Dil, bir insanın kendini ve çevresini anlamasında ve anlatmasında önemli olduğu gibi, kimliğinin tanımlanmasında da en belirgin unsurlardan biridir. Kişinin kültürle buluşmasını, medeniyetle iletişimini sağlar, uygarlığa katkıda bulunmasını mümkün kılar.

Dilin yapıtaşları da kelimelerdir. Her bir kelime, düşünce dünyasının gelişmesine ve derinleşmesine katkıda bulanan bir alet, araç gibidir.

Kavmiyette olduğu gibi dilde de yapılması gereken yok etmek değil en uygun şekilde bir araya getirmektir. Muhyeddin Kaya’ya göre (Münazarat Sempozyumu, 2012) Üstad Osmanlıyı kaybetmekten ziyade, İslam Birliği’nin zeminini kaybetme endişesi taşıyordu. Derviş Vahdettin “kavmiyeti bertaraf etmek lazım, lisanı unut” derken Üstad “Lisan-ı kavmiyeyi geliştirmeli” fikrindeydi.

Bediüzzaman’ın eserlerinde birbirine benzer, bazen eş anlamlı Farsça, Türkçe, Kürtçe, Arapça kelimeleri kullanmasının sebebi sadece anlamı vurgulamak, manayı kuvvetlendirmek değil; yeniden inşa edilecek medeniyetin dilinde herkesin katkısının olması, herkesin kendisinden bir şeyler bulması, hem bu dillerin hem de medeniyet dilinin zenginleşmesidir.

Şark Vilayetlerinin gelecekleri ve kalkınmadan hak ettikleri pay alabilmeleri eğitime ve yeni fenlere bağlıdır ve bunun için Arapça vacip, Kürtçe caiz, Türkçe ise gereklidir. (Münazarat) Bu sınıflandırmayı dini literatüre göre anlamlandırmak doğru olmayabilir. Çünkü farklı coğrafyalarda farklı zamanlarda dil sıralaması ve sıfatlandırması birbirinden farklı olacaktır.

“Türkçe lazımdır”ı resmi dil ve gereklidir, “Kürtçe caiz”diri ana dil ve haktır, “Arapça vacip”diri de tüm Müslümanların anlayabileceği ortak dil olarak anlamak da mümkündür. Bu çerçevede Arap-Türk ve Kürt coğrafyasında ve Müslümanların yoğun olarak yaşadığı bölgelerde eğitim sisteminde;
1-Resmi dil eğitim dili olarak yer alırken,
2-Ana dil,
3-Arapça,
4-İngilizce öğretilmesi durumunda kültürel değerlerini koruyan, yaşadığı toplum ve ülke ile barışık, tüm İslam âlemi ve dünya ile iletişime geçebilecek yeni nesiller yetişecektir.

Arapça diğer dillerden üstün müdür? Medeniyetimizin yeniden inşasında hangi dil/diller neden ve nasıl etkili olacaktır? Bu soruların cevaplarını sonraki yazıda arayacağız.