Stres hemen her insanda mevcuttur ve başarının önündeki bir engeldir. Stresi yenebilmek için stresi yenme stratejilerini iyi bilmek gerekir.
Bazen çocuğunuz çok çalışmasına rağmen bir türlü başaramaz. Zamanla tükenmişlik baş gösterir ve çocuk pes eder. Bazen de çocuğunuzun, ders çalışması sonrası veya sınav çıkışı çeşitli rahatsızlıkları olduğunu görürsünüz. Baş dönmesi, mide bulantısı, karın ağrısı çektiğine şahit olursunuz. Bu ve daha birçok rahatsızlığın temel sebebi strestir.
Kaygı ise stresle benzer sonuçlara yol açmasına rağmen genelde belirli oranda kaygının başarıyı olumlu etkilediği bilinen bir durumdur. Hayata ve geleceğe karşı kayıtsız olan bir insan kaygısız insandır. Çalışmaya ve başarmaya inancı yoktur. Bu derece kaygı zararlıdır. Aşırı kaygı ise sağlıklı düşünme ve verimli çalışmayı olumsuz etkiler. Bu derecedeki kaygı zarar verir. Ancak insanın hayata ve geleceğe yönelik biraz kaygı duyması onun çalışmasına ve başarılı olmasına katkı sağlayacaktır.
Stres ve kaygıyı yönetmek gerekir. Aksi takdirde çok çalışmaya rağmen başarıya ulaşılamaz. Aşırı stres ve kaygı psikolojik sorunlara sebep olabileceği gibi fizyolojik(bedensel) ve biyolojik sorunlara da yol açabilir.
Strese Sebep Olan Bazı Etkenler
Strese sebep olan bazı durumlar, düşünceler, davranışlar, unsurlar vardır. Çocuğunuzun stresi yönetebilmesi için şu unsurlara dikkat edin:
- Müzik eşliğinde çalışmamalı
- Uzun telefon konuşmaları yapmamalı
- Çalışırken hayallere dalıp gitmemeli
- Arkadaşlarına bazen “hayır” diyebilmeli
- Aşırı kaygılı olmamalı
- Güvensizlik uyandıracak söz ve davranışlardan uzak durulmalı
- Çalışmalarını eksik yapmamalı ve başladığı çalışmayı istikrarla bitirmelidir
- Uzanarak ders çalışmamalı
- Kolay derslere çalışıp zor derslerden geri kalmamalı
-Yeteneklerine göre hedef koymalı, yapamayacağı işe başlamamalı
- Zamanının çoğunu TV izlemeye ayırmamalı, kontrollü olmalı
- Çalışmayı isteksiz hale getirecek unsurlardan uzak durulmalı
- Verimli çalışma tekniklerini iyi bilmeli
- Yenilgilerden, başarısızlıktan ders çıkarmalı
- Plansız çalışmamalı
- ders programını iyi uygulamalı
- Çalışmalarında tekrarlara önem vermeli ve zaman ayırmalı
- Çalışacağı konuları ve zorluk derecesini iyi tespit etmeli
- Zamanını verimli kullanmalı
- Kendini başkasıyla kıyaslamamalı ancak başarılı insanları model almalı
- Başarılarını yeni başarılara basamak yapmalı
Genel Olarak Stres Faktörleri
- Kendini derslere verememek.
- Zamanı iyi kullanamamak.
- Sınava yeterince hazırlanamamak.
- Çevreye rezil olma duygusu.
- Başkalarının bizimle ilgili düşüncelerini gereğinden fazla önemsemek.
- Kötü çalışma alışkanlıkları.
- Aşırı hırs.
- Özgüven eksikliği.
- Görev ve sorumlulukları ertelemek.
Aşırı Stres Şu Sorunlara Yol Açar
- Öğrenilen bilgilerin tamamı sınavda kullanılamaz.
- Okuduğunu anlamayı engeller, düşüncelerini toplama güçlülüğüne yol açar.
- Konsantrasyonu bozar, dikkatin dağılmasına sebep olur.
- Zihinsel becerileri zayıflatır, bilgilerin hatırlanmasını güçleştirir.
- Enerjimizin tükenmesine ve enerji israfına yol açar.
- Fiziksel rahatsızlıklara sebep olur.
Aşırı Stresin Belirtileri
- Kalp atışlarında hızlanma ve hızlı nefes alıp verme.
- Gerginlik ve sinirlilik.
- Terleme veya titreme.
- Dilin damağın kuruması, susuzluk hissi.
- Mide ağrıları.
- İshal veya kabızlık gibi bağırsak hastalıkları.
- Aşırı heyecan, telaş ve ne yapacağını şaşırma.
- Baş ağrısı, uyku düzeninin bozulması, uyuyamama, kabus görme.
- Konsantrasyon bozukluğu.
- Kaygı ve korku içeren olumsuz düşünceler.
- Yalnız kalma ve içe kapanma isteği.
- Halsizlik ve sürekli yorgunluk hissi.
