Kelime kökeni olarak Latince’den gelen “popülizm” aslen halkçılık manasına gelir. Popülizm, ideoloji bağlamında bir öteki veya düşman oluşturarak, kendi destek kitlesini güçlendirmek ve mobilize etmek suretiyle kendi siyasal argümanlarını popülerleştirme yöntemidir.

Farklı sebeplerle ve sosyal dinamiklerle ortaya çıkmış olsalar bile, popülistlerin kullandıkları ana söylem, “gerçek halk” ile “öteki”nin kutuplaşması üzerine kuruludur.

Halk yağcılığı ya da halk çıkarcılığı olarak tanımlanan popülizm, toplum üzerindeki seçkin bir tabaka tarafından halk çıkarlarının bastırıldığını ve de engellediğini varsaymaktadır. Ayrıca devlet organlarının ise seçkin tabakanın etkisinden çıkarılarak halkın faydasına ve toplum olarak gelişmesine katkı için kullanılması gerektiğini söylemekte olan siyasi bir felsefedir.

Yani popülist söylem, "sokaktaki adam"ın ekonomik ve sosyal çıkarlarını vurgulayarak, önyargılarını ve duygusal kırılmalarını kullanarak başarıya ulaşmayı amaçlar.

Bu bağlamda popülizm, gündelik siyaset ve toplumda önemli yer edinen politik bir enstrümandır. Popülist söylemler, belirli bir ideolojiye de bağlı değildir. Popülizmin karşıtı seçkincilik olmaktadır.

Popülizmin tarihçesi nereye dayanmaktadır?

Popülizm ilk 19. yüzyılda tarımsal popülizm olarak kendini göstermiştir. 20. yüzyılın ortalarında Latin Amerika'da yükselmiş olan popülizm ise elit olan ve askeri vesayete dayalı olan devlete karşı dar gelirli sınıflara seslenmiştir. 1930'lu yıllardan itibaren ırkçılık ve de yabancı karşıtlığı üzerine kurulmuş olan bir sağ popülizm de Avrupa'da yükselmiştir.

Popülist yöntemler nasıl karşılanır?

Popülizm mevcut durumun radikal olarak eleştirilmesi ile kendini gösterir. Sağ eğilimli veya sol eğilimli hareket olarak güçlü politik kimliği yoktur. Yani yukarıda da belirttiğimiz gibi popülist söylemler, belirli bir ideolojiye de bağlı değildir. 

Popülistler birtakım politikacılar tarafından halk ve toplumda oldukça gerçekçi, olumlu bir güç şeklinde görülmesine rağmen, siyaset bilim üzerinde bazı önemli çalışmalar popülist kitlesel hareketlerin çok gerçekçi olmadığını ve de siyaset sahnesini kararsız olan bir ortama sürüklediğini belirtirler.

İLKHA