(Kızıl İ’caz risalesinin, matbu birinci baskı nüshasının kapak ve birinci sayfaları)
Yunus İpek-Zehra
Kızıl İcâz, Bediüzzaman Said-i Nursî Hazretleri’nin, “Eski Said” dönemine ait bir eseridir. Eserin dili, Arapçadır. Türü, mantıktır. Konuları, iman ve içtimaiyata dair muhtelif bahislerdir. Tarzı, “temsil” ve “bürhan-ı inni” (eserden müessire/neticeden sebebe) yöntemiyle “istidlal” (delil getirme) tekniğidir; kelam ilmi içinde, mantığın işletilmesidir. Ancak, bu mantık, klasik ve basit önermelere değil, Bediüzzaman’a has “kıyas” ve “ispatiyecilik”e dayanmaktadır.
Kitabın künyesinde (kapak bilgilerinde); “Kızıl İcâz Alâ Süllemin, Li-Bediüzzaman; Evkaf Matbaası, 1339” bilgilerini okumaktayız. Buna göre, Kızıl İcâz, Miladî 1920 tarihinde, “Süllem” (Süllemü’l-Münevrak) kitabı üzerine yazılmış bir “haşiye” eserdir. Ancak, haşiye olmakla birlikte, Süllem’in mantık kurgusundan çok ileri ve ikna düzeyi kıyaslanmayacak derecede üstündür. Süllem, Ebherî’nin “İsagoji” adlı mantık kitabının manzum şekli olup 100 beyitten müteşekkildir. Yazarı Cezayirli Abdurrahman Ahdarî’dir. (d. 1512, ö. 1576).