Çocuklarımızla olan ilişkilerimiz ve iletişimimizde her şey bizim istediğimiz gibi gitmeyebilir.
Çocuğumuz ders çalışmak istemediğinde bizler onun ısrarla ders çalışmasını isteriz. Çocuğumuz o akşam arkadaşında kalmak isterken bizler de ısrarla akşam erken saatte eve gelmesini isteriz.
Her iki tarafın da ısrarlı istekleri karşısında çatışma ortaya çıkmaktadır. Böyle bir durumda hem bizim, hem de çocuklarımızın ihtiyaçlarının çatıştığı, anlaşmazlıkların yaşandığı görülmektedir.
Peki, aile içinde anlaşmazlıkların yaşanması normal midir?
Aile içinde çatışmaların yaşanması her zaman kötü değildir. Çatışma yaşanmayan ailelerde de sağlıksız ilişkiler görülebilir. Otoriter bir anne-babadan korkan çocuk boğun eğebilir, ses çıkarmaz ve çatışma çıkmayabilir. Çatışma çıkmaması bu ailede sağlıklı bir ilişkinin var olduğunu göstermez.
Ailede isteklerin çatışması sonucunda çocuk isteklerini ifade etme imkânı verilirse anne-babası ile daha sağlıklı ilişki kurabilirler. Konuşan çocuk anne-babaya da daha iyi anlayacak, ilişki zenginleşecektir.
Ev içinde herkesin kendine göre ihtiyaçları vardır. Çocuk da aile de bir bireydir. Evdeki her bireyin olaylara verdiği önem de farklıdır. Biz anne-babalar sessiz bir ortamda başımızı dinlemek isterken çocuğumuz yüksek sesle televizyon izlemek ister. Evde herkes kendi açısından haklıdır.
Ailede çocuklar ile çatışma yaşanması durumunda anne-babalar nasıl tavır takınmalıdırlar?
Aile bireyleri arasında çatışma çıktığında anne-babalar ya tavizkar, ya da baskıcı tutum sergilerler.
Tavizkar tutumda; "Ne halin varsa gör, sen bilirsin" gibi sözcükler diyerek anne-babalar çocuklarının istenmeyen davranışlarını izin verir. Yaptıklarını göz ardı eder. Çocuğu kendi haline bırakır.
Anne-babaların bu tutumları doğru bir davranış mıdır?
Tavizkar tutum sergileyen anne-baba tavırları doğru bir davranış değildir. Çocuklarımıza karşı hoşgörülü tutumumuz karşısında çocuklar genellikle kuralları dinlemeyen ve kendi kafasına göre hareket eden bireyler olurlar.
Baskıcı tutum da ise; "çağırdığım zaman gelinecek, çabuk odana, derslerin bitene kadar odandan çıkmayacaksın" gibi sözcükler çocuğu sindiren, konuşma imkânı vermeyen anne-baba tavırlarıdır. Bu tür davranışlar sonucunda çocuk anne-babasından korktuğu için ses çıkarmaz ve kurallara uyduğu görülür. Evde sindirilen çocuklar ev dışındaki ortama çıktıklarında saldırgan davranışlar gösterebilirler.
Çocuğun anne-babaya boyun eğmeyeceği, anne-babanın çocuğa sürekli taviz vermeyeceği, herkes tarafından kabul görecek bir yol nasıl bulunabilir?
Biz anne-babaların baskıcı ve tavizkar tutumları ile çocuklarımızın olumsuz davranışlarını düzeltemediğimize ve çatışmayı sağlıklı bir şekilde çözemediğimize göre çocuklarımıza karşı tutumlarımızı değiştirmeliyiz.
Ailede çıkan çatışmaların çözümünde çocuklarımızla karşılıklı uzlaşmacı bir tutum içinde olmalıyız.
Aile toplantıları yaparak çıkan çatışmalarda uzlaşma sağlayabiliriz. Aile toplantıları çatışmayı çözmede kullanılan etkin bir yöntemdir. Bu yöntemi uygulanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1-Problemin konuşulabileceği ortam ve zaman uygun olmalıdır.
2-Kişiler birbirlerini suçlamadan konuşmalıdır.
3-Aile bireyleri problemin çözümüne karşılık görüşlerini rahatça ifade edebilmelidirler.
4-Problemin çözümüne yönelik görüşler tek tek değerlendirilmelidir.
5- En uygun çözüm yolunun denenmesi aile bireyleri tarafından kabul edilmelidir.
6-Çözüm yolunun denenmesi için belli bir süre belirlenmelidir.
7-Çözümün uygulanması, işe yarayıp yaramadığı takip edilmelidir. Takip işi çocuklara sıra ile verildiğinde çocuklarda sorumluluk duygusu gelişecek ve alınan karaların uygulanmasında hassaslık göstereceklerdir.
8-Çözümün tıkandığı durumda başa dönülmeli ve tıkanıklığı çözmek için yeni çözüm yolları ailece alınmalıdır.
9-Görüşmeler kâğıda yazılmalı, aile bireylerinin görebileceği bir yere asılmalıdır.
Bu yöntemi uyguladığımızda çocuklarımızla aramızdaki anlaşmazlıklar sona erer. Bunun uygulanmasında da kararlılık, tutarlılık ve emek gerekir. Böylece çocuklarımızın gelişim alanlarına da katkıda bulunmuş oluruz.
Yöntemin faydaları:
Çocuğun, çözüm yollara araması, çözüm üretme sürecine katılması, çocuğun düşünme becerisini geliştirir. Zihinsel gelişimini destekler.
Çocuğun, problem çözme becerisi gelişir. Ev dışındaki çatışmalarla da baş edebilme becerisi kazanır.
Aile bireyleri karşılıklı olarak ihtiyaçlarını ifade ettikleri için kızgınlıklar birikmez. İlişkiler sıcak, samimi ve güven içinde sürer. Böylece çocuğun sosyal ve duygusal gelişimini olumlu etkiler.
Çocuk suçlanıp sorguya çekilmediği için yalana başvurmaz ve ahlak gelişimi de olumlu etkilenir.
Her iki tarafı memnun eden çözümler olması anne-babalar ile çocukları arasındaki ilişkiyi olumlu etkiler. Öfke, kızgınlık gibi davranışları önler. Aileyi birbirini yakınlaştırır. Karşılıklı bağlılık, sevgi, saygı ve sıcak ilişkiler kurulur. Böylelikle çocuklarımızın sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemiş oluruz.