"Kartal Anadolu İmam Hatip Lisesi 11. sınıf öğrencisi İclal Dağcı, Türkçe’nin yanı sıra 7 dil daha konuşuyor” şeklindeki bir haber basında yer alınca, çevremdekilere İclal’in bir polyglot olduğunu söylediğimde, onlar da polyglotun ne olduğunu sordular.

Ülkemizde ve dünyada pek çok ülkede insanlar ikinci bir dili ki, bu çoğunlukla İngilizcedir, öğrenmek için etek dolusu para harcıyorlar. Herkesin amacı farklı da olsa, insanlar küreselleşen dünyada ticaret, sanayi, kültürel iletişim, eğitim gibi sektörlerde farklı ülkelerde farklı dil bilmeyi gerektirdiğinin farkındadır.

Polyglot Kimdir? 

The Oxford Dictionary‘e göre,  polyglot hem bir sıfat hem bir isim olarak şu anlama geliyor:

Polyglot (sıfat-adj): Birkaç dili bilmek veya kullanmak

Polyglot (isim): Birkaç dili bilen ve kullanabilen kişi

Akademik literatür “polyglot” sözcüğü yerine “multilingual” (çok dillilik) veya “bilingual” (iki dilli) gibi kelimeleri kullanmaktadır.

Oysa poliglot kelimesinin kullanımı daha eskidir. “Polyglot” Yunancadan gelir ve diğer terimden daha eskisidir, sözlükte ilk kez 1650’de ortaya çıkmıştır. Bileşik kelimeyi ayırdığınızda, “polyglot” “birçok dil” anlamına gelir.

Tersine, “multilingual-çok dilli” Latince’den geldi ve neredeyse 200 yıl sonra 1838’de Oxford İngilizce sözlüğünde ortaya çıktı.

Kısacası Polyglot (sıfat olarak) birden fazla dili konuşmak veya yazabilme becerisine sahip olan insanlara deniliyor.

Kaç Diliniz Var? 

Şimdi çok yönlü sorunumuza dönelim! Kaç dil biliyorsunuz?

Bir dostum anlatmıştı. 30 yıldır ABD’de yaşadığı halde Türkçe dışında hiçbir dili öğrenemeyen bir Türk’e bunun nedenini sorduklarında şöyle cevap vermiş: “Onlar Türkçe öğrensin!”

Siz de mi böyle düşünüyorsunuz yoksa?

İmam Hatipli İclal, ne kursa gitti ne yardım aldı internetten 7 dil öğrendi

Tek dilli kimdir?

Ana diliniz hariç, farklı bir diliniz daha varsa, siz tek dillisinizdir. Mesela Türkiye’de doğdunuz büyüdünüz; ana diliniz Türkçedir. Eğer Türkçeden başka dil bilmiyorsanız siz, sadece kendi ana diliyle yaşıyorsanız, dünya nüfusunun yüzde 40’ı içinde yer alıyorsunuz demektir.

Eğer bir dil daha biliyorsanız ki, iki dilli oluyorsunuz. Bu durumda, dünya nüfusunun yüzde 43’ü içindesiniz demektir.

Ana dilden başka, üçüncü bir diliniz varsa, üç dillisiniz demektir; bu da sizi dünya nüfusunun yüzde 13’ü içine alır.

Çok Dilli Olmak İçin Kaç Dil Bilmek Gerekir? 

Aslında bir kişiye çok dilli demek için en az 4 dili konuşması ve yazması gerekiyor. Bu seviyede kişi VIP oluyor. Dünya nüfusunun sadece yüzde 3’ü dörtten fazla dil konuşuyor.

Ancak, beş veya daha fazla dilde oldukça yetkinseniz, o zaman çok dilli alana yükselmeye başlamışsınızdır.

Dünya nüfusunun yüzde 1’den azı çok dillidir.

Sayıların başka bir teknik özelliğini eklemek için, bazıları poliglotun altı veya daha fazla dilde akıcı bir şekilde ustalaşan bir kişiye atıfta bulunduğunu düşünecektir.

Fatih Sultan Mehmet Kaç dil biliyordu? 

Fatih 19 yaşında tahta geçmek zorunda kaldı. Çünkü tahtın başka varisi yoktu ve babası II. Mehmed öldüğünde Fatih 19 yaşındaydı.  Fatih’in sonradan aldığı eğitimler hariç, çocukluğunda iyi bir eğitim alamadı. Ancak yine de tahta çıkmadan beş yıl kadar önce bazı eğitimler aldı. Siyasi eğitimi ise babasından öğrendi.

Fatih Sultan Mehmet’in -bazı tarihçilere göre- 7 dil, bazılarına göre de 6 dil bildiği rivayet edilmiştir. O zamanın Avrupa dilleri içinde Osmanlı ile teması olan ülkelerin dillerini biliyordu. Gereken de buydu.

Bu diller şunlardır: Yunanca, Arapça, Latince, Farsça, Slavca (Sırpça), ve İbranice’ yi kusursuz şekilde konuşuyordu. Bunun yanında bazı rivayetlerde İtalyanca ve Keldani dilini de bildiği söyleniyor.

Bu verilere göre Fatih Sultan Mehmed’in açıkça iyi bir polyglot / multilingual bir kişilik olduğunu söyleyebiliriz.

Türkiye’de kaç dil konuşuluyor?

AB ülkelerinin toplamında 42 dil konuşulmaktadır. AB eğitim politikasında farklı dil bilemenin, daha doğrusu toplumların tanışmasını ve bilişmelerini sağlamak amacıyla, AB üyesi ülkelerin verdikleri eğitimin en az 3 dilde olmasını öngörüyorlar.

Türkiye’de resmi dili Türkçe olmakla birlikte, halk arasında Türkçeden başka irili ufaklı 36 dil konuşulmaktadır. En yaygın olanları ise Kürtçe, Arapça ve Zazacadır. Türkçeden başka bir dili konuşanların oranı yüzde 20 civarındadır. (https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_konu%C5%9Fulan_diller)

Bunun yanında bazı ülkelerde zaten çok sayıda dil kullanılıyor. Çoğunun ortak noktası İngilizce olmak üzere farklı dillere sahipler. Mesela; İsviçre (Almanca, İtalyanca, Fransızca, Romanca, İngilizce), Hollanda (Felemenkçe, Almanca, İngilizce) Fas (Arapça, Fransızca, İspanyolca, Fas dili, İngilizce)

Özellikle Fas örneğine bakın; yabancı ve kolonyal etkinin daha fazla olduğu ve anadilin çeşitliliğe sahip olduğu ülkelerden geliyorsanız zaten bu dilleri ister istemez öğreniyorsunuz. Bu ülke vatandaşları diğer dillerden alınan kelime dağarcığı, çok dilliliğe meyilli olma ve VIP dil bilenler sınıfına girme şansına daha fazla sahipler.

Sergen Sazak–Yeni Eğitim Dergisi