Rad suresinin 11. ayetinde geçen muakkibât ifadesi, gözetleyen ve koruyan takipçiler demektir.

Ayetteki ilgili yerin meali şöyledir:

“Kişinin önünde ve arkasında Allah'ın emriyle onu kayıt ve koruma altına alan takipçiler vardır…” (Rad, 13/11)

Müfessirler, "takipçiler" diye çevirdiğimiz muakkibât kelimesini "koruyucu melekler" olarak yorumlamışlardır. (1)

Aynı melekler başka bir ayette “O kullarının üzerinde mutlak hakimiyet sahibidir, size koruyucu melekler gönderir...” (Enam 6/6) şeklinde de ifade edilmektedir.

Diğer bir ayette ise “Hiç kimse yoktur ki üzerinde bir koruyucu, bir denetleyici bulunmasın!” (Târık 86/4) buyurularak, her insan için en az bir (belki daha fazla) koruyucu melek takdir edildiğine değinilmektedir.

SAĞ VE SOLDA, ÖN VE ARKADA

Buna göre insanların davranışlarını kaydetmek için sağında ve solunda bulunan Kiramen Katibin isimli meleklerden başka, ayrıca insanın önünde ve arkasında bulunan koruyucu meleklerin varlığı anlaşılmaktadır.

Müfessirlere göre Kiramen Katibin meleklerinden insanın sağındaki melek onun iyi amellerini; solundaki de kötü amellerini kaydetmektedir. Kişinin önünde ve arkasında bulunanlar ise onu korumakla görevlidirler. (2)

Bu meleklerin muakkibât yani takipçiler diye nitelendirilmelerinin sebebine gelince:

Koruyucu meleklerden gece görevli olanların, gündüz görevlileri veya gündüz görevli olanların, gece görevlileri takip etmeleri sebebiyle yani gelip nöbeti onlardan devralmaları sebebiyle isimlendirilmeleri muhtemeldir. (3)

Çünkü Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, “Sizleri hem gece hem de gündüz takip eden melekler vardır. Bu melekler sabah ve ikindi namazlarında (nöbet değiştirmek suretiyle) bir araya gelirler. Sonra sizinle beraber geceleyenler yukarı çıkarlar. Rabbiniz daha iyi bildiği hâlde, onlardan, 'Kullarımı nasıl bıraktınız?' diye sorar. Onlar da: 'Biz onları namaz kılarken bıraktık. Gittiğimizde de namaz kılıyorlardı.' derler. (4) şeklindeki hadisi ile hafaza meleklerinin birbirini takip ederek, nöbetleşe görevle insanları koruduklarını haber vermektedir.

Netice itibariyle, ilgili ayetlerden insanın sağ ve sol tarafında bulunup bütün yapıp ettiklerini kaydeden meleklerden başka bir de önünde ve arkasında onu korumakla görevli meleklerin varlığı anlaşılmaktadır.

KADER GELDİĞİNDE MELEKLER KİŞİ İLE KADERİN ARASINDAN ÇEKİLİRLER

Anlatıldığına göre bir adam Hz. Ali'ye gelip "Seni öldürmek isteyenler var, korunman iyi olur." demiş, Hz. Ali ona şöyle cevap vermiştir:

"Her insanla birlikte onu kaderinde olmayan şeylerden koruyan iki melek vardır. Fakat kader geldiğinde melekler kişi ile kaderin arasından çekilirler. Şüphesiz ki ecel sağlam bir kalkandır (yani eceli gelmeyen ölmez)." (Taberî, Tefsir, 13/79-80)

Kaynaklar:
1) Şevkani, Fethu'l-Kadir, 3/95.
2) İbn Kesîr, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, 4/437.
3) Zebîdî, Tâcu’l-‘Arûs, 3/407; Râzî, Mefâtîhu’l-Gayb, 19/16.
4) Buhârî, Tevhîd, 23, 33, Mevâkit, 15; Nesâî, Salât, 21.

Sorularla İslamiyet