleddin Harzemşah'ın mezarının burada olduğu ortaya çıkıyor" diye konuştu.

dha