Nobel Ödüllü, Grameen Bank kurucusu, yoksulluk içinde yaşayan insanlar için mikrokredi ve mikrofinans kavramlarına öncülük eden ekonomist Prof. Dr. Muhammed Yunus, "Yeni medeniyetler inşa edeceksek yeni çerçevelere, yeni yaklaşımlara ihtiyacımız var; kar maksimizasyonuna değil." dedi.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesince üniversite ve kurumların iş birliğinde "Dirençli Şehirler ve Şehrin Dönüşümü" temasıyla düzenlenen Kartepe Zirvesi'ne video konferans yöntemiyle bağlanan Yunus, "Dirençli bir gelecek için açlık ve yoksulluğu nasıl önleyebiliriz?" konulu özel oturumda konuştu.

Yunus, gezegenin yangın yerine döndüğünü ve fazla zaman kalmadığını belirterek, küresel ısınmanın bile tek başına gezegeni yok etmeye yeteceğini söyledi.

Tehlikenin farkında olunmadığına işaret eden Yunus, "Gezegenimizin bir kısmı yaşanamaz hale gelecek. Mesela ada ülkeleri su altında kalacak. Neden? Çünkü su seviyesi yükselmekte. Bu ada ülkelerinde yaşayan insanların hayatta kalmak için yaşanabilir yere, başka bölgelere göç etmekten başka şansı kalmayacak ve gezegenimizde ada ülkeleri diye bir şey kalmayacak." diye konuştu.

Yunus, yaşanabilir dünyanın giderek küçüleceğine dikkati çekerek, "Dolayısıyla gezegenimiz için hemen şimdi bir şeyler yapmalıyız. İnsanların yaşaması gerekiyor. Dünya yaşanamaz bir hale geliyorsa biz kendimize yeni yaşanabilir bir dünya elde edeceğiz. Nüfusun 8 milyara ulaşacağı tahmin ediliyorsa bütün bunların aşırı sosyal sorunları getireceğini hatırlatmak isterim. Elimizde kalan gezegen böylesi bir gezegen olacak ve bunun yaşatacağı gerilimi düşünün." ifadelerini kullandı.

Sistemlerin insanları birbirinden ayırması değil, birleştirmesi gerektiğini vurgulayan Yunus, şöyle devam etti:

"Kar (kazanç) odaklı sistemler sürdürülemez. Bulunduğumuz sistem bu ve bu hepimize zarar veriyor. Bir anda bir yapay zeka ortaya çıktı, çok hızlı bir şekilde büyümeye başladı ve büyümeyi sürdürüyor. Yakında robotlar, makineler birçok kişinin yerini alacak. Bu kadar insan istihdam kaygısıyla yaşarken bizim yürümemiz gereken yol bu mu? Bu sisteme kişiler kendi yetenek ve becerilerini getirip buradan nasıl fayda sağlayamıyor ve nasıl sadece birkaç kişi bundan fayda sağlayabiliyor? Elbette bağışlar, destekler var hükümetlere ancak bu da yeterli değil."

Ukrayna'da yaşanan savaşın hayatı hiç olmadığı kadar zor hale getirdiğine işaret eden Yunus, "İnanılmaz gıda kıtlıkları yaşanmaya başlandı ve bunun etkisi de yoğun bir şekilde hissediliyor. Üzerine nükleer bir savaş tehdidiyle karşı karşıyayız. En ufak bir hatada bile inanılmaz sonuçlar görebiliriz." değerlendirmesinde bulundu.

"Her birimizin girişimci olması gerekiyor"

Yunus, fosil yakıtların kullanımının sıfıra indirilebileceğini ve böylelikle küresel ısınmanın da üstesinden gelinebileceğini dile getirerek, "Bu karar vermekten geçiyor, bu kadar basit. Sonrasında küresel ısınmayı tetiklemediğimizden de emin olmamız lazım, sıfırdan bahsediyoruz. Sıfır gelir eşitsizliği ve sıfır endişe, işte bizim çabalarımız hep bunun üzerine." dedi.

Mevcut çerçevelerle değil yenileriyle hareket edilmesi gerektiğini anlatan Yunus, şunları kaydetti:

"Yeni medeniyetler inşa edeceksek yeni çerçevelere, yeni yaklaşımlara ihtiyacımız var; kar maksimizasyonuna değil. Sosyal işletmelere ihtiyacımız var. Sosyal işletmeler insanı merkeze koyan işletmelerdir. Bunlar insanların sorunlarını çözebilir. Böyle sağ kalabiliriz ve insanlığın varlığını sürdürebiliriz. Hepimiz de zaten böyle bir sistem, böyle bir ekonomik sistem görmek istemiyor muyuz? Böylesi fikirler aslında bol miktarda var. Sosyal işletme konsepti bir süredir var.

Mevcut ekonomik sistemde durum nedir? Biz birisi için çalışırız, o birisi zengin olur. Bu bir çeşit kölelik öyle değil mi? Onlar için çalışan kişiler onları zengin ediyor. Bu böyle mi olacak? Paraya ihtiyacımız varsa bu sistem böyle mi devam edecek? Maaşımızı alıyoruz ama maaşımızı bile birkaç kişinin eline teslim ediyoruz. Bu böyle olmaz, her birimizin girişimci olması gerekiyor. Doğamızda var zaten bu özelliğimiz, en başından beri vardı. Biz insanlar olarak yaratıcıyız. Enerjimizi bize faydalı olacak noktalara kanalize edebiliriz. Her birimiz farklı alanlarda uzmanlık geliştirebiliriz. Rollerimizi insanlık olarak baştan tanımlamak durumundayız."

aa