Osman Algın'ın* yazısı:

Hafta sonu 7. ve 8. sınıflar için yapılacak Seviye Belirleme Sınavı'na (SBS) sayılı günler kaldı. Sınav heyecanı arttıkça öğrencilerde sınav kaygısı, motivasyon eksikliği ve bir türlü dikkatini toplayamama gibi sorunlarda artış da gözleniyor. Hepimiz eğitim hayatımız boyunca birçok sınavla karşılaşıyoruz. Sınavlara göre puan alıyoruz, derecelendiriliyoruz, gideceğimiz okullar belirleniyor vs. Sınavların bu kadar hayatımıza müdahale etmesi pek hoşumuza gitmese de ortada bir gerçek var. O da önümüzdeki sınavlarda başarılı olmaya çalışmamız gerektiğidir. Birçok öğrenci, girdiği sınavlarda sınav kaygısı yaşamaktadır. Yani sınavlarda aşırı heyecanlanma, el ve ayakların terlemesi veya soğuması, bir türlü dikkati toplayamama, çözemediği sorulardan sonra paniğe kapılma ve kontrolü kaybetme gibi. Sınav kaygısı yaşamamızın birçok sebebi olabilir.

Ailelerin ve öğretmenlerin yüksek beklentisi, kendimizin yüksek beklentisi, gireceğimiz sınava fazla çalışmamış olmak... Bütün bunların sonucu olarak da kabul edeceğimiz asıl neden sanırım olumsuz düşüncelerimiz. Sınavda beklemediğim sorular gelirse ne yaparım, ya bir soruyu yapamazsam, ya sınavdan kötü bir sonuç alırsam, sınav sırasındayken bir soruyu cevaplayamayınca eyvah artık sınavı kazanamam gibi düşünceler sınav kaygısına neden olan düşüncelerdir.

Birçok öğrenci sınavlarda dikkatsizlik yüzünden soru kaçırdığından şikayet eder. Sorunun yanlış okunması, basit toplama işlemlerinin hatalı sonuçlandırılması, yanlış görme tarzı sıkıntılar neredeyse bütün öğrencilerin yaşadığı problemlerdir. Eğer patolojik bir dikkat eksikliği problemi yoksa bu problemlerin yaşanmasında en büyük neden zihin dağınıklığıdır. Normal şartlar altında sınavlarda Türkiye 1.si ile Türkiye 1000.si arasında bilgi ve zeka düzeyi açısından çok fazla fark yoktur. 1.liği ve 1000.liği belirleyen öğrencinin sınavdaki kaygısını kontrol edebilme ve dikkatini sağlayabilme düzeyidir. Zihnimiz ne kadar dinç bir şekilde sınava girersek başarı oranımız o derece yükseliyor.

Olumsuz düşüncelerden kurtulun İki futbol takımının maç yaptığını düşünelim. Dakika 90 ve durum 0-0. Bu sırada takımlardan biri bir penaltı atışı kazanıyor. Topun başına geçen futbolcu penaltı atışı kullanırken kafasından eğer 'bu penaltıyı atamazsam taraftarlar beni ıslıklar mı, takım arkadaşlarım bana tepki gösterirler mi' tarzı düşünceler geçirirse büyük ihtimalle eli ayağına dolaşarak normalde yüzde 90 gole çevirme ihtimali olan penaltı atışını kaçırabilir. Fakat son derece sakin olumlu düşüncelerle topun başına geçen başka bir futbolcu yüksek ihtimalle atışı gole çevirecektir.

Kendinize olumlu telkinler verin "Başarılı olacağıma inanıyorum, kendime güveniyorum, bu sınavı başarabilirim, pes etmeyeceğim." tarzı iç telkinler kaygınızı azaltacaktır.

Arkadaşların olumsuz konuşmalarına kulaklarınızı tıkayın Bu sene sorular zor gelecekmiş, puanlar yükselecekmiş türü olumsuz konuşmalar yapan arkadaşlarınıza kulaklarınızı tıkayın.

Fiziksel egzersizlere zaman ayırın Fiziksel egzersizler vücuttaki stresi azaltır. Bu yüzden yürüyüş ve hafif tempo koşular tavsiye edilebilir. Özellikle sınavdan bir gün önce vücudun hafif yorulması gece uykuya kolay dalma açısından önemlidir. Birçok öğrenci sınav gecesi iyi uyuyamadığı için yeterince dinlenmemiş bir şekilde sınava girmektedir.

Sosyal aktivitelere katılın Aşırıya kaçmadan gezi, sinema gibi sosyal aktivitelere katılabilirsiniz.

Nefes egzersizleri yapın Doğru nefes alıp vermek kaygıyı azaltır. Her gün 5-10 dakika yapılacak nefes egzersizleri kaygınızın azalmasında faydalı olacaktır.

Sınavı ölüm kalım savaşı olarak görmeyin Sınavlardan kötü sonuç almak bizi değersiz, işe yaramaz birisi yapmaz. Sınavlarda başarılı olamadığı halde dünya çapında başarılara ulaşmış birçok isim vardır.

Zihinsel olarak sınava hazırlanmak için neler yapabiliriz?

Elinizden geldiğince TV ve bilgisayarla ilgilenmeyin. Biyolojik saat önemli olduğu için yatış ve kalkış saatlerine dikkat edin. Sınava kadar aynı saatlerde yatmaya ve uyanmaya çalışın. Çünkü bir saatlik az uyku bile zihnin dağınık bir şekilde sınava girmesine sebep olabilir. Kahvaltı öğrenmeyi ve dikkati yüzde 25 oranında artırır. Beynin glikoz dengesi açısından kahvaltıyı ihmal etmeyin. Bu arada kahvaltı yapma alışkanlığı olmayanların sınav günü ağır bir kahvaltı yapmaları faydadan çok zarar getirebilir. Sizi sıkan, üzen ortamlardan uzak durun. Kendinizi rahat ve mutlu hissettiğiniz oksijeni bol ortamlara gidebilirsiniz. Her gün 10-15 dakika mavi veya menekşe renkli zeminlere bakabilirsiniz. Bu zihninizi dinlendirir, size huzur verir.

Sınav sırasında dikkat edin

Önce bildiğiniz soruları cevaplamaya çalışın. Bölümler arası geçişlerde zihninizi ve bedeninizi dinlendirin. Soruları önyargınıza göre değil, soru köküne göre çözün. Soru köklerindeki "Hiçbiri, yalnızca, değildir, ulaşılamaz." gibi ifadelere dikkat edin. Altı çizili veya koyu yazılı kelimeye dikkat edin. Uzun soru, "zor soru" değildir. Bütün seçenekleri okumadan doğru cevaba karar vermeyi

Zaman

 * Nazilli Özel Aydınlık İ.Ö. Psikolojik Danışmanı