Bu yazıda gururla ilgili başlıca ayet ve hadisleri vermek istiyorum. Şunu hemen vurgulayayım ki, bu konuda ayet ve hadisler çoktur.
“Yeryüzünde haksızlıkla kibirlenenleri ayetlerimden çevireceğim.” (A’raf:146)
“Allah, büyüklük taslayan her zorbanın kalbini mühürler.” (Mü’min: 35)
“(Peygamberler hep) fütuhat istediler. Hakka karşı alabildiğine inat eden her mütekebbir zorba ise nihayet hüsrana uğradı.” (İbrahim: 15)
“Allah o büyüklük taslayanları sevmez.” (Nahl: 23)
“And olsun ki (kâfirler), kendi kendilerine büyüklenmişler, azgınlıkta pek ileri gitmişlerdir.” (Furkan: 21)
“Bana kulluk etmeyi kibirlerine yedirmeyenler alçalmış olarak cehenneme gireceklerdir.” (Mü’min: 60)
“Yeryüzünde büyüklük taslayarak yürüme. Sen ne yeri yarabilir, ne de dağlarla boy ölçüşebilirsin. Bütün bunlar, rabbinin katında çirkin sayılan günahlardır.” (İsra: 37-38)
“İnsanları küçümseyip yüz çevirme, yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Allah kendini beğenip övünen hiçbir kimseyi şüphesiz ki sevmez.” (Lokman: 18)
Buraya alınmayan ayetlerle birlikte Kur’an-ı Kerim’in gururun üzerinde bu kadar durmasının sebebi, gururun, yani kibrin küfrü içine almasıdır. Oysa büyüklük, şeref ve üstünlük yalnız Allah’a mahsustur. Zaaflarla kuşatılmış insanın büyüklenmeye kalkışması doğrusu yaratılışına taban tabana zıttır. Halka karşı gururu biraz eşelersek Allah’a karşı gelmeyi, onunla adeta yarışa girmeyi görürüz. Gazali bu tür davranışı sıradan bir hizmetçinin padişahın tahtına oturup etrafına ahkâm kesmesine benzetir. Bu bir saygısızlıktır. Cezayı gerektiren bir suçtur. Biraz sonra tekrar vereceğimiz hadiste de Allah böylesi bir davranışın cezasız kalmayacağını buyurur: “Azamet benim gömleğim, ululuk benim cübbemdir. Kim benimle bu konuda ortaklığa kalkışırsa, ben onun belini kırarım.”
Şimdi ise bu konuda rivayet edilen başlıca hadisleri verelim:
“Kalbinde hardal tanesi kadar iman bulunan bir kimse cehenneme girmez. Kalbinde hardal tanesi kadar kibir bulunan bir kimse de cennete girmez.” (Müslim: İman/147)
“Kişi kendisini (halktan büyük görüp) uzak tuta tuta cebbarlar arasına kaydedilir de onların başına gelen musibete duçar olur.” (Tirmizi: Bir/61)
“Allah, kıyamet günü, büyüklenerek elbisesini sürüyenin yüzüne bakmayacaktır.” (Buhari: Libas/1-2-5)
“Allah(cc.) buyuruyor ki: ‘Azamet benim gömleğim, ululuk benim cübbemdir. Kim benimle bu konuda niza ederse, ona azap veririm’.” (Müslim: Birr/136)
“Böbürlenen mütekebbirler kıyamet günü zerreler gibi ayakaltında haşr olurlar. Herkes onları çiğner geçer. Her küçük, onların üstünde ve onlardan büyüktür. Sonra Boles adında cehennemin bir zindanına atılırlar. Cehennem ateşi onları kaplar. Cehennem halkının yanıp eriyen cesetlerinden sulanırlar.” ( Tirmizî, Amr İbn Şuayb’den rivayet etmiştir)
“Cehennemde kibirlilere mahsus bir bina var. Onlar oraya konur ve kapı üzerlerine kapatılır.” (Beyhakî)
“Üç şeyden uzak olduğu halde ölen cennete girer. Bunar kibir, borç ve azgınlıktır.”(Tirmizî ve Neseî, İbn-i Mace’den rivayet etmişlerdir.)
“İnsanlar, ya cehennem kömüründen başka bir şey olmayan ölmüş ecdatlarıyla övünmekten vazgeçerler, yahu da Allah katında, burnuyla pislik yuvarlayan mayıs böceğinden daha adi bir derekeye düşerler. Allah sizlerden cahiliye kibrini temizledi. Artık o, muttaki bir mü’min yahut bedbaht bir facirdir. İnsanların hepsi Hz. Âdem’in evlatlarıdır. Âdem ise topraktan yaratılmıştır.” (Ebu Davud, Tirmizi)
“Allah’ım, kibirlenenlerin nefeslenmelerinden sana sığınırım.” (Beyhakî)
Peygamberimizin aldığımız bu son hadisteki duasıyla yazıyı bitirelim.
Not: Bütün Müslümanların mübarek Kurban Bayramlarını tebrik eder, İslam alemine hayırlara vesile olmasını Allah’tan dilerim.