Bazı STK ve gazetecilerin sahada ve uydu görüntüleri ile yürüttükleri çalışmalarda çok sayıda caminin ya yakıldığı ya da farklı amaçlarla kullanıldığı ortaya çıktı.

Doğu Türkistan'ın Çira kentindeki Jiaman camisi, yüksek duvarlar ve Çin Komünist Partisi propaganda tabelalarının arkasına gizlendi. Buradan geçenlerin bu duvarların arkasında eskiden bir caminin olduğunu bilmelerine imkan yok.

Reuter haber ajansı, söz konusu yapının şu an cami olarak faaliyette olduğunu teyit ettiremedi. Muhabirlerin camiye yaklaşmasıyla sivil giyimli dört kişi sitenin etrafına gelerek, kapıları kilitledi ve buranın ziyaretçilere açık olmadığını ifade etti.

Ayrıca söz konusu alanın ve caminin fotoğraflarının çekilmesine de izin verilmedi.

'Burada cami yok… bu bölgede hiç cami olmadı!'

Kimliğini açıklamayı reddedenlerden biri, "Burada cami yok… bu bölgede hiç cami olmadı" diyerek muhabiri uzaklaştırmaya çalıştı.

Reuters'e göre 2019'daki uydu görüntülerinde binanın köşelerinde 4 minare bulunuyordu, kubbenin de mavi bir metalle kaplandığını görülüyordu. Ancak bugün ne minareler ne de bir kubbe var.

Pekin'e göre Müslümanlar rahatça ibadet edebilir

Pekin ise, Müslümanların ibadethanelerinin yıkıldığı iddialarını kesin dille reddediyor.

Sincan hükümeti sözcüsü Elijan Anayat, geçen yılın sonlarında bölgedeki camileri korumak için bir dizi önlemlerin alındığını ileri sürdü.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying ise kırsal bölgelerinin canlandırılması için, bazı camilerin yıkıldığını, bazılarının ise onarılıp genişletildiğini ifade etti. Hua, ülkedeki Müslümanların evde ve camilerde açıkça dinlerini uygulayabileceklerini söyledi.

Çin Hükümeti, Doğu Türkistan'da 20 binden fazla cami olduğunu ileri sürüyor ancak bunu teyit edecek herhangi resmi belge bulunmuyor.

Reşit olmayanların camiye girmesi yasak

Reuters muhabirleri, geçen ay Doğu Türkistan'ın 7 ilçesinde onlarca camiyi ziyaret etti.

Pekin'in "camileri ve dini özgürlükleri" koruma kampanyasının gerçeği yansıtmadığını belirten gazeteciler, birçok caminin kısmen veya tamamen yıkıldığını ifade etti.

Halen açık olan camilere, bölge dışından gelen kişiler, yabancı vatandaşlar ve 18 yaşın altındaki kişilerin girmesi yasaklanırken, cami cemaatinin resmi olarak kaydolması gerektiğini belirten tabelalar bulunuyor.

Ayakta kalan camiler kapalı devre kameralarla 24 saat izleniyor. Çin yönetimi böylece camiye girenleri yüz tarama tekniği ile kayda alıyor.

Camiye gelen muhabirler neredeyse her zaman sivil giyimli personeller tarafından takip edilip, fotoğraf çekmemelerine izin verilmiyor.

Son 3 yılda 16 bin cami tahrip edildi

Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (ASPI) isimli düşünce kuruluşundan uzmanların geçen yıl yaptığı bir araştırmaya göre, Doğu Türkistan'da Uygur ve İslam kültürünün kasıtlı olarak silinmesi çabaları kapsamında camiler ya yıkıldı veya tahrip edildi.

Bu bağlamda uydu görüntülerini inceleyen uzmanlar, inceledikleri 900 bölgede son üç yılda 16 bin caminin tahrip edildiği sonucuna vardı.

1200 büyük cami kapatıldı

Bağımsız kaynaklara göre Çin, 1997 yılından bu yana Doğu Türkistan genelinde bin 200'ün üzerinde büyük camiyi ibadete kapattı. Bunun dışında yüzlerce küçük mescidin de kapısına kilit vuruldu.

Pekin yönetimi tarafından kapatılan camilerden bir kısmı tamamen yıkılırken bir kısmı da Çin Komünist Partisi'nin irtibat büroları haline dönüştürüldü.

Çin, bütün iddiaları reddediyor

Çin hükümeti ASPI tarafından yayımlanan bu raporu da reddetmiş ve "Çin karşıtı güçler" tarafından desteklenen yalanlar olarak tanımlamıştı.

Ayrıca Pekin, Batılı hükümetlerle ilişkilerini geren camilerin tahrip edilmesi, toplu hapis, toplama kampları ve zorunlu çalıştırma iddialarını da reddediyor.

Pekin suçlamaların aksine ibadethaneleri iyileştirmek, camileri fanlar, klimalar, sifonlu tuvaletler ve bilgisayarlarla donatmak için çok para harcadığını öne sürüyor.

euronews