Arefe ve teşrîk tekbirleri

Kurban Bayramı arefesinde,mukaddes topraklarda milyonları aşan mü’minlerin telbiye ve tekbirleriyle yer yüzü bütün katreleri ve etrafıyla büyük bir zelzeleye mazhar olurken; şükran,minnet ve bağlılık hisleri  Kâbe’nin ve Arafat’ın Rabbine bütün kâinat namına sunulurken ; Mekke-i mükerremedeki kardeşlerinin bu ulvî hislerine iştirak etmek,onlarla aynı sevinç ve ruh hâlini yaşayabilmek için yer küredeki bütün Müslümanlar da (mele-i âla sakinleriyle birlikte), arefe günü sabah namazıyla birlikte başladıkları Teşrik Tekbirleriyle havada dalga dalga yayılan o nûrânî halkanın atmosferinde yerlerini almış olurlar.

“Birtek Allahu Ekber kelimesinin aks-i sadâsıyla hadsiz Allahu Ekber vuku bulduğu gibi, o makbul zikir ve tekbir, semâvâtı dahi çınlatıp berzah âlemlerine de temevvüc ederek sadâ veriyor.” (1)

Teşrik Tekbirlerinin aslı; Hz.İbrahim (a.s)’dan rivayet edilen şu olaya dayanmaktadır : “Cebrail (a.s) Allahu Teâla’nın ihsan buyurduğu kurban ile Hz. İbrahim’e geldiği zaman; O’nun ,oğlu Hz.İsmail’i (a.s) kurban etme hususunda acele edeceği endişesi ile : “Allahu Ekber, Allahu Ekber” diye nidâ etmiştir.Hz.İbrahim, Cebrail’i görünce : “Lâ ilâhe illallahu vallahu ekber” diyerek cevap vermiştir. Hz. İsmail (a.s) da kendisine bedel olarak gönderilen kurbanı görünce : “Allahu Ekber velillahi’l-hamd” diye tesbihte bulunmuştur” (2)

Yani, teşrik günlerinde (Arefe gününün sabah namazından başlayıp, Kurban bayramının dördüncü günü ikindi namazı da dahil olmak üzere 23/yirmi üç vakit alınan şu şekildeki tekbirler) (Allahu Ekber, Allahu Ekber… Lâ ilâhe illallahu vallahu ekber... Allahu Ekber ve lillahi’l-hamd); Hz.İbrahim, Hz.Cebrail ve Hz.İsmail’in (Aleyhimü’s-selâm),kurban olayı anındaki tutum, teslimiyet ve Rablerine olan inkıyad ve bağlılıklarının beyan  ve ifadesinin bir tezahürü olarak kurban keserken ve tekbir getirirken bu mânaların ve sırların da düşünülmesi, tefekkür ve tezekkür edilmesi gerekir.

Teşrik tekbirleri vaciptir. Vacip oluşunun delili ise aşağıdaki âyet-i kerimelere dayanmaktadır : ”Sayılı günlerde (teşrik günlerinde telbiye ve tekbir getirerek) Allah’ı anın.” (3) ve “ …Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belli günlerde Allah'ın ismini ansınlar” (4)

Teşrik Tekbirleri, her farz namazın hemen ardından (Allahümme entesselâm…) demeden önce birer defa söylenir. Cemaatle hep birden söylemek müstehaptır. Kadınlar  bu tekbirleri gizlice söylerler. (5)

Arefe; Zilhicce ayının dokuzuncu günüdür. (7 Aralık-2008 Pazar).Lügat mânası; tanışmak, öğrenmek, itiraf etmek, güzel koku ve güzelce giyinmek gibi anlamlara gelir.

Bu ta’rif üzerinden bakacak olursak ;

1-Hz.Adem ile Hz.Havva  Arefe günü Arafat’da buluştukları için,bu güne ve bu yere bu isimler verilmiştir.

2-Cebrail (a.s) Hz.Adem’e (a.s) haccın gereklerini, nasıl yapılacağını öğretmiş; Arafat’ta vakfeye durduğunda Cebrail: “öğrendin mi ?”  diye sormuş, O da, “Evet, öğrendim” cevabını vermiş. Bunun için o mekâna Arafat, o güne de Arefe  denmiştir.

