Milletvekili nitelikleri neler olmalıdır?
Milletvekili olabilmenin şartları anayasada kanunlarla belirtilmiştir. Bu şartları sağlayan herhangi bir kişi aday adayı olabilir. Ancak milletvekili olmak isteyen kişilerde buna ilaveten milletin nazarında daha birçok üstün niteliklerin aranması gerekir. Bununla birlikte; bulunduğu mahalde doğruluğu, yardımseverliği, temel ahlaki değerlere önem vermesi, samimiyeti, üstün gayreti, çalışmaları ile tanınan, halk tarafından takdir edilen, sevilen, sayılan, kişilerin aday olması halinde seçilme ihtimalleri daha yüksek olacaktır.

Milletvekili aday adaylık başvurusu
Milletvekilleri her beş yılda bir, bulunduğu ili temsilen, Türkiye Büyük Millet Meclisine seçilirler. On sekiz yaşını doldurmuş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, en az ilkokul mezunu olan bir kişi bağımsız olarak veya istediği partiden aday adayı olabilir. Adayların başvuru süreçleri iki şekilde yürür; ya önseçimle adayın başvurusu kabul edilir veya reddedilir ya da o siyasi partinin lideri tarafından değerlendirilir. En son 28. dönem parlamentosuna toplam 600 milletvekili için barajı aşabilecek partilerden aday adayı olanların sayısı 11 bini aşmıştır. İrili ufaklı diğer partileri ve bağımsız adayları da katacak olursak bu sayı 12 bini geçmektedir. Bu rakam yıllar geçtikçe yükselmektedir. Bu da gösteriyor ki milletvekilliği görevine rağbet gün geçtikçe artıyor. İsteyen aday adayı herhangi bir partide geçmişi olsun veya olmasın başvurabiliyor. Genellikle parti tabanında çalışması ve geçmişi olanlar ile eski milletvekilleri ve bürokratlar aday listesine girmede daha avantajlı durumdadırlar. Son yapılan seçimlerde parlamentoya seçilecek kişi sayısı 600 olacağından aday adayı sayısı bunun en az 20 katı civarında olduğu görülmektedir. Ayrıca başvuruların ücretli olması en azından başvuru sayısını aşağı çekmektedir. Ücretsiz başvuru olacağı zaman bu sayının nereye varacağını bir düşünelim.

Milletin, vekillerinden beklentileri nelerdir?
Milletvekilleri daha çok yasama konusunda üzerine düşenleri yaparken bunun yanı sıra yürütmede hükümeti temsil etmektedirler. Ayrıca seçildiği vilayetteki problemleri çözmek, vekili olduğu vatandaşların isteklerini makul ölçüler içerisinde yerine getirmekle mükelleftirler. Bunlar da yeniden seçilebilmeleri için canla başla çalışmaları ve vatandaş tarafında sevilmeleri gerekir. Aksi takdirde seçimden seçime milletin ayağına giderek yeniden aday olmak ve oy istemek yanlış bir tutumdur. Milletvekilleri de siyasi partilerin merkez yoklamaları ve tercihleri doğrultusunda seçime girdikleri için bir nebze de olsa kendi güçleri ile değil siyasi iradenin güçlerini arkalarına aldıklarından sandıktan kolaylıkla çıkabilmektedirler. Burada esas olan güçlü bir siyasi iradenin güçlü vekilleri ile seçime girmektir. Bu şekilde seçim kazanan siyasi irade ve milletvekilinin seçmen yanında daha da itibarı artacağının kanaatindeyim.

Milletvekili nasıl olmalıdır?
Bir milletvekili seçimden seçime değil de her zaman vatandaşın yanında olmalı, onları ziyaret etmeli, aralıklarla ihtiyaç duyulduğunda yüksek katılımlı beyin fırtınası toplantıları yapmalıdırlar. Seçime girerken var gücü ile çalışan, maddi ve manevi olarak gayret eden, yorulan, seçmene vaatlerde bulunan milletvekili sonunda yeni bir seçim günü geleceğini hesaba katarak vatandaşın yüzüne bakabilecek durumda olmalıdır. Vatandaştan kaçan, bulunduğu ilin problemlerine çözüm üretemeyen, diğer vekiller ile takım çalışması yapamayan, kendi başına hareket eden, sadece evrak takibi ile uğraşan, yerel yöneticiler ile barışık olmayan, il müdürleri ile ahenk içinde çalışmayan, mülkü amirlere tepeden bakan bir vekil maalesef kendi partisine zarar verir. Seçmenin sorunlarına adalet içerisinde çözüm bulan, sadece tanıdıklarını değil tüm vatandaşları kucaklayan, bulunduğu ilin problemlerine eğilen ve çözebilen, her şeyden evvel kesinlikle yalana tevessül etmeyen, bu gün git yarın gel demeyen, ipe un sermeyen, doğruları başta ifade eden, olmayacak işe söz vermeyen, bir iş gerçekten olamayacaksa gerçeklerini söylemekten kaçınmayan, ihale takibi yapmayan, bağlı olduğu siyasi iradenin izzetini koruyabilen bir vekilin notunu millet zaten vermektedir. Bir vekil hangi siyasi iradenin oyları ile seçilmiş ise kendisine verilen süre içerisinde şerit değiştirmemelidir. Bağlı olduğu siyasi iradeden bir zaman sonra hoşlanmıyorsa süresi bitene kadar yerinde beklemeli, değilse bağımsız aday olarak görevine devam etmelidir. Seçilen bir milletvekili hangi partiden olursa olsun seçildiği mahallin vekili olduğundan kendisine oy veren vermeyen bütün vatandaşları kucaklamalı, bulunduğu mahallin problemlerini parti gözetmeksizin çözmeye gayret etmelidir. Makamlar insanlara değil, insanlar makamlara şeref ve onur kazandırırlar. Milletin gönlüne girmek isteyen milletvekilleri halkın ayağına gidip problemlerini dinlerse o zaman vatandaşın memnuniyetini kazanır, gönüllere girmeyi başarabilirler.

