Hurri-Mitanniler, Urartular, Persler, Romalılar, Emeviler, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular, Osmanlı ve Artukluların da aralarında yer aldığı birçok medeniyete ev sahipliği yapan Amida Höyük'te, Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında yürütülen kazı çalışmalarının bu yılki bölümü tamamlandı.

12 kişilik daimi ve 10 kişilik gönüllü ekiple sürdürülen kazıda Roma dönemine ait yaklaşık 1800 yıllık atık su kanalı bulundu.

Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu yıl yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadele sürecinden dolayı az bir ekiple çalıştıklarını ancak çok güzel güzel sonuçlar aldıklarını söyledi.

Diyarbakır'ın bir medeniyet şehri olduğuna işaret eden Yıldız, Amida Höyük'teki kazılarla bu medeniyetin tespit edilmeye, belgelenmeye devam edildiğini kaydetti.

Bu yılki kazıda 1800 yıllık olduğu değerlendirilen su kanalları ve kalorifer sistemi ile yaklaşık 1700 yıllık mezar odaları tespit edildiğini anımsatan Yıldız, kazı çalışmalarının sonuna doğru ise yeni bir sürprizle karşılaştıklarını ifade etti.

"Bizim için heyecan verici"

Yıldız, Artuklu Sarayında suyun tahliye edildiği kanalizasyon sistemi denilen atık su kanalı tespit ettiklerini belirterek, "Roma döneminden kalma böyle bir su atık kanalının tespit edilmesi bizim için heyecan verici bir durum. Böylelikle o dönemin kanalının tekniği hakkında bilgi sahibi oluyoruz." dedi.

Kanalın yaklaşık 6,5 metre uzunluğunda, 75 santimetre yüksekliğinde, 40 santimetre genişliğinde olduğunu dile getiren Yıldız, yan duvarları ve zemininin bazalt taşlarla örüldüğünü, üstünün de yine bazalt taşlarla kapatıldığını aktardı.

Yıldız, kanalın tam çıkış yerinde suyun ivme kazanması amacıyla eğim verildiğini, rampa sistemi kullanıldığını ifade ederek, "Muhtemelen Romalılar atık suyu başka bir sistem içinde kullandılar. Sarayda tespit edilen atık su kanalı şu andaki çalışmalarımız için bir ilk. Diyarbakır'da o dönemde kullanılan atık su kanalı hakkında bilgi vermesi açısından önemli." diye konuştu.

"Öyle bir sistem yapılmış ki tıkanıklık durumunda suyun geri gitmesi engellenmiş"

Şu anda sadece kanal ve çıkış kısmının tespit edildiğini anlatan Yıldız, çalışmalar ilerledikçe farklı bölümlerine de ulaşacaklarını bildirdi.

"Günümüzdeki temiz su ve atık su sisteminden daha kaliteli bir sistemin günümüzden 1800 yıl önce bu sarayda kullanıldığını görüyoruz. Günümüzdeki sistemden daha ileri bir sistem diyorum çünkü burada uygulanan sistemde yan mekanların ana kanalla olan bağlantısı künklerle sağlanmış. Öyle bir sistem yapılmış ki atık su kanalından fazla gelen su diğer mekanlardan gelen suyu engellememiş ve herhangi bir tıkanıklık durumunda suyun geri gitmesi engellenmiştir." ifadelerini kullanan Yıldız, gelecek yıl arkeolojik kazı çalışmalarına devam edeceklerini belirtti.

Prof. Dr. Yıldız, kazı çalışmalarına desteklerinden dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu Başkanlığı, Dicle Üniversitesi Rektörlüğü, Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, İşkur İl Müdürlüğü, Sur Kaymakamlığı ve Karacadağ Kalkınma Ajansı'na teşekkür etti.

AA