Gerçekleşmesini çok istediğimiz bir talebimizde, bir yakınımız çaresi zor bir hastalığa yakalandığında ya da başımıza gelen bir musibetin def'inde ilk aklımıza gelen tesbihtir 4444 Salât-ı Tefriciye.

Yine bunun gibi genellikle vefat edenlerin arkasından yapılan 41 Yasin hatmi, bela ve musibetten korunmak için okunan 7 Ayet-el Kürsi, namazlardan sonra çektiğimiz 33 tesbih, tahmid ve tekbir de sıklıkla yaptığımız zikirlerden... Birçoğumuz bu dua ve surelerin ne tür durumlarda ve kaç defa okunduğundan haberdarız. Fakat neden 5 bin değil de 4444 Tefriciye çekeriz ya da neden Fatiha-i Şerife'nin ardından 4 değil de 3 İhlâs okuruz pek düşünmeyiz.

Tüm bu sayıların bir hikmeti var aslında. Kimi Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (sas)'nın hadis-i şeriflerine dayanıyor kimi de Evliyaullah'ın içtihatlarına. Konuyla ilgili İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Bölüm Başkanı Prof. Dr. Reşat Öngören, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Necdet Tosun ve Zaman Gazetesi Kürsü Sayfası Editörü Süleyman Sargın'dan bilgi aldık. Her biri tesbihlerin bu sayılara uygun şekilde çekildiğinde, duaların kabul olacağının sıkça rivayet edildiğini hatırlatıyor. Peki, bu sayıların kaynağı tam olarak nedir?

Sayılı duanın bir sakıncası yok

En çok bilinenden başlayacak olursak, namazlardan sonra 33 Sübhanallah, Elhamdülillah ve Allahü Ekber çekmemizin nedeni Efendimiz'in bir hadisi. Allah Resulü buyuruyor ki: "Her namazdan sonra 33 Sübhanallah, 33 Elhamdülillah, 33 Allahü Ekber ve 'La ilâhe illallahü vahdehü lâ şerike leh lehül mülkü ve lehül hamdü ve hüve alâ külli şey'in kadir' diyenin deniz köpüğü kadar günahı olsa da affedilir."

Efendimiz'in neden 33 sayısını verdiği konusunda herhangi bir bilgimiz yok fakat Prof. Dr. Reşat Öngören, Resûlullah'ın bu hadisinde sayı vermesinin, tesbihatların sayıyla yapılmasında bir sakınca olmadığını gösterdiğini ifade ediyor. Yani sayıyla yaptığımız ibadetlerin kaynağı hadis-i şerif ya da ayet olmasa bile bid'at sayılmıyor. Nedeniyse bu zikirlerin birçoğunun Allah dostlarının ruhi tecrübelerine ve içtihatlarına dayanması. Doç. Dr. Necdet Tosun bunu şöyle açıklıyor: "Örneğin deniliyor ki: '308 defa Ya Rezzak çekersen rızık kaygısı taşımazsın.' Yani bir âlim bunu deniyor, tesirini görüyor ve talebelerine tavsiye ediyor. Bu da asırdan asra naklediliyor ve yerleşiyor."

Aynen bunun gibi 4444 Tefriciye'nin kaynağına baktığımız zaman, İmam-ı Kurtubî Hazretleri'nin rivayetlerine dayandığını görüyoruz. Bu tefsir âlimi, "Bir kimse, çok önemli bir işinin veya önemli bir dileğinin gerçekleşmesi ya da üzerinde devam edip duran büyük bir belanın üzerinden çekilip gitmesi (kalkması) için Salât-ı Tefriciye'yi (4444) defa okuyup, bu mübarek salât ü selâm ile Yüce Peygamberimiz'i vesile edinse, hiç şüphe ve tereddüt yoktur ki, Yüce Allah, o kulunun istek ve muradının olması için hayırlı bir sebep yaratır ve ona muradını verir." diyor.

Rastgele sayı belirlemek doğru değil

Sırf bu nedenle, Öngören'e göre, "Sayıya ne gerek var!" anlayışı doğru değil. O, "Eğer bir dua ile ilgili Peygamberimiz (sas) bir sayı belirtmemişse, onun ne kadar yapılacağı ümmete bırakılmıştır. Ümmetin bir kısmı bir duayı yüz defa başka bir kısmı 500 ya da bin defa okuyabilir. Bunlar bid'at değil. Bid'at olan şey Efendimiz'in tebliğ ettiği sayılar üzerinde değişiklik yapılmasıdır." diyor. Allah dostlarının rivayet ettiği ve günümüze kadar gelen sayıları değiştirmek de yanlış. Yani "Ben 7 Ayetel Kürsi değil de 21 tane okuduğumda fayda görüyorum." gibi ifadeler dile getirerek usul ihdas edecek durumda değiliz. Öngören bir duayı değişik sayılarda okumanın herhangi bir sakıncası olmadığını söylüyor ancak az önce de belirttiğimiz gibi belli sayıda okumayı âdet haline getirmek uygun değil.

