Ta'dl-i erkân'a riayet'in ölçüsü, rüknler arasında "Sübhânallah" diyecek kadar durmaktan ibarettir (Ali el-Kârî, Risâle fi'l-hâs alâ ta'dîli'l-erkân fi's-sâlât, vr. 128a; Tahtâvî, Hâşiye alâ Merâkı'l felâh, İstanbul, 1985, s. 201).

Buna göre, meselâ rükûdan doğrulduktan sonra dimdik ayakta durup, en az "sübhânallah" diyecek kadar beklemek ve daha sonra secdeye gitmek, secdeler arasında da en az "sübhânallah" diyecek kadar oturmak gerekmektedir.

Hanefilerden bazıları, rükû ve secdelerde i'tidâle riayet etmeyenin namazını iade etmesi gerektiği görüşündedir. Diğer bazısı da ta'dîl-i erkânın sehven terki halinde sehiv secdesi, kasden terki halinde ise namazın iadesi gerektiği görüşündedir. (Ali el-Kârî, a.g.e., vr. 128a, 130a-b).

Ta'dîl-i erkâna riayet etmeksizin kılınan namaz, sıfatındaki noksanlık sebebiyle kâsır (eksik) edâdır. Kasır eda ile ödenmiş yükümlülükteki eksiklik, misli varsa misliyle telâfi edilir. Eğer yoksa noksan olanın hükmü sâkıt olur ve noksanlıktan dolayı günah terettüp eder. Ta'dil-i erkânın misli olmadığından misli ile telâfisi mümkün değildir. (Şâşı, el-Usûl, Beyrut 1402/1982, s. 150).

Namazda, özellikle rükûdan sonra ayakta durma ve secdeden sonra oturma konusunda dikkatli olmak gerekmektedir. Çünkü bunlar hafif olarak hemen geçiştiriverilen yerlerdir. Buralarda hiçbir şey okunmasa dahi, bir tesbîh miktarı susarak durulmalıdır. Bu kadar durulmaz ise, namazı bozulmamakla beraber kişi günahkâr olur. (Tahtâvî, a.g.e., s. 201). (Şamil İslam Ans., T'dil-i Erkan Md.)

İmam tadil-i erkana riayet etmiyorsa uyarmak gerekir. Şayet yine de tadil-i erkana riayet etmiyorsa, başka camiye gitmek daha uygundur. İmam tadil-i erkana riayet etmiyor diyerek namazı tek kılan cemaat sevabı alamaz. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, imamın gerçekten tadil-i erkana riayet edip etmediğine dini konularda ehil bir kimsenin karar vermesidir.

Sorularla İslamiyet