3-Hz.İbrahim, oğlu İsmail ile zevcesi Hacer’i Mekke’de bırakıp Şam’a döndükten sonra aradan geçen yıllar boyu görüşememişler ve en sonunda Arafat’ta buluşmuşlardır. Bu sebeple Arefe ve Arafat denmiştir.

4-Hacılar Arefe günü vakfe anında ; Cenâb-ı Hakk’ın Rubûbiyetini, Celâl ve İzzetini, Azâmet ve Samediyetini, kendilerinin fakr, ihtiyaç, zillet  ve acziyetlerini itiraf ederek Allah’a (c.c) iltica etmeleri sebebiyle bu isim verilmiştir.

5-Arafat’da günahlardan pişmanlık ve istiğfar ile Hacıların günahlarından, mânevî kirlerinden arındıklarını, maddî ve mânevî güzelliklerle, hoş koku ve elbiselerle güzelleştiklerini İslâm âlimleri ifade etmişlerdir. (6)

Bizden istenen kulluktur. Kurban keserek mâlî, bayram namazı kılarak ve teşrîk tekbirleri  getirerek bedenî ibadetlerimizi yapmış oluyoruz. Bütün Müslümanların sevinç ve kederlerini paylaşarak rûhî kemâle ve yardımlaşma duygusunun zevkine eriyoruz. Komşu, dost ve akrabalarla İslâmî dayanışmanın en güzel örneklerini paylaşmış oluyoruz.

Bu şerefli günde neler yapılabilir ?

1-Bugünü fırsat bilip dua etmeli! Hadis-i şerifte buyuruldu ki: “Duanın faziletlisi, Arefe günü yapılanıdır” (7)

2-Arefe gününü ibadetle, Allahü teâlâyı anmakla ve tefekkürle geçirmeye, insanlara iyilik etmeye çalışmalı! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: “Arefe gününe hürmet edin! Arefe, Allahü Teâlânın kıymet verdiği bir gündür”. (8)

3-Arefe gününü oruçlu olarak geçirmeli. Allah Resûlü buyurdu ki: “Arefe günü tutulan oruç, geçmiş ve gelecek yılın günahlarına kefaret olur.” (9), “Arefe günü tutulan oruç, bin gün (nafile) oruca bedeldir” (10)

4-Arefe günü (Besmele ile) bin İhlas okuyanın günahları affolup duası kabul olur. Bediüzzaman Hazretleri mutad olarak bunu yerine getirmiştir.

5-Taberânî’nin rivayetine göre; Arefe günü, kulağına, gözüne ve diline sahip olan mağfiret olur.

6-İmam Mâlik’in rivayetine  göre; “Şeytan, Arefe gününden başka bir günde daha zelil, rezil, hakir ve kinli görülmez.”

7-O gün ve o gece ilimle meşgul olmak, Kur’ân’la hemhal olmak, namaz, cevşen, evrâd, zikirle kalpleri mâsivadan uzak tutmak, imânî ve Kur’ânî tefsirler okumak, gözünü, kulağını, dilini ve tüm âzalarını günah ve isyandan muhafaza etmek, yapılabilecek en güzel amellerdir.

Arefeniz mübarek olsun. Haccınız mebrûr, vakfeniz makbul, sa’yiniz meşkûr olsun. Dilinizden zikir, hayatınızdan Kur’ân, elinizden kitap, kalbinizden muhabbet eksik olmasın.

Dipnotlar :

1-Bediüzzaman Said Nursî,Lem’alar,17.Lem’a,9.Nota.

2-İbn Âbidîn,Reddü’l-Muhtar Ale’d Dürri’l-Muhtar,3/368.

3-Bakara sûresi,2/203.

4-Hac sûesi,22/28.

5-Feteva-yı Hidiyye, 1/1500.

6-Râzî, Tefsir-i Kebîr,5/173-174;Elmalılı,Hak Dini Kur’ân Dili,2/56.

7-Beyhakî.

8-Deylemî.

9-Müslim.

10-Taberanî.

ismailaksoy@risalehaber