VATİKAN OYUNLARI

Not: Filipinler tarihi, Filipin Müslümanlarının sosyo-kültürel yapısı ve Filipinlerin Milli Kahramanı Rizal hakkında üç ayrı kitap çalışması yapıyorum. Bunlarla birlikte Nur hizmetlerinin buraya gelişi, seyri ve tesiri hakkında da ayrı bir çalışma yaplıyor. Arasıra bu çalışmalardan bazı kesitleri ve gündeme muvafık bazı notları Risale Haber takipçileriyle paylaşmak istiyorum. Böylece hem tashih imkanı olmuş olur hem bu fakir düzeltmelerde bulunabilir.

MORO ADALARINA HAÇLI SEFERLERİ

Tek dişi kalmış canavar batı medeniyetinin ve Vatika’nın Uzak Asya üzerindeki kanlı serüvenlerine bakalım. Anlaşılacağı üzere  Moro tarihiyle beraber Uzak Asyanın da tarihini gözler önüne sermeye çalışıyorum.
İspanyollar Müslümanları sömürgeleştirmek ve Hıristiyan yapmak için insan ve malzeme hususunda hiçbir fedakarlıktan kaçınmadılar. İslam’a ve bu dinin tabilerine karşı nefret ve kinleri her başarısız girişimden sonra daha da arttı. İspanyollar Hıristiyanlaştırdıkları yerlileri Müslümanlara karşı kullanıyorlardı. Hıristiyan yerli -ki onlara İndio deniliyordu- inatçı Moro’ya karşı kışkırtılıyordu.

MORO NE DEMEKTİR ?

İspanyollar Onaltıncı Yüzyılın ikinci yarısında Filipinlere geldikleri zaman, Müslüman olan ahaliyi ima etmek için Moro deyimini kullandılar. İndio ise daha sonra Hıristiyan olan yerliler için kullanılmaya başlanılan bir terim oldu. İspanyolların Müslümanlar için kullandıkları bu terimin Morocco (FAS) ile bağlantılı olduğu düşünülüyor. Filipino ise Filipinlerde doğan İspanyolları ifade için kullanılmıştır.

Endülüs Emevi devletinden sonra Fas’ın kuzey sahillerine ticaret yahut korsanlık için giden İspanyollar bu sahillerde beş vakit ezan dinliyorlardı. Fas’taki bu Müslümanlar Morocco’lu anlamında Moro diye anılıyordu. Vakta ki İspanyollar Filipinler’e Manila’ya geldiler, ezanı işittiler. Aynı Fas’taki gibi Müslümanları görünce şaşırdılar ve yerli Müslümanlara Fas’taki Müslümanlar referans alınarak Moro demeye başladılar. 

MORO SAVAŞLARI

İspanyollarla Müslümanlar arasındaki uzun savaşlar dizisine Moro Savaşlari denilmiştir ve bu savaşlar, Filipinler’deki İspanyol idaresinin sönüşüne kadar devam etmiştir. Etkileri çok fazla olmuştur. Hıristiyan Filipinlilerle Müslüman Filipinliler arasındaki gerginliklerde ve çelişkilerde payları vardır. İspanyol askeri seferleri her seferinde binlerce hektar Müslüman arazilerini ve yüzlerce gemilerini harap etmiştir. Adeta yaşama imkanı vermemişlerdir Müslümanlara bu seferlerle avrupalı İspanyol haçlıları. Bu şekilde ziraatçı, balıkçı ve tüccar bir halkın hayat kanallarını mahvetmişlerdir.

Bu Haçlı seferleri sonunda Müslüman ahalinin yaşadığı kasabalar ya boşaltıldı yahut Müslümanlar köle yapıldı. Buna karşılık Müslümanlar da boş durmamış ve İspanyol kasabalarına ve Hıristiyanlara saldırılar düzenlemeye başlamışlardı. İspanyollar yerli Filipinlilere Müslümanları barbar ve korsan olarak gösteriyorlardı. Bu savaşların ardındaki muharrik güç din farklılıklarıydı. İspanyol sömürge yönetimi ve kilise otoritesi Hıristiyanlaştırılan yerlilere Müslümanların yeni dinlerinin ezeli düşmanları oldukları inancını aşıladılar. Büyük İspanyol zaferinden sonra -Te Deum, şükür - ayinleri yapılırdı.

MORO MORO DRAMLARI

1637’de orijnal adları Society of Jesus veya Jesuit olan Türkçemizde Cizvit Papazları dediğimiz rahipler öyle bir ahlaki dram sundular ki bu, bütün moro moro oyunlarına (tiyatrolarına) örnek oldu. Moroların yenilgileri bu oyunlarda hep canlandırıldı. Dram çoğunlukla ya bir Müslüman şefin kızının cesur ve yakışıklı bir Hıristiyan subayına aşık olmasıyla yahut şefin bizzatihi kendisinin Müslüman olmasıyla sonuçlandırılıyordu. İspanyollar Hıristiyan erdemlerini temsil eden asil bir erkek olarak tasvir edilirken, Müslümanlar ise çirkin, şapşal, güvenilmez, itimad edilmez ve fanatik insanlar olarak tasvir edilirdi. Moro moro oyunları kasabaların her türlü kültürel faaliyetinin vazgeçilemez parçası olmuştu. Öyleki İspanyolların çökmesinden sonar adalara hakim olan Amerikalılar ve Japonlar döneminde bile bu oyunlar devam edegelmiştir. Filipinlilerin yaşlı nesilleri hala bunları canlı bir şekilde hatırlayacaklardır, muhtemelen birçok Filipinlinin Müslümanlara karşı tavırlarında bu oyunları seyretmelerinden dolayı şekillenen bilinçaltı olgusu vardır.

Müslümanlar da İspanyolları ülkelerinde bulamadıklarını burada çapulculuk ve zorbalıkla almaya gelen vahşiler, Hıristiyan olan Filipinlileri ise İspanyol isteklerine boyun eğip “kendisini satmış aşağılık köpekler” olarak görüyor ve onlara hain nazarıyla bakıyorlardı.
Moro savaşları neticesinde Haçlı seferleri Uzak Asyaya yayılmış oldu. Uzak Asyada Müslümanlarla Avrupalılar ve Hıristiyanlaştırılmış olan yerliler arasında kapatılması zor gedikler ve yaralar açtı. Sömürgeciliğin geri planında sadece toprakları ve insanları esir almak değil onları ecir olarak görmek ve dinlerini zorla değiştirmek de olduğu anlaşıldı. Bu Avrupa ve Hıristiyan husumeti Müslümanlar arasında ittifaka vesile oldu. Kendi dinlerini daha fazla, daha iyi öğrenmeye teşvik oldu. Farklılıklarını anlamalarını sağladı Müslümanların.  Avrupa ve İspanyol düşmanlığı Müslümanlar için en büyük kimlik kaynağı oluverdi. Bu kendilerinin kültürlerini ve özellikle dinlerini koruma adına önemliydi.

Yazımı asrın başında hakikatli bir rüyada islam aleminin halini soranlara ve ne olacak diye merak eden o nurani cemaate Bediuzzaman’ın verdiği cevap ile noktalayayım;

“Şark husûmeti İslam inkişafını boğuyordu; zail oldu ve olmalı. Garb husûmeti, İslamın ittihadına, uhuvvetin inkişafına en müessir sebeptir, bakî kalmalı."

Birden o meclisten tasdik emareleri tezahür etti.
Dediler: "Evet, ümitvar olunuz; şu istikbal inkılabı içinde en yüksek gür sada, İslamın sadası olacaktır!”