Türkiye'de Kurban Bayramı için belediyeler tarafından hazırlanan özel kesim alanları Fransa'daki Müslümanların da gündeminde. Zira Fransa'da hijyen gerekçesiyle belirli mezbahalar dışında kurban kestirmek yasak. Peki nüfusları 6 milyonu bulan Müslümanlar hangi şartlarda kurban ibadetini yerine getiriyor?

Fransa'da Müslümanların Kurban Bayramı'nda yaklaşık 125 bin küçük baş, 6 bin de büyük baş hayvan kurban ettiği tahmin ediliyor (Türkiye'de ise bu yıl yaklaşık 850 bini büyükbaş, 2 milyon 800 bini küçükbaş olmak üzere 3 milyon 650 bin baş hayvan kesildi). Bu kesimlerin tamamı, valiliklerin onay verdiği mezbahalarda, veteriner denetiminde yapılıyor.

Fransa'da yaşayan Müslümanlar kurban ibadetini temelde üç şekilde yapıyor

Bağış: Sayıları her geçen gün artan yardım dernekleri Kurban Bayramı için Fransa'da da kampanya yürütüyor ve Müslümanları kurban bağışı yapmaya çağırıyor. Bir hisse kurban için talep edilen bağış miktarı 100 - 180 euro arasında değişiyor. Söz konusu dernekler Afrika ülkelerinin yanı sıra Türkiye'de de kesim yaparak etleri ihtiyaç sahiplerine dağıttıklarını belirtiyor. Euronews'e konuşan CIMG Fransa (Milli Görüş İslam Konfederasyonu) yetkilileri Mustafa Güvercin ve Bayram Doğanay Türk nüfusun yaklaşık yarısının kurban ibadetini bağış yoluyla yapmayı tercih ettiğini kaydediyor.

Türk nüfusun dışında kalan diğer Müslümanlar arasında da bağış yönteminin her geçen yıl arttığı gözleniyor. Özellikle gençlerin, bu pratiği uygulamak yerine kurban bağışı yapmayı tercih ettiği belirtiliyor.

Mezbaha: Valilikler her vilayette kurban kesimine uygun mezbahaları belirliyor. Bu kesimevlerinin aynı zamanda Fransa genelinde kurban kesimi için onay verme yetkisi bulunan üç camiden de gerekli izinleri alması gerekiyor.

Kurbanını mezbahalarda kestirmek isteyenler bayram öncesi, ilgili kesimhaneyle irtibata geçerek, kestireceği hayvanın bedelini ödeyip, randevu alıyor. Kurban Bayramı'nın 4 gününe yayılan randevu tarihinde mezbahada kendisine ayrılan bölmeye geçip kesim işleminin yapılmasını bekliyor. Birçok mezbaha kesim işlemini kurbanın sahibine bir kamera aracılığıyla izleme imkanı da sunuyor. Kesim sona erdiğinde hayvanın derisi ve sakatatları mezbahada kalıyor, eti poşet içinde kurban sahibine teslim ediliyor.

Bu yıl Kurban Bayramı'na özel, ülke genelinde 44 seyyar mezbaha da Müslümanlara hizmet verdi.

Mezbahada kesim dini kurallara uygun mu?

Ancak deri ve sakatatın hijyen nedeniyle verilmemesi, mazbahada kesim yönteminin dini açıdan kurban ibadetinin şartlarını yerine getirmediğine dair eleştirilere yol açıyor.

CIMG Lyon yönetim kurulu üyeleri Güvercin ve Doğanay da, her ne kadar bağış sistemine resmi makamlarca müdahale olmasa da, kurban kesimi konusunda Fransa devletinden daha fazla kolaylık bekliyor. Güvercin ve Doğanay ayrıca, bireysel kurban kesimlerine yönelik artan baskının İslam düşmanlığından kaynaklandığı görüşünde.

Diğer yandan, Kurban Bayramı'ı döneminde Müslüman dernekler Vegan aktivistlerin tepkileriyle de karşılaşıyor.

Kaçak kesim: Fransa'da izin verilen kesimhanelerin dışında kurban kesmek yasak. Yasağı çiğneyenler için 6 aya kadar hapis ve 15 bin euro para cezası öngörülüyor. Fransız güvenlik güçleri, özellikle Kurban Bayramı öncesi ve sırasında taşradan kentlere giden yollarda kontrollerini sıklaştırıyor. Aracında canlı kurbanlık hayvan ile yakalananlar için 750 euroya kadar para cezası uygulanabiliyor.

Ancak bu cezalar da kurban kesimini geleneksel yollarla yapmak isteyenlere engel olamıyor.

Fransız çiftçilerden kaçak yollarla kurbanlık hayvan tedarik eden Müslümanlar, izin vermesi durumunda çiftçinin mülkünde ya da varsa kendi bahçesinde kurban kesimini gerçekleştiriyor. Müslümanların bir zamanlar banyo küvetlerinde kurban kestiğine dair hikayeler ise artık "şehir efsanesi" olarak görülüyor. Fakat, yukarıda bahsettiğimiz cezalara ek olarak, çiftçiler işletme lisanslarını da kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabilir. Haberimiz için, daha önce Müslümanlara kurbanlık koyun satan ancak jandarma tarafından çiftlikleri basılan Magali ve Claude Noly çiftine konuk olduk.

'Müslümanlara kurban satanı komşuları şikayet ediyor'

Lyon yakınlarındaki çiftliklerinde koyun yetiştirmeye devam eden Noly ailesi, önceden Kurban Bayramı'nın kendileri için de "festival havasında" geçtiğini anlattı. Kurbanlık koyun sattıkları ailenin kesim yapılacak çayıra kendilerini de davet ettiğini belirten Fransız çiftçiler, ilk pişirilen etle birlikte mangalların yakıldığını ve ailece herkesin güzel vakit geçirdiğini söylüyor.

Ancak bu manzara yerini zamanla jandarma baskısına bırakmış. "O zamanlar da yasaktı ama tolere ediliyordu, jandarma karışmıyordu." diyen Claude Noly, özellikle kırsalda artan ıkrçılığın Müslümanlara kurbanlık hayvan satışına engel olduğunu savunuyor. Noly çiftine göre, kurbanlık hayvan satanı, ırkçı komşuları şikayet ediyor. Bu yüzden çiftçiler satış yapmaya cesaret edemiyor.

Tüm engellemelere rağmen, Fransız köylülerden kurbanlık koyun satın almayı başaran bir Türk gurbetçi, kimliğini gizli tutmamız kaydıyla bizi evinde ağırladı.

17 Yıldır Fransa'da yaşadığının belirten S. A. daha önce mezbaha ve bağış yöntemlerini kullandığını ancak çocuklarına bu geleneği daha yakından göstermek için bahçesinde kesmeye karar verdiğini ifade ediyor. S. A.'ya göre "Müslüman göçmenler birçok konuda eleştiriyi hak etse de kurban kesiminde devletin tutumu abartılı ve daha fazla tolerans gösterilmeli."

S. A. ayrıca, ferdi kurban kesiminin yasaklanmasına gerekçe olarak gösterilen "hijyen" kuralının Fransızlar tarafından haksız şekilde kullanıldığı görüşünde.

Kurban etinin dağıtımı söz konusu olduğunda, Fransa'daki Müslümanların kolaylıkla verecek yer bulamadığını savunan S. A., birçok kişinin kestirdiği kurbanın etini derin dondurucuya koyup yıl boyu tükettiğini belirtiyor.

Fatih Yetim-Euronews