Hazırlayan Abdullah Yargı
RİSALE HABER

İmam Ahmed bin Hanbel, hicri 164 (m. 780) yılında Bağdat'ta doğmuştur. Tam adı Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî'dir.

Ahmed b. Hanbel, büyük bir muhaddis ve fakihtir. Hanbelî mezhebinin kurucusudur. Hocaları arasında Hüşeym b. Beşîr, Süfyân b. Uyeyne, Yahyâ b. Saîd el-Kattân, Abdurrahman b. Mehdî, İmam Şâfiî ve Abdürrezzâk b. Hemmâm gibi büyük âlimler bulunmaktadır. İmam Ahmed, hayatı boyunca "rihle" denen uzun hadis yolculukları yapmıştır. "Bu yolculuklar ne zaman bitecek?" diye soran arkadaşına, "Hokka ve kalem ile mezara kadar..." diyerek cevap vermiştir.

Hafızası çok güçlü olan Ahmed bin. Hanbel, bir rivayette 1 milyon başka bir rivayette 700 bin hadis-i şerifi ezbere biliyordu. Kendisine ait hadis kitabı olan el-Müsned'deki 30 bin hadis, 700 bin hadis-i şerif içinden seçilerek yazılmıştır.

Ahmed b. Hanbel 12 Rebîülevvel 241 Cuma günü (31 Temmuz 855) Bağdat’ta vefat etti. Halifenin muhtelif kimselere yaptırdığı tahminlere göre, cenazesinde altmış bini kadın olmak üzere 800 bin (veya bir milyon) kişi bulundu.¹

Hanbeli Mezhebi

Ahmed b. Hanbel’in görüşleri etrafında oluşan ve ona nisbetle anılan Hanbelî mezhebi, gerek mezhep imamının yaşadığı dönem gerekse mezhepleşme süreci bakımından Hanefî, Mâlikî ve Şâfiî mezhebinden sonra ortaya çıkmış dördüncü büyük Sünnî mezhebidir. Bu mezhebe mensup olan fakihlere ve bu mezhebin görüşüyle amel eden kişilere Hanbelî (çoğulu Hanâbile) denilir.²

Risale-i Nurlar'da Ahmen b. Hanbel

Bediüzzaman, nur talebelerini Ahmed b. Hanbel'in hapisteki sabrını örnek gösteriyor:

Hem kalbime geldi ki, madem İmam-ı Âzam gibi eâzım-ı müçtehidîn hapis çekmiş ve İmam-ı Ahmed ibni Hanbel gibi bir mücahid-i ekber, Kur'ân'ın birtek meselesi için hapiste pek çok azap verilmiş ve şekvâ etmeyerek, kemâl-i sabırla sebat edip o meselelerde sükût etmemiş. Ve pek çok imamlar ve allâmeler, sizlerden pek çok ziyade azap verildiği halde, kemâl-i sabır içinde şükredip sarsılmamışlar. Elbette sizler, Kur'ân'ın müteaddit hakikatleri için pek büyük sevap ve kazanç aldığınız halde pek az zahmet çektiğinize binler teşekkür etmek borcunuzdur.³

Bediüzzaman Hazretleri, Vehhabilerin Haremeyn-i Şerifeyni ele geçirmelerini ve evliya türbelerine hürmetsizliklerinin sebeplerini ve hikmetini yazdığı Yirmi Sekizinci Mektupta şöyle diyor:

"Vehhâbiler kendilerini Ahmed İbni Hanbel mezhebinde saydıkları için, Ahmed İbni Hanbel Hazretleri bir milyon hadisin hâfızı ve râvîsi ve şiddetli olan Hanbelî mezhebinin reisi ve halk-ı Kur’ân meselesinde cihanpesendâne salâbet ve metânet sahibi bir zat olduğundan, onun bir derece zâhirî ve mutaassıbâne ve Alevîlere muhâlefetkârâne mezhebinden din nâmına istifade edip, bir kısım evliyânın türbelerini tahrip ediyorlar ve kendilerini haklı zannediyorlar. Halbuki, bir dirhem hakları varsa, bazan on dirhem ilâve ediyorlar."⁴

Dipnotlar

^₁ Diyanet İslam Ansiklopedisi yıl: 1989, cilt: 2,  sayfa: 75-80
² Diyanet İslam Ansiklopedisi yıl: 1997, cilt: 15,  sayfa: 525-547
³ Lem'alar, Yirmi Altıncı Lem'a, On Altıncı Rica
⁴ Mektubat, Yirmi Sekizinci Mektup, Altıncı Risale olan Altıncı Mesele