Tüm olumlu disiplin yöntemleri uygulandıktan sonra çocuğa istenilen davranış kazandırılmadı ise hangi disiplin yöntemi uygulanmalıdır?

Şimdiye kadar saydığımız ve anlattığımız olumlu disiplin yöntemleri etkili olma ve çocuğumuz hala olumsuz davranışlarına yapmakta ısrar ediyorsa artık uygulanacak en son ve tek yöntem kalıyor, o da davranışının sonucunu yaşatmak yöntemidir.

Önermediğimiz bir yöntemdir. Çaresiz kalındığı ve başka çözüm yolu bulanmadığı durumlarda başvurulabilir. Bazı çocuklarda etkinliği görülmekte ve olumsuz davranışlar düzelmektedir.

Bu yöntemle ilgili yaşanmış pek çok olay bulunmaktadır.
Örnek olarak; Çocuk alınan oyuncağı kırmaktadır. Anne tüm olumlu yöntemleri kullanmıştır. Uyarılar gittikçe sertleşir. En sonunda anne bir ay oyuncak almayacağım diyerek oyuncak almayı kesebilir. Veya dışarıda oynarken ayağını inciterek gelen çocuğunu bir hafta boyunca dışarıya çıkmayacaksın demesi gibi. Burada uygulanan davranışının sonucunu yaşatmak ile sadece olumsuz davranışı ile ilgili kısıtlamaya gidildi. Oyuncak almama ve sokağa çıkamama gibi. Aynı zamanda kısıtlama süresi de belirlendi. Bir hafta sokağa çıkmayacaksın, bir ay oyuncak almayacaksın gibi.

Arkadaşım çocuğunun alınan oyuncağı sürekli kırdığından dert yanıyordu. Sabah aldığım oyuncak çoğu zaman akşama çıkmıyor diyor. Üstelik çocuk nerde pahalı oyuncak varsa onlardan aldırıyormuş. Özelliklede elektronik oyuncak alınmasını diretiyormuş. Ne yapmalıyım diyerek benden çözüm istedi.
Arkadaşıma denemesi için bir yol önerdim. Biraz acımasız bir yol.
Çocuğuna en pahalı ve lüks oyuncak satan büyük bir mağazaya götür. Uzun saatler oyuncakları seyretmesini iste ve sonunda oyuncak almadan mağazadan çıkın. Tabi ki çocuk ağlayacak ve almanıza ısrarcı olacak. Belki de size çok zor durumda bile bırakacak. Öncelikle siz çocuğun oyuncak kırma davranışı düzelene kadar oyuncak almamada kararlı ve tutarlı olmalısınız

Ve çocuğunla neden oyuncak almadığını konuşmalısın. Oyuncak kırmamayı öğrenene kadar da oyuncak almayacağım ara sırı buraya getirip seyredebilirsin demelisin önerisinde bulundum. Arkadaşım önerimi aynen uygulamış. Annesini kararlı gören çocuk bir daha oyuncak kırmayacağını söz vermiş ve gerçekten de o olaydan sonra çocuk hem daha ekonomik oyuncak seçmeye, hem de oyuncaklarını kırmadan oynamaya özen göstermeye başlamış.

Aile eğitimi seminerlerimize katılan bir annenin anlattıkları da davranışının sonucunu yaşatmanın bazı çocuklarda ne kadar etkili olduğunu göstermektedir.
6 yaşındaki kızı ile misafirliği giden annenin çay içerken kızının bardağa defalarca şeker attığını anlattı. “Hiç sesimi çıkarmadım. Sabrettim. Daha az şeker atması için uyardım. Kızım beni dinlemedi. Sanki inadına yapıyordu. İçimden seni eve gidince göstereceğim dedim. Ve eve geldik. Bir çaydanlık çay demledim. Şeker kavanozu ve bardakla birlikte çayı odaya getirdim. Kızım anne ne yapacaksın dediğinde sana çay içireceğim, belki misafirlikte doymamışsındır dedim. Bardağın yarısına kadar çay koydum. Diğer yarısına kadar kaşık kaşık şeker koydum. Her şeker koyduğumda yeter mi dedim. Kızım anne yeter dedikçe ben bardak dolana kadar şekeri doldurdum. Çayı ve şekeri karıştırdım. Al sana çay. İç çayı ve şekeri doyana kadar. Önce kızım içmek istemedi. Nasıl misafirlikte çay şeker diye diritteysen şimdide evde içeceksin dedim. Zorlayarak o çayı içirdim. Tekrar misafirliği gittiğimizde kızımı çay içer misin diye sordukların da hayır ben çay içmem diye tepki verdi.”

Çocuğa davranışının sonucunu yaşatırken kararlı ve tutarlı olmak çok önemli ve bunu çocuğa hissettirmeliyiz. Tavrımız, yüz ifademiz ve konuşma tarzımız çok önemlidir.
Davranışının sonucunu yaşatmak ceza vermek gibi görünse de ceza değildir. Ceza ile davranışının sonucunu yaşatmak arasında ki fark vardır.

Bu fark;
Ceza; hemen verilir.
Davranışının sonucunu yaşatmak; Tüm olumlu disiplin yöntemleri uygulanır, çözüm bulunamazsa en son uygulanan yöntemdir.
Ceza; sen beni üzdün, ben de seni üzerim mesajı verir.
Davranışının sonucunu yaşatmak; Başka çarem kalmadı mesajı verir.
Ceza; En çok sevdiği, sahip olmak istediklerinden mahrum edilir.
Davranışının sonucunu yaşatmak; Olumsuz davranışa neden olan istek ve arzularına sınırlandırma getirilir ve yasaklanır.