Anne-baba ve çocuklara bazı pratik tavsiyeler

A-Anne-babalara bazı pratik tavsiyeler

1- Çocuklarınızın dünyasına girmeye ve onları anlamaya çalışın.

2- Onlara karşı açık olun, yapmacık ve sahte tutumlardan kaçının.

3- Çocuğun olumsuz davranışlarını sürekli eleştirmek yerine, onun önüne farklı ve olumlu alternatifler koyun.

4- Çocuğun kendini ifade etmesine izin verin.

5- Çocuktan gelen iletileri doğru alın ve sorularını anında cevaplayın.

6- Aile içi sohbetlere zaman ayırın, özenle seçilmiş ibret verici hikayeler, anılar anlatın.

7- Birlikte yemek, ibadet, dua, çalışma, gezi gibi ortak yaşantılar planlayın.

8- Çocuğun gördüğünüz hiçbir yanlışını tepkisiz bırakmayın, aksi halde onaylamış olursunuz. Suçlamaktan kaçınarak niçin yanlış olduğunu tatlı ve ikna edici bir üslupla açıklayın.

9- Çocuğunuza güvenin, ona yetişkin gibi saygı duyun, ama bir yetişkinden beklediğinizi ondan beklemeyin.

10- En küçük başarılarını bile takdir edin, sevginizi ve beğeninizi içinizde saklamayın, her fırsatta dile getirin. Ancak gereksiz ve yersiz övgülerden sakının.

12- Din eğitimi verirken nefret ettirici ve korkutucu olmayın, kolaylaştırıcı ve müjdeleyici olun.

13- Çocuğa akran ve arkadaşları değil, tarihi şahsiyetleri örnek gösterin.[1]

14- Çocuğunuz sizi temiz, düzenli, dürüst, beş vakit namazına düşkün, Allah ve peygamber sevdalısı, şefkatli, yardım sever bir anne ve baba olarak görsün.

15-Çocuğunuz sizi, okuyan, dua eden, zikir, fikir ve şükürden uzak durmayan, öğrendikleriyle amel eden, kısaca İslâm’ı yaşayan bir Müslüman olarak bulsun. Güzel, tatlı ve yumuşak sözlerinizin yanında, güzel halinizle ve güzel ahlakınızla da onlara örnek olun.

16-Çocuklarınızın irşad ve hidayetinden ümit kesmeyin. Sabırlı olun. Onlara asla beddua etmeyin. İyileşmeleri, salih evlat olmaları ve hidayete kavuşmaları için her zaman onlara dua edin.

ERGEN ÇOCUKLARI OLANLARA BAZI İPUÇLARI

Siz veya ergen çocuğunuz sinirliyken tartışmayın, sakinleşmeyi bekleyin ve daha sonra yaptığı davranışla ilgili konuşun.

Kariyer hedefleri ve seçimleri konusunda ergenlere yardımcı olun. Eğer fikirlerini sık sık değiştirirlerse hayal kırıklığına uğramayın.

Ergenlerin eve geliş saatine ve diğer aile kurallarına, karar ve düşünceleri ile katkıda bulunmalarına izin verin. Bu onların kendi davranışları için sorumluluk geliştirmelerine fırsat verecektir.

Ergenlerin itirazlarına rağmen bu dönemde çocuğunuzun arkadaşlarının kimler olduğunun ve neler yaptığının farkında olun. Arkadaşlarının anne ve babası ile tanışın. Evinizde arkadaşları ile hoşça vakit geçirebileceği meşru programlar düzenleyin.

Düzenli ve kuralları olan bir çevre sağlamaya devam edin. Ergenlerin daha fazla özgür olmalarına izin verilmeli ancak bu onların kendilerini tehlikeye atacakları boyutta olmamalıdır. Şikayet etmelerine rağmen ergenler yetişkinlerin onlar için sağladıkları emniyet ve güven duygusuna ihtiyaç duyarlar ve bu konuda anne babalarına güvenirler.

Anlaşılmak ve önemsenmek ergen için çok önemlidir. Bunları bulamadığında iletişimi ve ilişkiyi daha fazla sürdürmenin anlamı olmadığını düşünür ve içine kapanır. Eğer çocuğunuzla ilişkilerinizi yetersiz buluyorsanız şimdiye kadar sürdürdüğünüz ilişki biçimini gözden geçirin.

Ergeni başkalarının yanında uyarmayın ve öğüt vermeyin. Bu tür paylaşımları çocuğunuzla yalnızken ve sorunsuz zamanlarda yapmaya özen gösterin.

