Kışın, Avrupa’nın kuzey kısmında yiyecek bulmak onlar için hiç de kolay değildir. Bu yüzden Afrika’ya doğru göç ederler. Leyleklerin bazıları kışı güney İspanya’da geçirirler ve bazıları daha güneye, orta Afrika’ya kadar gider. Yaklaşık 12.000 km uçtukları vakidir.

Leylekler süzülerek uçarlar. Süzülmeden önce yükseklere çıkmak için de, ısındıkça yükselen havanın oluşturduğu akımları kullanırlar. Bu nedenle yalnızca gündüzleri ve karadan yolculukyaparlar. Sıcak hava akımları karada, denizde olduğundan çok daha fazladır. Doğrudan Akdeniz üzerinden uçmazlar. Bunun yerine batıda Cebelitarık, doğudaysa İstanbul Boğazı’nı kullanırlar. Her iki boğazda da göç döneminde binlerce leylek görmek mümkündür. Bir defada 10.000’den fazla leyleği aynı anda görebilirsiniz.

Isındıkça yükselen hava ile yükseklere çıkmak büyük sürüler halinde göç eden kuşlar için çok daha kolay bir göç yöntemidir. Sürü içerisinden bir kuş sıcak, yükselen hava akımını bulduğunda diğerleri onu izler, ısındıkça yükselen hava ile birlikte yükselirler ve sonra süzülürler. Büyük sürüler halinde göç eden kuşların iyi bir termal bulmaları daha kolaydır. Bu yüzden büyük sürüler halinde göç eden kuşlar tek bir kuştan çok daha hızlı ilerlerler.

Çiftçi dostu

Leyleklerin gagasını birbirine vurarak çıkardığı, iki çubuğun birbirine vurulması sesini andıran, ses oldukça belirgindir ve leylekleri kolaylıkla ayırt etmemizi sağlar. Leylekleri görmenin en kolay yolu yuvalarına bakmaktır. Leyleklerde erkek ve dişilerin görünüşleri aynıdır ama erkekler dişilerden biraz büyüktürler. Genç leyleklerin gagası gri ve bacakları mat kırmızıdır.

Toprakta yaşayan küçük canlılarla beslenebilirler. Küçük sürüngen ve kemirgenler, solucanlar, kurbağalar, böcek larvaları ise leyleklerin en sevdikleri yiyeceklerdir. Tarım zararlılarını yediği için de leylekler çiftçi dostudur. Yazın kurak geçtiği zamanlarda daha çok tarım arazilerinde beslenirler. Saban sürme, hasat biçme gibi tarım faaliyetlerinin yapıldığı dönemlerde belirgin hale gelen çekirge sürüleri de leylekleri cezbeder.

Leylekler yuvalarını orta çağdan beri insanların evlerinin üzerlerine yapmaktadırlar. Köylerimizin en çok bilinen kuşlarındandır. Yuvalar, çatı, hisar, baca, telefon direği, yüksek duvarların üzerinde bulunabilir. Leylekler her sene üremek için ya aynı yuvaya ya da bu yuvanın çok yakınına geri döner. Genç leylekler her zaman doğduğu yuvanın yakınına dönmeye çalışır. Yüzyıllardır kullanılan leylek yuvası bile bulabilirsiniz.

Son yüzyıl içinde ne yazık ki leyleklerin sayısı gittikçe azaldı ve azalmaya devam ediyor. Bunun nedenleri muhtemelen iklim değişikliği, leyleklerin beslendiği sulak alanların kaybolması, yoğun tarım uygulamaları, doğal alanların ve boş arazilerin yok olması gibi nedenlerle beslenme alanları yok olması, çatı malzemelerinin değişmesi, yaşlı ve kurumuş ağaçların kesilmesi, yuvaların bozulması nedeniyle yuvalama alanları yok olması, enerji nakil hatlarından kaynaklanan tehlikeler, yuvaya taşınan çöplerin ayaklarına dolaşması, kimyasal maddelerle zehirlenme, avcılık, ulaşım araçlarının çarpması...

Dünya Bülteni