Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şakir Batmaz, “Bilinmeyen Yönleriyle Osmanlı Bahriyesi” isimli yeni kitabında, Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamid'in donanmayı çürüttüğü iddialarının aksine donanmanın ıslahı ve personelin eğitimi için yoğun çaba harcadığını ortaya koydu.

Doç. Dr. Batmaz, kitabında Beşiktaş Askeri Deniz Arşivi'ndeki belgelere dayanılarak iddialara cevap verildiğini, şimdiye kadar bilinenin aksine Abdülhamid'in donanmanın bel kemiği olan zırhlıların bakım ve onarımı için donanma kumandanına, bahriye nazırına ve zaman zaman da gemi kumandanlarına yazılar gönderdiğini ifade etti.

Bu yazılarda, Haliç'teki gemilerin zırh kalınlıklarının artırılması, toplarının yenilenmesi ve ihtiyaçların karşılanması için ne kadar masraf yapılması gerektiğinin sorulduğunu bildiren Batmaz, şöyle konuştu: “Bu yazışmalarda, gemilerde eski sistem Armstrong toplarının yerine yeni sistem Krupp toplarına geçilmesi için gereken masraflar sorulmaktadır. Bunun üzerine Armstrong ve Krupp fabrikaları ile yapılan yazışmalar neticesinde maliyet hesabının fazla çıkması sebebiyle Şurayı Bahriye tarafından devletin içinde bulunduğu maddi sıkıntılar göz önünde bulundurularak sadece dört zırhlının teçhizine karar verilmektedir. Kitapta, Haliç'teki donanmanın ıslahına yönelik bu yazışmalar ayrıntılı olarak verilmektedir. Ancak diplomasinin çarkları arasında devam edegelen bu yazışmalardan ne yazık ki netice alınamamıştır.”

Kitabında Osmanlıca'dan günümüz Türkçe'sine çevrilerek kullanılan belgelerde, zırhlıların ıslahı için Tersane-i Amire ile İtalya'nın Ansaldo firması arasındaki anlaşmayla gemilerin kısmi bakımının yapıldığı; fakat bütçenin yetersiz olmasından dolayı istenen neticenin bir türlü alınamadığına dair bilgiler de bulunduğunu kaydeden Batmaz, şunları söyledi: “Abdülhamid diğer taraftan da donanmaya nitelikli personel yetiştirebilmek için her şeyiyle yakından ilgilendiği 3 deniz mektebinin (Tüccar Kaptan, Muhbir-i Sürur Torpido ve Elektrik mektepleri) kuruluş çalışmalarını bizzat takip etmiş ve maddi imkansızlıktan dolayı bu mekteplerden ikisinin eğitimi talim gemisinde yapılmıştır. Bu mektepler ve buralarda verilen eğitim hakkında da kitabımızda bilgi bulmak mümkündür. Ayrıca şu ana kadar yakın dönem bahriyemizle ilgili bilinmeyen birçok husus da Yitik Hazine Yayınları tarafından çıkarılan bu kitapta ortaya konulmuştur. Bunlar arasında 1850 yılında Abdülmecid'in İngiltere'ye gönderdiği zırhlıların personelinin ölüm sebebi, donanmanın Gelibolu'dan geçerken önemli kabirleri top atışıyla selamlaması, gemilerde günlük yapılan talimler, tersane personelinin çalışma şartları, gayrimüslim personelin ibadet özgürlüğü gibi konular bulunmaktadır.”

Beşiktaş Deniz Müzesi tarihi deniz arşivinde 12 yıl boyunca çeşitli konularda araştırmalar yaptığını, bu kapsamda binlerce belgeyi incelediğini bildiren Doç. Dr. Batmaz, askerî arşivler yeterince kullanılamadığı için yakın dönem Osmanlı deniz tarihimizin yanlış veya eksik bilindiğini; ancak son yıllarda yapılan arşiv çalışmalarının önemli sonuçlar ortaya koyduğunu kaydetti.

Batmaz, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı bu arşivde bulunan yaklaşık 20 milyon belgenin araştırmacıları beklediğini ifade etti.
Haber Vaktim