Dört mihraplı cami: Silvan Ulu Camii
Diyarbakır ilçesi Silvan'da yer alan cami, Artuklu Emîri Necmeddin Alpı oğlu Timurtaş tarafından 1152- 1157 yılları arasında inşa ettirilmiş. Eyyûbî döneminde 1227 yılında onarılmış ve bu onarımda bir mihrap ilave edilmiş.
Enine dikdörtgen planlı caminin kuzey ve güney cepheleri birbirinden oldukça farklı. Güney cephesinde mihrap önündeki kubbeli bölüme denk gelen kısımda,dikdörtgen kesitli üç iri payanda yer alıyor. Bu payandaların iki yanında da birer kapı var. Buradaki taş işçiliğinden, bunların 20. yüzyılda yapıldığı anlaşılıyor. Caminin kuzey cephesiyse konsollar ve sütunlarla farklı bir düzenlemeye sahip. Burada da iki kapı bulunuyor. Doğudaki kapı oldukça süslüyken batıdaki sadeliğiyle dikkat çekiyor. Bu cephede görülen eski izler yapının önünde bir avlunun varlığını işaret ediyor. Caminin ibadet mekanı doğu- batı doğrultusunda enine dikdörtgen planlı bir yapıya sahip. Mihraba paralel dört neften üçü mihrap önü kubbesiyle kesilmiş. Büyük kubbe oldukça geniş bir alanı örtüyor. Kıble duvarında birbirinden farklı dört mihrap bulunuyor. Bunlardan ikisi doğu tarafında, biri orta eksende, diğeri batı tarafında yer alıyor. Doğu tarafındaki mihraplardan birisi 1227 yılındaki onarım sırasında Eyyûbîler tarafından konulmuş. Caminin iç mekânında geçirdiği onarımlar ve değişikliklere işaret eden izler de bulunuyor. Çöken kubbenin de yeniden yapıldığı anlaşılıyor.
Kuzey cephede doğu ve batı yönünde kademeli silmelerden meydana gelen sövelere sahip konsollu bir düzenleme bulunuyor. Bütün cepheyi kapladığı anlaşılan bu süslemenin doğu ucunda bir tonoz başlangıcı ve bir duvar izi görülüyor. Batı ucunda bu düzenlemenin üzerinde küçük bir kapı var.
Kuzey cephede simetrik bir düzenleme var. Doğudaki çifte sütunlu, konsollu kapı çok süslü.
Kuzey cephede yer alan süslü kapı.
Kuzey cephede yer alan kapıdan detay.
Kuzey cephede doğu ve batı yönünde kademeli silmelerden meydana gelen sövelere sahip konsollu düzenlemeden kesit.
Caminin güney cephesinde mihrap önü kubbeli bölüme denk gelen kısımda dikdörtgen kesitli üç iri payanda yer alıyor. Bunlardan mihrap nişi hizasındaki düz, diğer ikisi dilimli yarım kubbeli olarak tasarlanmış.
Güney cephede yer alan kapılardan biri ve payanda.
Güney cephede yer alan kapıdan detay.
Harimde mihraba paralel sivri kemerli dört nef bulunuyor. Bunlardan ikincisi ve dördüncüsü diğerlerine göre daha geniş tutulmuş. Mihraba paralel üç nef mihrap önünde bir kubbeyle kesilmiş.
Büyük kubbe içten pâyelere oturan silmeli kemerler üzerinde iri mukarnas dolgulu tromplarla önce sekizgene, küçük sade tromplarla da onaltıgene oturtulmuş.
Mihrap önü kubbeli mekân kuzey, doğu ve batı yönlerinde ortada geniş, yanlarda dar üçer sivri kemerli açıklıkla neflere bağlanmış.
Yüksek sekizgen kasnak üzerindeki kubbe, kiremit kaplı piramidal bir çatıyla örtülmüş. Kuzeydoğu köşesinde yapıdan ayrı konumlandırılan minare ise yakın zamanda inşa edilmiş.
Mihrap ve mihrap önü kubbesi
Mihrap önü kubbesinin örttüğü orta alan.
Mihrap önü kubbesinin mukarnas dolgulu tromplarından birisi.
Mihrap önü kubbesinin mukarnas dolgulu tromplarından biri.
Orta eksende, minberin yanında yer alan mukarnaslı mihrap, 20. yüzyıl başında yenilenmiş.
Caminin kıble duvarında dört mihrap var. Bunlardan ikisi doğu tarafında, biri orta eksende, diğeri batı tarafında yer alıyor. Doğu tarafındaki mihraplardan biri, mukarnas kavsaralı nişe sahip. Nişin içi bitkisel, geometrik süslemeler ve âyet kitâbeleriyle süslenmiş. Kemer üzerinde rûmîli kıvrık dallı zeminde 1227 tarihli celî sülüs Eyyûbî kitâbesi bulunuyor. Halat silmeli diğer mihrabın da Eyyûbî devrinde yapıldığı söyleniyor. Fakat 15. yüzyılla tarihlendirenler de var.
Kıble duvarının doğu tarafındaki halat silmeli mihrap.
Doğu tarafındaki mihraplardan mukarnas kavsaralı nişe sahip olan Eyyûbî kitâbeli mihrap.
Kaynak: Yeni Şafak
Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve BÜYÜK HARFLERLE yazılmış yorumlar
Adınız kısmına uygun olmayan ve saçma rumuzlar onaylanmamaktadır.
Anlayışınız için teşekkür ederiz.