Stresi Yönetebilen Çocuk
-Hayata güvenle hazırlanacak,
-Yaşamını daha huzurlu geçirecek,
-Başarı seviyesi yükselecek
-Verimli çalışarak başarıya daha hızlı ulaşacak
-Hedefe daha isabetli ulaşacak
-Mide bulantısı, baş ağrısı ve karın ağrısı gibi biyolojik rahatsızlıkları pek yaşamayacak
-Az zaman çalışarak konuları daha rahat kavrayacak
-Sınavlardan korkmayacak
-Başarı basamaklarını özgüvenle tırmanacaktır.
Stres Çocuğunuzu Değil Çocuğunuz Stresi Yönetsin
Önyargılar, olumsuz düşünceler bizi strese sokan temel unsurlardır. Zehirin karşısına pan zehirle çıkmak gerekir. Yani strese sebep olan durum neyse onun tam tersi de stresi azaltan şeydir. Önyargılar ve olumsuz düşüncelerden dolayı strese kapılmamak için olumlu düşüncelere hayatımızda yer vermeliyiz.
Çocuğunuzun stresi yönetebilmesi için öncelikle olumlu düşünmesi gerekir. Ümit var olması gerekir. Olumlu düşünceler ve pozitif algı stresi yenmenin en önemli etkenlerindendir.
Çocuğunuza kazandırmanız gereken bazı düşünceler şunlardır:
- Başkası başardıysa ben de başarabilirim,
- Kimseden bir eksiğim yok,
- Elimden geleni yaparsam başarabilirim,
- Çalışmak bana bir şey kaybettirmez,
-Hedefime kararlı bir şekilde ulaşmaya çalışmalıyım,
- Neyi, ne kadar, nasıl ve nerede çalışmam gerektiğini bilirsem başarabilirim,
- Yenilgiler, başarısızlıklar geride kaldı; önümdeki çalışmaya odaklanmalıyım,
- Zamanımı en iyi şekilde kullanmalıyım,
- Çalışmamda istikrar göstermeliyim,
- Sorulan soru tarzlarını iyi öğrenmeliyim,
- Çıkmış sorulara bakarsam daha fazla fikir sahibi olabilirim,
- Yapamayacağım konular yerine, yapabildiğim konulardan soru kaçırmamaya dikkat etmeliyim,
- Sınav stresi bende olduğu gibi herkeste var,
- Sonuçta sınav bir yarıştır ve iyi çalışan kazanır,
- Çalışana Allah(cc) verir, ben de çalışırsam başarırım,
Bu düşünceler stresi azaltır ve başarıya yol açar.
Stresi Yöneten Çocuk Başarıya Ulaşır
Stresle geçen bir çalışma süreci aslında harcanan zamanla yetinmedir. Çocuğunuzun başarıya ulaşmasını sağlamak için stresi iyice yönetmeyi bilmek gerekir. Stresi yönetmenin bazı faydaları vardır. Bunlardan bazıları:
- Çalışmalarında verim elde eder,
- Derse daha rahat odaklanır,
- Planı aksatmaz ve her derse zamanında çalışır,
- Zamanı verimli kullanır,
- Yeteneklerini daha verimli ve isabetli kullanır,
- Olumsuz düşüncelere kapılmaz,
- Olumlu düşüncelerle hedefine yürür,
- Hedefinden sapmaz,
- Endişe, korku ve telaşa kapılmaz,
- Dikkat, ve konsantrasyon sorunlarını ortadan kaldırabilir,
- Çalışmalarında ciddi ve tavizsiz olur,
-Gerçekçi hedefler koyar ve hedefine istikrarla yürür,
- Paniklemeden derslerine çalışabilir,
- Psikolojik ve biyolojik rahatsızlıklar baş göstermez,
- Öz güveni artar ve istekle, şevkle çalışır.
SINAVLARDA STRESİ AZALTACAK ADIMLAR
Stresi yönetebilmek için atmamız gereken önemli adımlar vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Sınavlara en iyi şekilde hazırlanmak.
- Bunun için günlük bir plan yapmak ve planlı çalışmak
- Çalışmaları asla ertelememek
- Zamanı verimli kullanmak
- Beklentileri gerçekçi tutmak
- Olumsuz duygu ve düşüncelerden kurtulmaya çalışmak
- Sınav hazırlıklarını son güne, son sabaha, son saate bırakmamak.
- Sahip olduğu donanıma güvenmek, kimseden bir eksiği olmadığını düşünmek.
- Sınava elinizden geldiğince hazırlanmışsanız, kendinizi rahat hissedersiniz ve aşırı kaygılardan kurtulursunuz.
- Sınavlar bir maraton koşusuna benzer. Geride kalan geçilir ve başarısız damgasını yer. Öne geçebilmek ve başarı trendini yakalamak için, verimli çalışma prensiplerini bilmek gerekir.
Kaynak: Ailede ve Okulda Başarılı Çocuk Eğitimi, Adnan Kalkan, Çizge Yayıncılık, 2. Baskı