Lider endeksli yürütülen siyaset anlayışı
Sadece parti liderlerinin vizyonu ile ayakta duran herhangi bir siyasi parti o liderin bir gün vefatı veya görevden ayrılması sonucunda dağılmaya ve kapanmaya mahkûmdur. Türk siyasi hayatı son yüzyılda buna şahittir. Lider endeksli bir bakış açısı ile yürütülen siyasetin ömrü kısa ve millete olan faydası da az olacaktır. Demokrasileri gelişmiş ülkelerde ülkenin yönetimine aday olacak partinin misyonu önemlidir. Lider gelip geçicidir, o partiye lider olacak kişiden partinin misyonu ve vizyonu aranır. Liderin vefat etmesi, görevden ayrılması ve benzeri durumlarda partiye herhangi bir zarar gelmez. Millet nazarında o partinin devamı sağlanır. Aslında milletvekilleri de kendi vizyonu ve misyonunun partisi ve parti lideri ile örtüşmelidir. Parti lideri gölgesinde siyasete giren veya aday olan bir vekil maalesef kendinden beklenilen performansı da yakalaması güçleşir. Sırtını lidere dayayan bir milletvekili bulunduğu bölgede başarılı olamayacağı da bir gerçektir. Birinci dönem seçilse bile ikinci dönem halkın tepkisiyle karşılaşır. Bir milletvekili eğer parti lideri gölgesinde aday olmuş ve seçilmiş ise uzun zaman tecrübelerimizle sabittir ki, o vekil bulunduğu mahaldeki bürokratlar ile senkronize olarak çalışması zorlaşmaktadır ve haliyle de kendisinden beklenen verim de düşmektedir. Bulunduğu mahaldeki bürokratlar ile iyi geçinemeyen, kendi başına buyruk, bürokratların bile hesaba almadığı bir vekilin vatandaşa ve devlete olacak zararını varın bir düşünün.

Milletvekillerinin özlük hakları
Bir milletvekilliği kendi değerini TBMM’nin kendisine kazandırmış olduğu, milletin kendisine emanet ettiği yüce değerden alır. Bu nedenle TBMM’ye seçilen bir milletvekiline kanunlar çerçevesinde verilen değer aslında millete verilen değerdir. Milletvekillerinin bunun kıymetini ve kadrini iyi bilmesi gerekir. Kendilerine verilen maaş ve makamı hak etmesi ve hak ettiği değerleri milletin ve devletin uğrunda harcaması gerekir. Milletvekili maaşını/emekli maaşını miktar olarak her zaman tenkit eden bir anlayış vardır. Ancak bir milletvekilinin milletine layıkıyla çalışabilmesi için bugün için takdir edilen ücretin ancak yeterli gelebileceği düşünülmelidir.

Kimin himmeti milleti ise o tek başına bir millettir
İktidarın ve muhalefetin derdi millet olmalıdır. Kimin derdi daha büyükse o iktidar olmaya daha çok namzettir. Kanun kuvvette değil, kuvvet kanunda olmalıdır. Asrı-Saadet yönetimi buna şahittir. Her millet layık olduğu şahıslar ve layık olduğu değerler üzere yönetilirler. Milli iradesinin tecelli etmesi için milletin sandığa gitmesi ve iradesini ortaya koyması vatandaşlık görevidir. Bununla beraber seçilenin de seçmenin de sonuca rıza göstermesi hoşgörü ve iyi niyettir. Milletin efendisi milletine hizmet edendir. Rabbim devletimizin ve milletimizin iradesini vesayet ve vekâlet unsurların tasarrufuna bırakmasın inşallah. Allah’a emanet olunuz.

Bir sonraki yazımız;
Bakanlar, atanmış bürokratlar ve mülki idare amirlerinden vatandaşın beklentileri nelerdir?