Çocuklarımız hangi yaşlarda hangi oyun ve oyuncakları oynar?
0-3 yaşındaki çocukların oynadığı oyun ve oyuncaklar:
Çocuk doğduğunda ilk oyuncakları elleri ve ayaklarıdır. Ellerini sürekli ağzına götürür ve ayaklarını tutar. 3. aydan sonra ses çıkaran oyuncaklara karşı ilgisi başlar. Renkler ve şekillerde dikkatini çeker. Renkli ses çıkaran çıngıraklarla oynamaktan zevk alır.
Çocuk oturmaya başladığında her nesneyi ağzına götürür. Nesneleri ağzına götürerek tanımaya çalışır.
Emeklediğinde yürütece bindirilirse, yürüme eksersizlerinden dolayı büyük kas gelişimini destekleyecek, yürüme sürecini hızlandıracaktır. Bu eksersizler de çocuk için bir oyundur.
Yürüdüğünde ise eline geçen her şeyi atmak etrafı karıştırmak en büyük hobileri olur. Benim oğlum da 2 yaşlarında iken oyuncaklarını ve evde yetişip alabildiği her şeyi balkondan aşağıya atardı. Bu yaşlarda çocuklar doğru ve yanlışı ayırt edemedikleri için doğru davranışı ne kadar öğretmeye çalışsanız da yine bildiklerine yaparlar.
2-3 yaşındaki çocuklar hayali oyunlar oynarlar. İnsanları ve yaşayan her canlıyı taklit etmeye başlarlar ve bunları oyunlarına yansıtırlar. Oyunlarında anne-baba olur bebeklerine mama verirler, bezini değiştirirler. Doktor olup hastaya bakarlar. Çocuk oyunda sevdiği hayvanlarla konuşur. Bir sopayı at, tencere kapağına araba direksiyonu yapar. Basit yapboz oyunları oynar. Yapbozlardan üst üste koyarak kuleler, evler, arabalar, hayvanat bahçesi yaparlar.
3-6 yaşındaki çocukların oynadığı oyun ve oyuncaklar:
3-6 yaşındaki çocukların da hayal gücü çok geniştir. Hayali arkadaşları vardır.
Bu yaştaki çocuğu kendi başına oyun oynarken hiç gördünüz mü?
Gerçek anlamıyla gözlemlediyseniz tek başına oynuyordur, fakat yanında sanki annesi- babası veya arkadaşı varmış gibi konuşur. Evcilik oyunu oynarken kendisi bir rol üstlenirken hayali arkadaşlarına da başka roller verir ve onları da konuşturur. Çocuğunuzun oyuncak telefonuyla görünmeyen karşı taraftaki arkadaşıyla konuşmasını bir dinleseniz. Sizlere de kendisi, duygu düşünceleri, isteklerini anlamanız konusunda mesaj verirler.
Bu dönemdeki çocuklar, koşma, atlama, zıplama becerilerini kazanıp bedensel olarak gelişmeleri sonucunda top oynama, ip atlama, tırmanma gibi oyunlardan da hoşlanırlar. Hiçbir yer bulamasa da evin kapısına ve dolapların üzerine tırmanarak çıkma denemeleri yaparlar. Tehlikeli olabileceğini düşünmezler.
3 yaşında 3 tekerlekli, 5 yaşından sonra 2 tekerlekli bisiklet sürmekle çok eğlenirler. Bisiklete binebilme becerisi kazanması ve bu beceriyi kullanması büyük kas gelişimini destekler.
Kendisine etki eden yaşadığı olayları ve kişileri tiyatro, drama yaparak veya evcilik oyunlarında canlandırırlar. Bazen bakkal, bazen manav, bazen doktor, bazen de anne baba olurlar. Bununla ilgili arkadaşımın anlattığı yaşanmış bir olayda bizlere ders verir niteliktedir.
Bir Pazar sabahı ailece canları çok sıkılan arkadaşım çocuklarına haydi siz bize bir oyun oynayın, babanız ile ben de size seyredelim demiş.
-5 yaşındaki kızım anne, 6 yaşındaki oğlum baba oldu. Başladılar babaları ile beni taklit etmeye. Bütün kızgınlıklarımızı, öfkemizi, onlara azarlama ve dövme hareketlerimizi aynen tekrarladılar. İlk etapla çok güldük. Daha sonra, eşimle çocuklarımız üzerinde etki eden yanlış davranışlarımızı gördük. Farkında olmadan ne kadar yanlışlar yaptığımızı oyunlarında çocuklarımız bize göstermiş oldular. Eşimle ben çocuklarımızın oyunlarında sergiledikleri hatalarımızı düzeltme kakarı aldık.
Bizlerinde çocuklarımıza karşı farkında olmadan yaptığımız yanlış davranışlarımızın olabileceğini anlatan ibretli bir yaşam hikâyesinden bizlerinde ders çıkarmamız gerekir diye düşünüyorum.
Ayrıca çocuklarımız, küçük kas gelişimlerinden olan el kaslarını geliştirecek kesme-yapıştırma, resim yapma, çizme, boyama, harf-sayı yazma çalışmaları yaparlar. Bu çalışmaları yaparken çocuklarımıza sınır koymamalıyız. Duygularını, düşüncelerini, hissettiklerini rahatlıkla ifade edebilecekleri çalışmalarında, onların ufkuna açacak, hayal dünyalarına daha da genişletecek sorular sorarak destek olabiliriz. Güneşi sarı veya turuncuya boyamayıp maviye boyayan çocuğumuza güneş ya sarı olur ya da turuncu demektense, güneş nerede görünür, ne zaman doğar, ne zaman batan, güneş ne işimize yarar, güneş olmasaydı dünya nasıl olurdu, gibi sorular sorarak da çocuklarımıza daha fazla düşünmeye sevk ederek zihinsel gelişimine destek olabiliriz.
Bir önceki yaş grubuna göre daha bilinçli oyunlar, tahta yapbozlar, domino, çıkartmalı oyunlar ve pazıl oyunları oynayabilirler.
Bu yaştaki kızlar ve erkek çocuklar cinsiyetlerine uygun oyun ve oyuncak oynamayı tercih ederler.