Ali Demirel'in yazısı

Günümüze varıncaya kadar pek çok Hak dostu, Rabbimizin isimlerinden altı tanesini "İsm-i âzam" olduğunu söylemişlerdir. Bu isimlerin neler olduğunuzu biliyor musunuz?

İsm-i Âzam, Allah'ın hangi isimleridir?

Rabbimiz'in pek çok ismi vardır. Bu isimlerinden en meşhur olanlarına "Esma-i hüsna-en güzel isimler" diyoruz. Cenab-ı Hakk'ın isimlerinin içinde öyle bir isim vardır ki bu isme "İsm-i Âzam-Allah Teâlâ'nın en büyük ve en önemli ismi" denir. Peygamber Efendimiz bir hadislerinde, "Kim ki İsm-i Âzam ile duâ ederse Allah ona icabet eder, onunla istenirse verir" buyurur.

Peki İsm-i Âzam, Allah'ın hangi ismi veya isimleridir? Bu konuda bir kesinlik yoktur. Günümüze varıncaya kadar pek çok Hak dostu, Cenab-ı Hakk'ın isimlerinden altı tanesini "İsm-i Âzam" olarak kabul etmişlerdir. Şimdi bu altı ismi manalarıyla birlikte kısaca izah etmeye çalışalım:

1. Ferd: Sözlük manası itibarıyla "tek, bir ve eşsiz" demektir. Bu isim, Yüce Allah'ın Vâhid ve Ehad isimlerini de kapsar. Cenab-ı Hak'kın zatında, sıfatlarında, bütün icraatlarında ve hükümlerinde dengi, ortağı, benzeri, zıddı olmadığını ifade eder.

2. Hayy: "Diri ve hayat sahibi" demektir. Allah Teala, başlangıcı ve sonu olmayan bir hayatın sahibidir. Ölüm, yok oluş, bitiş gibi kelimeler, Allah'ın zatı hakkında muhaldır, yani imkansızdır. Başlangıcı olmayanın, bitişi nasıl olabilir ki?

3. Kayyûm: "Gökleri, yeri ve her şeyi ayakta tutan, onları olması gereken pozisyonda devam ettiren" manalarına gelir. Cenab-ı Hak, Kayyûm'dur. Yani zatıyla Kâim, Dâim ve Bâkîdir. Bütün mevcudat ise O'nunla kâimdir, O'ndan ötürü devam etmekte ve vücutta kalmaktadırlar. Eğer kâinattan bir an olsun o nispet kesiliverse her şey mahvolup gidecektir.

4. Hakem: Rabbimiz Hakem'dir. O "Her şeyin biricik hâkimi ve her işini hikmetle yapan"dır. Allah Teala kâinatı murad buyurduğu şekil, sayı ve durumda yaratmış, bu yarattıkları üzerinde de her zaman tasarrufta bulunmaktadır. Dünyada keşfedip anlamaya çalıştığımız fizik, kimya kaideleri gibi bütün kurallar, O'nun koyduğu sisteme ait argümanlardır.
Her şeyi istediği gibi ve istediği kadar yaratan, sonra da varlık âleminden kaldıran, yaptığı her icraatını binlerce hikmet ve manayla yaratan, her işini sonsuz güzellik ve mükemmellikte var eden O'dur.

5. Adl: Adl kelimesi mastar olup, "adalet" manasına gelir. Cenab-ı Hakk'ın Âdil şeklinde değil de Adl olarak isimlendirilmesi ise O'nun adaletin ta kendisi olduğunu vurgulamak içindir. Bununla birlikte bu kelimeyi "tam adaletli, hiç bir şeyin hakkını zayi etmeyen, denge ve düzenin sahibi" şeklinde de anlayabiliriz.
Adl ismi, kâinatta kurulan o büyüleyici düzen ve sistemde kendisini gösterir. Bu dünyada hiçbir şey başıboş değildir. Kendi haline bırakılan hiç bir nesne yoktur. Varlık âleminde vücut bulan her şey, bir denge ve sisteme uygun olarak yaratılmıştır. İşte bu nizam ve denge Cenab-ı Hakk'ın Adl isminin tecellisidir.

6. Kuddüs: Bu isim genelde iki manada anlaşılmıştır. Birincisi Yüce Allah'ın "Mukaddes" olması yani O'nun hatadan, gafletten, acizlikten ve her türlü eksiklikten çok uzak olmasıdır. İkinci mana ise kâinatta tabii olarak meydana gelen büyük-küçük her türlü temizliğin Cenab-ı Hakk'a ait olduğunu ifade etmesidir.

Milyarlarca insanın ve diğer canlıların kullanarak eskittikleri havanın her sabah tazelenmesi, bulutların gökyüzünü temizlemeleri, yağmurun yağıp yeryüzündeki tozu toprağı yatıştırması, nefes alıp verme ile kanın temizlenmesi, yine kandaki alyuvar ve akyuvarlar vesilesiyle beden hücrelerinde bir temizlik ve yeniliğin yapılması gibi durumlar, bu ismin tecellisinden kaynaklanmaktadır.

Biz de bu isimlerini anarak Rabbimize dua edebilir, O'ndan maddi-manevi ne ihtiyacımız varsa talep edebiliriz.

Bugün