Bismillahirrahmanirrahim

Sual - Onlar rayblara zarf ve mahal oldukları halde, onları mazruf, raybı onlara zarf göstermek neye binaendir?

Cevap - Evet, kalblerindeki raybın zulmeti bütün bedenlerine, kalıplarına intişar ve istilâ etmiş olduğundan, kendilerinin rayb içinde bulundukları sanılmakta olduğuna işarettir.

Nekre olarak رَيْبٍ 1 kelimesinin zikri, tâmim içindir. Yani, hangi raybınız varsa, cevap birdir; herbir raybınıza karşı mahsus bir cevap lâzım değildir. Hangi çareye başvurursanız, alacağınız cevap, Kur'ân'ın i'câzıdır. Evet, bir çeşme başında su içip tatlılığını anlayan bir adam, bütün o çeşmeden teşaub eden arkları tecrübe etmeye hakkı yoktur; zira menbaı birdir. Kezalik, bir sûrenin muarazasından âciz kalan adamın, bütün Kur'ân'ı tecrübeye hakkı yoktur. Çünkü Kâtip birdir.

مِمَّا 'daki مِنْ beyanı ifade ettiğinden, فِى شَىْءٍ 2 kelimesinin takdirini ister. Takdir-i kelâm, وَاِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ فِى شَىْءٍ مِمَّا نَزَّلْنَا 3 olsa gerektir.

نَزَّلْنَا 4 tâbirinden anlaşılır ki, onların şüphelerinin menşei nüzul sıfatı olup, kat'î cevapları da, ispat-ı nüzuldür.

Tedricen, yani âyet âyet, sûre sûre, hâdiselere göre nüzulü ifade eden tef'îl bâbından نَزَّلْنَا kelimesinin, def'aten nüzule delâlet eden if'al bâbından اَنْزَلْنَا 5 kelimesine tercihan zikredilmesi, onların, dâvâlarında "Niçin Kur'ân def'aten nâzil olmamıştır?" diye delil getirdiklerine işarettir.

عَبْدِنَا 6 Abd lâfzının nebî veya Muhammed (a.s.m.) lâfızlarına cihet-i tercihi; abd tâbiri, Peygamber aleyhissalâtü vesselâmın azametine ve ibadetin ulüvv-ü derecesine işaret olduğu gibi, اُعْبُدُوا 7 emrini tekittir ve Resul-i Ekrem hakkında vârit olan vehimleri def etmektir ki, o zat bütün insanlardan ziyade ibadet yapmış ve Kur'ân'ı okumuştur.

Dipnot-1: Şüphe.
Dipnot-2: Bir şeyle ilgili.
Dipnot-3: "Eğer indirdiklerimizden herhangibir şüphe duyuyorsanız.." Bakara Sûresi, 2:23.
Dipnot-4: İndirdik.
Dipnot-5: Bir defada indirdik.
Dipnot-6: Kulumuza.
Dipnot-7: İbadet edin.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz