Önümüzdeki birkaç on yıl boyunca birçok ülke, astronotlarını Ay'a göndermeyi planlıyor. Bu kapsamda NASA, uzun vadede Ay'da kalıcı yapılar için temel atmak, yerleşmek ve nihayetinde uydumuzu diğer gezegenlere gitmeden önce bir kamp olarak kullanmak için halihazırda Artemis Projesi'ni yürütüyor.
Çeşitli uzay ajanslarının bu konudaki çalışmaları devam etse de Ay yüzeyindeki uzay radyasyonu, astronotlar için önemli bir sağlık sorunu riski oluşturuyor. Apollo astronotları, yanlarında dozimetreler taşıyarak Ay'a yaptıkları tüm yolculuk boyunca ve tekrar geri dönerken toplam ne kadar radyasyona maruz kaldıklarının ilkel ölçümleri gerçekleştirildi. Yeni bir çalışmada ise Çinli ve Alman bilim insanları, ilk kez bir insanın Ay'da her saat ne kadar radyasyona maruz kaldığını hesapladılar.
Astronotlar, Ay yüzeyinde ne kadar radyasyona maruz kalır?
Science Advances dergisinde yayınlanan çalışma kapsamında bilim insanları, 2019'da Ay'ın uzak tarafına inen Çin'in Chang'E 4 kara görevinden alınan verileri kullanarak Ay yüzeyindeki radyasyon seviyelerinin ilk doğru ölçümünü yaptıklarını iddia ediyorlar.
Sonuçlar hakkında konuşan çalışmanın ortak yazarlarından Thomas Berger "Ölçtüğümüz radyasyona maruz kalma, bir astronot kıyafeti içindeki radyasyon için iyi bir ölçüt" dedi. Ölçümlere göre astronotlar, Ay'da geçirilen her saatte yaklaşık 60 mikrosievert radyasyona maruz kalacaklar ki bu Dünya'da deneyimlenenden 200 kat daha yüksek.
Dünya'nın tersine Ay'ın onu uzay radyasyonundan koruyacak bir atmosferi veya manyetik alanı bulunmuyor. Bu nedenle Ay'daki radyasyon seviyesinin, uzayın ortasında kaydedilenle çok yakın olduğu düşünülüyor. Sonuç olarak insanların Ay'a tekrar gitmeden önce nelerle karşılaşacağını bilmesi, bu etkilerin hafifletilmesine yardımcı olabilir ve nihayetinde insanların uzayda seyahat etmesini daha mümkün hâle getirebilir.
İnsanlar, 50 yılı aşkın bir süre önce uzaya çıkmış olsalar da uzay radyasyonunun insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkında çok az şey biliniyor. NASA'ya göre bu radyasyon, DNA moleküllerini delerek onları değiştiriyor veya kalıcı zararlar veriyor. Bu sebeple astronotların tam olarak ne kadar radyasyona maruz kalacağını bulmak, insan vücudu üzerindeki etkilerini azaltmanın yollarını geliştirmenin ilk adımı olarak kabul edilebilir.
webtekno