Risale-i Nur’da bir defa geçen kelimeler, terkipler

Risale-i Nur’da bir defa geçen kelimeler, terkipler

Terkiplerin ve kelimelerin geneli Arapça, bazıların Farsça veya Kürtçe olması gösterir ki, Bediüzzaman hiçbir dilin sınırları içerisinde sınırlı kalmamıştır

Bu soru ve cevabın şöyle birkaç faydası olabilir:

İlk başta, bu tek sefer geçen kelime sayısına baktığımızda, Risale-i Nur'un ne kadar mütenevvi ve zengin binlerce kelime ve terkiplerle dolu bir kitap olduğu anlaşılır. Ve Bediüzzaman Said Nursi’nin hayal ve düşünce dünyasının ne kadar derin ve geniş olduğunu gösterir. Çünkü insan bildiği ve kullanabildiği kelimelerle düşünür ve muhakeme eder. "Dilimizin sınırları, dünyamızın sınırlarıdır." sözü meşhurdur.

Ayrıca terkiplerin ve kelimelerin geneli Arapça, bazıların Farsça veya Kürtçe olması gösterir ki, Bediüzzaman hiçbir dilin sınırları içerisinde sınırlı kalmamıştır.

Sonra bu kelimelerin yapısına baktığımızda çoğunluğu terkip halinde olduğu görülür. Bu da Üstad Bediüzzaman'ın dili ne kadar iyi kullandığı ve kelimelerle nasıl hikmetli ve beliğ, konuyla ilgili tam yerinde terkipler kullandığı görülür.

Aynı zamanda çok güzel bazen de ilk defa görülecek terkipler oluşturabilmiştir. Bunun nedeni ise bazen manayı ve hakikati ifade edecek kelime bulunmasa ancak yeni bir kelime ve terkip ile bir nevi işaret edebilmektir. Bu da oluşturulan Risale-i Nur lügatlarının kıymetini izhar eder. Şunu kesinlikle vurgulamak gerekir ki, lügat çalışmadan Risale-i Nur'u okuyup tam anlamak, tecvidi bilmeden Kur'an okuya okuya tecvidi öğrenmek gibidir. Bu da ne kadar zor olduğu malumdur.

Ayrıca bu terkiplerin çoğunluğu müzaf ve müzaf-ı ileyh yani isim tamlaması veya sıfat tamlaması olduğu görülür. Ayrıca esma-i ilahilerle oluşturduğu terkipler hep konuyla ilgili esma ve sıfatlar olmuştur. Bu da bir nevi konuyu esma ile özetleyip desteklemiştir.

Sadece Sözler kitabının ilk kısımlarında tek bir defa geçen kelimelerden misaller:

hezeliyat
mağaralı
karındaş
sığırcık
acayibül mahlukat
nar-ı beyza
atılınız

varis-i istidad
tanzire
nazargah-ı enam
saadat

şehrayin
terhisat-ı umumi
seyyid-i kerim
meydan-ı imtihan-ı ins ü cân
vefiyat-ı hayvan
tevellüdat-ı hayvaniye
tevellüdat-ı insaniye
intizam-ı askeri
mîrı silahi
muti-i kanunu ilahi
müneverül akıl
münevverü'l-kalb
karavana

fasıkı hasir
nefs-i pür'heves
ömr-ü zail
kavvad

ehval-i muhavvifane
âlâm-ı hazînane
nazır-ı mahir
müfettiş-i şakiri
nur-u kabir
tefrîgat
havarık-ı kudret
göğermiş

saltanatı külli
hüsn-ü haslet ve hüsn-ü fikr
lahm-ı mahsus

revak-ı uhrevi
ruh-u mümin
ruh-u kafir
tarık-ı berzah
kalb-i salih
kalb-i fasık

ehval-i muhavvifane
nazır-ı mahir
âlâm-ı hazînane
harita-i kudsi
elvan-ı ibadet
esnaf-ı mahlukat
fihriste-i nurani
timsal-i münevver
efkâr-ı batıla
veda-i hazînane
zelzele-i sekerat
teselli-i kalb
rahat-ı ruh
edvar-ı ömr-ü âlem
âvân-ı tekemmülü
füyuzat-ı nimet
dergâh-ı samedaniye
arz-ı münacat
yekun-ü azim
mevsim-i elîmane
teselli-i kalb
rahat-ı ruh
kemerbeste-i ubudiyet
teselli-i kalb
zelzele-i sekerat
veda-i hazînane
mutasarrıf-ı hakikî
tercüman-ı âyât-ı tekviniye
arş-ı azamet
mübelliğ-i marziyat
in'amat-ı külliye-i İlahiye
icraat-ı cesîme-i rabbaniye
inkılabat-ı azîm
kemerbeste-i hizmet-i Mevlâ
secde-i kübra
mapis
sanayi-i garibe-i sultaniye
seyrangâh-ı kâinat
şuada
baytar
meşegah

diyarı saadet
sıravari
kurûn-u sâlife
fihriste-i cihazat
ilânat-ı rabbaniye
inkılab-ı ezdad
usûl-ü daimi
kelime-i hikmet-eda
kaside-i letafetnuma
mektub-u hakaik-nüma
beyder

tâziyane-i tazib
hakikat-i rasiha-i aliye
hüsn-ü masnuiyet
envar-ı rahim
hatem'- i rahmaniyet
Hatem-i rahimiyet
kàtıu't-tarîk
hakikat-i mahbube
nakş-ı şefkat
sikke-i uzma-yı rahmet.
esrarı rahmet
azamet-i kadr
suret-i rahman
rahmeti mücesseme

İlk birkaç sözde bu kadar varsa, diğer risalelerde yüzlerce kelime bulunabilir. Ayrıca iki veya üç defa geçen kelimeler de sayılırsa çok daha fazla olur...

Sorularla Risale

HABERE YORUM KAT
YORUM KURALLARI: Risale Haber yayın politikasına uymayan;
Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve BÜYÜK HARFLERLE yazılmış yorumlar
Adınız kısmına uygun olmayan ve saçma rumuzlar onaylanmamaktadır.
Anlayışınız için teşekkür ederiz.
4 Yorum