"Kabir" kelimesi, gömmek manasında (قبر) filinin masdarıdır. Kabr (çoğulu kubur) isim olarak kullanılır.

Makber (çoğulu mekabir) olarak ismi zaman ve mekânı vardır.

"Mezar" ise Arapça kökenlidir ve ismi zaman ve mekandır. Z-R (زار) fiiliden ziyaret edilen yer, ziyaretgâh manasındadır.

Risale-i Nur’da, birçok kelimenin özenle seçildiğini görüyoruz. Kelimeler, Üstad Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin zihin haritasında oturtulmuş ve ona göre kullanmıştır. Bundan dolayı basit kelimeler arasında bile fark görülebilir.

Risale-i Nur’a genel bir bakış açısıyla baktığımızda şöyle genel bir yorum yapılabilir;

Mezar veya kabir, bu dünya ile ahiret / berzah arasında açılan bir kapıdır. Bu kapının dünyaya bakan veçhine mezar, ahirete / berzaha bakan veçhine ise kabir denilebilir. Bu cihetle aşağıdaki pasaj çok manidardır.

"Bak zaman-ı mazi senin gibi geçmiş olanlara geniş bir kabir olduğu gibi, istikbal zamanı da geniş bir mezaristan olacaktır."(1)

Ayrıca bu kapının maddi boyutuna mezar, manevi boyutuna da kabir denilebilir. Başka bir deyişle cesede nispeten mezar, ruha nispeten kabir denilebilir. Nitekim kabirde azap çeken ruhtur. Cesed ise çürür. Ruh cesetle alakadar olduğu için müteessir olabilir. Bunun için kabir azabı, kabir suali denilir ama mezar suali, mezar azabı denilmez.

"...kabir ehl-i dalalet ve tuğyan için vahşet ve nisyan içinde zindan gibi sıkıntılı ve bir ejderha batnı gibi dar bir mezara açılan bir kapı olduğu halde..." (2)

Ayrıca ismi mekân olan mezar, dünyadan bedenle ziyaret edilir. Onun için mezar taşı, yazısı vb. kavramlar daha çok kullanılır. Bu da maddi boyutuna bir vurgudur. Kabirdeki ruhlara nispeten ise ehli kubur denir. Kabir ehliyle ise ruh ve keşf ile görüşülebilir. Bu da manevi boyutuna bir vurgudur.

Ayrıca bunların birbirleri için kullanılabileceğini gösteren çok deliller vardır. Mesela aşağıdaki ayetlerde mezar manası, kabir olarak ifade edilmiş;

اَلْهٰيكُمُ التَّكَاثُرُۙ حَتّٰى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَۜ "Çoklukla övünme yarışı sizi kabirlere varıncaya kadar oyaladı." (Tekasür, 102/1-2)

Dipnotlar:
(1) bk. Mesnevi-i Nuriye, Katre.
(2) bk. Sözler, Sekizinci Söz.

Sorularla Risale