***

Esmaü'l-Hüsna ebced hesabına göre çekilmeli

Süleyman Sargın (Zaman Gazetesi Kürsü Sayfası Editörü): Evliyaullah Esmaü'l-Hüsna'yı ebced hesabına göre çekmenin daha uygun olacağını söylemiş. Bu isimler bu sayılara uygun şekilde çekildiğinde duanın kabul olacağı rivayet edilir. Ancak bu görüşler herhangi bir Kur'an ve sünnet kaynağına değil, Allah dostlarının, velilerin manevi tecrübelerine ve keşiflerine dayanır. Onlar, bu zikirleri bu sayılarda okuduklarında kabule karin olduğu noktasında keşiflere nail olmuşlar ve bunu çevrelerindeki insanlara tavsiye etmişler. Bu yüzden duaları ve Esmaü'l-Hüsna'yı belirlenen sayılara göre okumakta fayda var. (Esmaü'l-Hüsna'nın ebced hesabına göre sayılarını internet sitemizde görebilirsiniz.)

40 sayısının hikmeti

İslam'da 40 sayısı pek çok yerde geçiyor. Örneğin Efendimiz (sas)'e peygamberlik vazifesi 40 yaşında gelmiş. 5 vakit namaz toplam 40 rekât. Allah Resulü'nün 40 hadis-i şerif ezberleyenlerle ilgili pek çok müjde verdiği naklediliyor. Yine Hz. Musa (as)'nın Tur Dağı'nda 40 gün kaldığı ile ilgili bir ayet var. Ayrıca, Ahkaf Suresi'nin 15. ayetinde 40 yaşının olgunluk yaşı olduğu belirtiliyor. Zaman Gazetesi Kürsü Sayfası Editörü Süleyman Sargın, "40 sayısının mutlaka bir hikmeti var. İnsanda bir şeylerin alışkanlık haline gelmesi için 40 gün o şeye devam etmesi gerektiği söylenir. Örneğin bir kimse sigarayı bırakmak istiyorsa, 40 gün içmemesi gerekiyor. Ya da her gece teheccüde kalkmak isteyen bir insanın 40 gün boyunca bu ibadeti aksatmaması gerekiyor. Böylelikle kul; Allahü Teala'ya ısrarlı, samimi ve istekli olduğunu gösterir. Cenab-ı Hak da bunu fiili dua kabul ederek kişinin fıtratında değişmeyecek şekilde ihsan ediyor." diyor. 40 sayısıyla ilgili ayet-i kerime ve hadis-i şerif olmasına rağmen 41 sayısıyla ilgili bilgi yok. Fakat Reşat Öngören, 41 Yasin-i Şerif ve Tevhid hatminin sonradan şeyhler ve İslam alimleri tarafından konulmuş uygulamalar olduğunu söylüyor.

***

Hadislerde sayısı belirtilen tesbihler

Peygamber Efendimiz (sas)'in hadis-i şeriflerinde sayıyla belirtilen tesbihlerden en bilineni 33 tesbih, tahmid ve tekbir. Bunun dışında Fatiha'dan sonra 3 İhlâs okumamızın nedeni de Allah Resûlü'nün "İhlâs Suresi Kur'an-ı Kerim'in üçte biridir." hadis-i şerifi. Yine Resulullah'ın hadis-i şeriflerinde her gün belli sayılarda okumamız gereken tesbihler de naklediliyor. Bunlardan bazıları şunlar:

Bazen kalbimin perdelendiği olur. Ama ben Allah'a günde yüz defa istiğfar ediyorum. (E. Davud)

Günde yüz defa "La ilahe illallah" diyenin yüzü kıyamette dolunay gibi parlar. (Taberani)

Sabah akşam 7 defa "Allahümme ecirna minennâr" diyen cehennemden kurtulur. (E. Davud)

Sabah akşam, 3 defa, "Bismillahillezî lâ yedurru ma'asmihî şey'ün fil erdı ve lâ fissemâi ve hüvessemî'ul alîm" okuyan, büyücü ve zalimden emin olur. (İbni Mace)

Sabah namazlarından sonra üç defa "Sübhanallah-il azim ve bi hamdihi" diyen körlük, cüzzam ve felçten korunur. (İ. Ahmed)

Sabah akşam 7 defa, "Hasbiyallahu lâ ilahe illâ hu, aleyhi tevekkeltü ve hüve Rabbül-arşil-azîm" okuyanın dünya ve ahiret işine Allahü Teâlâ kâfi gelir. (Beyhaki)

Evden çıkarken "Bismillahi tevekkeltü alellahi, lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh" diyen, tehlikelerden korunur ve şeytan ondan uzaklaşır. (Tirmizi)

Her gün yüz defa salavat getiren, münafıklıktan ve cehennem ateşinden uzaklaşır ve kıyamette şehitlerle beraber olur. (Taberani)