Genç yetişkinlerde yapılan bazı çalışmalar gündüz saatindeki kısa uykuların idrak kabiliyetini olumlu etkilediğine işaret ediyor. Ancak bazı araştırmalara göre ileri yaşlardaki yetişkinler için uzun öğlen uykuları idrak bozukluğunun habercisi olabilir.
California Üniversitesi'nde yapılan araştırmaya göre, yaşla birlikte öğlen uykusu süresi artıyor. Ancak geceleri uykuya dalmakta zorlanma ve gündüzleri daha uzun süreli uyuma demans ve alzaymır hastalıkların ön belirtileri olarak değerlendirilebiliyor. Hastalık ilerledikçe öğlen uykusu süresinin de arttığı belirtiliyor.
Bu bulguyu test etmek için Rush Memory and Agıng Project adlı bir proje kapsamında yapılan çalışma ortalama 81 yaşındaki bin 401 kişi üzerinde gerçekleştirildi. Alzaymırın uzun süreli etkilerini anlamaya çalışan proje kapsamındaki çalışmada, hastalara 14 yıl süreyle bir takip cihazı takıldı ve hareketsiz oldukları süreler uyku süresi olarak değerlendirildi.
Gündüz uykusu süresi alzaymır hastalarında her yıl günde bir saatten fazla artıyor
Çalışmanın başlangıcında katılımcıların yüzde 75'inde idrak bozukluğu bulunmazken, kalan yüzde 25'lik kesimin yüzde 4'ü alzaymır hastası, yüzde 20'sinde ise demansın ön belirtisi olarak hafif idrak bozukluğu tespit edildi.
Günlük öğlen uykusu katılımcıların hepsinde yıllar geçtikçe artarken, çalışmanın sonucunda alzaymır hastası olan kişilerde olmayanlara göre daha farklı gündüz uykusu alışkanlıkları geliştiği görüldü. İdrak bozukluğunun gelişmediği katılımcıların gündüz uykusu her yıl ortalama 11 dakika uzadı. Bu süre hafif idrak bozukluğu olanlarda ikiye katlandı ve uyku süresi her geçen yıl 25 dakika uzadı. Alzaymır teşhisi konmasından sonra ise gündüz uykusu süresinin her yıl 68 dakika daha fazla uzadığı anlaşıldı.
Alzheimer's Association'da yayımlanan çalışma sonucunda, günde en az bir kez bir saatten fazla öğlen uykusuna dalanların günde bir saatten daha az öğlen uyku uyuyanlara göre yüzde 40 daha fazla alzaymıra yakalanma olasılığı olduğu görüldü. Ayrıca bu bulguların günlük aktivite, hastalık ya da ilaç kullanımına göre değişmediği anlaşıldı.
Artan gündüz uykusunun sebebi nöronlardaki değişimler olabilir
Alzaymır hastalarının neden daha sık ve uzun gündüz uykusu uyuduklarını araştıran bilim insanları bu duruma neden olan potansiyel mekanizmaları çözmeye çalışıyor. Buna göre alzaymır hastaları ile idrak bozukluğu bulunmayan kişilerin ölümlerinden sonra beyinlerini kıyaslayan bilim insanları alzaymır hastalarının beyninin üç bölgesinde uyanıklığı arttıran nöronların daha az olduğunu tespit etti.
Nöronlardaki bu değişimin alzaymır hastalığının simgesi olan tau proteiniyle bağlantılı olduğu sanılıyor. Tau proteininin sağlıklı nöronların birbiri arasındaki iletişimi aksatacak yığınlar oluşturmasını engellemeye yardımcı oluyor.
Her ne kadar çalışma artan gündüz uykusunun idrak bozulmasına yol açtığını göstermese de, uzayan uyku süresinin hızlanan yaşlanmanın işaretçisi olduğunu ortaya koyuyor. Yine de araştırmacılar gündüz uykularını izlemenin idrak bozulmalarını anlamada yardımcı olup olmayacağına dair daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor.
euronews