İKÇÜ Sağlık Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi İbrahim Çınar başkanlığında yürütülen çalışmada, 360 öğrencinin salgın sonrası davranışları anket yöntemiyle araştırıldı.

Araştırmaya katılanların yüzde 95,3'ü para aracılığıyla bakteri, virüsün bulaşacağını düşündüğünü belirtti.

Katılımcıların yüzde 26,4'ü COVID-19 korkusu nedeniyle alışveriş sonrası parayı temizlediğini veya yıkadığını anlattı.

Parayı temizlemeyi tercih edenlerin yüzde 75,8'i sadece dezenfektan kullandığını, yüzde 9,4'ü su ve sabunla elde yıkadığını, yüzde 7,4'ünün yıkadıktan sonra dezenfektan döktüğünü, yüzde 7,4'ünün ise ütü buharı ya da kolonyayı tercih ettiğini söyledi.

Temizleme veya yıkama davranışı gösterenlerin yüzde 77,9'u parada yırtılma, renginde bozulma, silinme gözlemlediğini de bildirdi.

Ankette alışveriş sonrası parayı temizleme davranışıyla öğrencilerin eğitim gördükleri alan, cinsiyetleri, annelerinin eğitim düzeyi ve ailelerinin gelir durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunduğu da belirlendi.

Araştırma sonuçları, ulusal ve uluslararası bilimsel dergilerde yayımlandı.

"Ben de yıkayıp kuruttum"

İKÇÜ Sağlık Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi İbrahim Çınar, sağlık ekonomisi alanında çalışmalar yaptığını, koronavirüs salgınının toplumsal yaşama etkisini de sağlık ve ekonomiyi birleştirerek araştırmak istediğini söyledi.

Madeni para ve banknota dokunmak isteyen çocuğunu virüslerden korumak için kendisinin de para yıkamaya başladığını aktaran Çınar, "Ben de parayı su ve sabunla yıkayıp kuruttum" dedi.

Bu davranışın salgın sonrası yaygınlaştığını fark ederek bilimsel çalışma yapmaya karar verdiğini anlatan Çınar, para yıkamanın toplumda görülme sıklığının beklediğinin üzerinde çıktığını kaydetti.

Çınar, şöyle konuştu:

"COVID-19 salgını ile birlikte insanlar ellerini daha çok yıkamaya başladı. Tokalaşma ve sarılma konusunda daha kendilerini geriye çekmeye başladılar ve kıyafetlerini daha sık yıkamaya başladılar. Özellikle dikkatimizi çeken noktalardan birisi de başkalarından aldıkları malzemeleri ve parayı da insanlar artık yıkamaya başladılar. COVID-19 çıkmadan önce de 'paraya dokunduğunuzda ellerinizi yıkayın' gibi sözler duyuyorduk ama COVID-19 çıkınca bu, daha çok para yıkama davranışına dönmüş oldu."

Araştırmada 360 kişiye anket yoluyla ulaştıklarını ifade eden Çınar, "Katılımcıların neredeyse tamamı paradan virüs bulaşabileceğini düşünüyor, yaklaşık 4'te 1'inde de para yıkama davranışını gördük. Madeni parayı da banknotu da yıkıyorlar" dedi.

Sosyoekonomik seviyeyle ilişkili sonuçlar

Para temizleme davranışında önemli etkenlerden birinin de "aile" ve "eğitim düzeyi" olduğunu dile getiren Çınar, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bizim yaptığımız araştırmada özellikle eğitim seviyesi düştükçe para yıkama davranışının arttığını gördük. Acaba eğitim seviyesi düşük olduğu için daha mı tedirgin oluyor insanlar, bilgisizlik daha mı fazla tedirgin ediyor diye düşünüyoruz. İnsanlar bilgi arttıkça 'sadece elimi yıkarım virüsten kurtulabilirim' derken bilgi azaldıkça 'hem elimi yıkarım hem parayı yıkarım' davranışına yönelebilir."

aa