Ergenlerin bağımsız hareket etme doğrultusunda verdiği tepkileri saygısızlık ve başkaldırı olarak yorumlamayın. Bunları yaşadığı değişimin bir parçası olarak değerlendirin.

Ergenlerin kıyafet, yemek, eğlence gibi seçimlerine saygı duyun. Kendi bakış açınıza uymuyor diye yargılamayın, eleştirmeyin. Bu; ergenin beni anlamıyorlar düşüncesiyle sizden uzaklaşmasına neden olacaktır. Bunun yerine onu rencide etmeden nedenlerini açıklayın.

Ergenin söyledikleri, her zaman söylemek istediklerini anlatmayabilir. Olaylara farklı duygusal tepkiler verebilir. Böyle durumlarda verdiği mesajın altında yatan duyguyu anlamaya çalışın.

Ergenle iletişimin sadece yetişkinden ergene doğru; yani tek taraflı olması durumunda ergenin kendi kişiliğini ortaya koyabilmesi için tek yolun otoriteye başkaldırmak olacağını unutmayın.

Bu dönemde, ergene en çok yardımcı olacak kişilerin anne-babalar olduğunu göz ardı etmeyin.

Tüm olumlu yaklaşım ve tutumlara rağmen, ergenle anne-baba arasında çözümsüzlük boyutunda ciddi gerginlikler yaşanıyorsa, uzman yardımına başvurmayı ihmal etmeyin.

Ne zaman yardım almalıyız?

Yanlış arkadaş gruplarını seçme, okul başarısında giderek düşme, okuldan kaçma, içe kapanma, öfke nöbetleri, ebeveynle, okulla ve toplumla ciddi çatışmalar, madde kullanımı, internet bağımlılığı, aşırı güvensizlik, sosyal ortamlara girememe, mutsuzluk, dikkat eksikliği, hiçbir şeyden zevk almama, sınav kaygısı, takıntılı düşünceler gibi şikâyetler varsa ve çocuğumuzla iletişim kurmakta zorlanıyorsak zaman kaybetmeden Çocuk Ergen Psikiyatristinden yardım alınması gereklidir.

Sorunları görmezden gelmek sorunların daha da büyümesine neden olur.

Çocuklarımızın ergenlik dönemini sağlıklı geçirmesi, mutlu yetişkinler olması dileğiyle.[2]

B-Çocuklara bazı pratik tavsiyeler

Biz bir yönümüzle anne-baba, bir yönümüzle de çocuklarız. Çocukların da ana-babalarına karşı görevleri var. Onları şöyle sıralayabiliriz:

1- Dünyada en yüksek hakikat, anne-babanın çocuklarına olan şefkatleri, en yüksek hak da (Allah’tan sonra) onların haklarıdır.[3] Öyleyse çocuklar bu hususta asla kusur etmemelidirler. Anne-babaya iyilik etmeli, iyi davranmalı, onlara: “Sizden artık usandım” anlamına gelen “of” bile dememeli, onların gönüllerini incitecek sözlerden sakınmalı, onların varlıklarını çekilmez görmemeli, ölümlerini arzu etmek gibi bir vicdansızlığa tenezzül etmemelidirler. Çünkü onlar, evde bereketin direği, rahmetin vesilesi, musibetin de defedicisidirler.

2- Onların vaktiyle yaptıkları iyiliklerine ve fedakârlıklarına karşı halis hürmet ve samimi hizmetle teşekkür etmelidirler.

3- Onlara güzel söz söylemeli, onları azarlamamalıdırlar.

4- Onlara karşı mütevazi ve merhametli olmalıdırlar.

5- Namaz kılan evlat olup her namazda onlara dua etmeli, vefat etmişlerse onlar adına hayır-hasenat yapmalıdırlar.

6- Hayatta iseler, meşru ve helal olan isteklerini onlar istemeden yerine getirmelidirler[4].

7-Anne-babalar çocuklarına, çocuklar da anne –babalarına her fırsatta dua etmelidirler.

7-Anne-babaların çocuklarına yaptığı dualardan biri şu olmalı: “Ey bizim Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve çocuklar nasip eyle ve bizi takva sahiplerine önder kıl!”[5]

8-Çocukların da anne-babalarına yaptığı dualardan biri şu olmalı: “Ey bizim Rabbimiz! Herkesin hesaba çekileceği gün beni, anamı-babamı ve bütün müminleri bağışla!”[6] “Ey Rabbim! Anama-babama şefkat ve merhametinle muamele eyle! Çünkü onlar beni, ben küçükken şefkat ve merhametle eğittiler, büyüttüler.”[7]