Allaha çağıran, güzel işler yapan ve Ben Müslümanım diyen kimseden daha güzel sözlü kim var?
Kurân, 41:33
Risaleler telif edildikçe, etrafında bir talebe kitlesini de topluyor ve bu topluluk, gün geçtikçe Anadolunun uzak köşelerine kadar yayılıyordu. Gerçi henüz ortada külliyat adıyla anılabilecek, hattâHaşir Risalesini bir yana bırakırsakkitap denebilecek birşeyler yoktu. Anadolunun bir nahiyesinde yalnız başına yaşayan yaşlıca bir hocaefendinin yazdırdığı mektuplar ortada dolaşıyor; bunlar çoğaltılıyor, okunuyor ve okutuluyordu. Bu da serbestçe yapılan bir iş değildi ve sıkı takipler altında cereyan ediyordu. Ne olursa olsun, gittikçe artan sayıda insanlar bu mektupların çekim alanına giriyordu.
Böylece, yazılan risaleler etrafında, kendiliğinden bir hizmet halkası oluştu, gayrı resmî bir okul vücuda geldi. Sadece okuyucuları yoktu Risalelerin; bir de talebeleri vardı. Bu eserler üzerinde ciddiyetle ve tekrar tekrar çalışan, gece veya gündüz işlerinden fırsat bulabildikleri anda ders başına koşan, okuyan, öğrenen, öğrendiğini hayata geçiren öğrencilerdi bunlar. Pek çoğunun hayatında da artık bu Risaleler birinci sırayı almıştı; bunlar bir ideal olarak Risalelerin okunmasını ve yazılıp yayılmasını benimsemişler, bunun için de maddî manevî ne fedakârlık gerekiyorsa hepsini göze alarak, hayatlarının geri kalan kısmını buna göre yeni baştan düzenlemişlerdi.
Böylece bir okul ve bir hizmet modeli ortaya çıktı Barlada. Bu modelin, bilinen kadarıyla, başka bir yerde bir benzeri yoktu. Kendi şartları ve kendi özellikleriyle, âdetâ kendiliğinden denebilecek bir doğallıkla vücuda gelen bir modeldi bu. Bu modelle birlikte, ülke, Nur talebesi adıyla anılacak bir kavramla tanıştı.
Nur talebeleri belli bir kesimin insanları değildi. Bu cereyan belirli bir meslek, belirli bir yaş grubu, belirli bir entellektüel düzey, belirli bir çevre içinde revaç bulmuyordu. Her kesimden, her seviyeden, her yaştan insanlar, herhangi bir yabancılık çekmeden bu daire içinde kendisine yer buluyor ve Nur talebesi olarak adlandırılabilecek bir vasfa kavuşuyordu.
Bir insanı Nur talebesi yapan belli özellikler vardı. Bunların başlıcalarını üç maddede toplayan Risale-i Nur Müellifi, ilk Risale-i Nur talebelerinden Hulûsi Bey (Yahyagil) ile Hoca Sabri Efendiyi bu konuda örnek gösteriyordu:
Bu iki zat hakikî talebelerimden ve ciddî arkadaşlarımdan; ve hizmet-i Kurânda arkadaşlarım içinde talebelik ve kardeşlik ve arkadaşlığın üç hassası var ki, bu iki zat üçünde de birinciliği kazanmışlar.
Birinci hassa: Bana mensup herşeye malları gibi tesahup ediyorlar. Bir Söz yazılsa, kendileri yazmış ve telif etmiş gibi zevk alıyorlar, Allaha şükrediyorlar. Adeta cesetleri muhtelif, ruhları bir hükmünde, hakikî manevî vereselerdir.
İkinci hassa: Bütün makasıd-ı hayatiye içinde en büyük, en mühim maksatları, o nurlu Sözler vasıtasıyla Kurâna hizmet biliyorlar. Dünya hayatının netice-i hakikiyesinin ve dünyaya gelmekteki vazife-i fıtriyelerinin en mühimi, hakaik-i imaniyeye hizmet olduğunu telâkkileridir.
Üçüncü hassa: Ben kendi nefsimde tecrübe ettiğim ve eczahane-i mukaddese-i Kurâniyeden aldığım ilâçları, onlar da kendi yaralarını hissedip o ilâçları merhem suretinde tecrübe ediyorlar. Aynı hissiyatımla mütehassis oluyorlar. Ve ehl-i imanın imanlarını muhafaza etmek gayreti, en yüksek derecede taşımaları ve ehl-i imanın kalbine gelen şübehat ve evhamdan hasıl olan yaraları tedavi etmek iştiyakı, yüksek bir derece-i şefkatte hissetmeleridir.
Anılan özelliklerin mahiyeti, Nur talebelerinden meydana gelen topluluğun mahiyetine de ışık tutmaktadır. Bu tanımlara bakarak, Nur talebelerinin manevî kişiliğinin bütünüyle manevî bir nitelikte olduğunu ve herhangi bir ölçüde de olsa, maddî organizasyonlara benzer bir örgütlenmeyi öngörmediğini anlamak mümkündür. Çünkü Nur talebesi olarak adlandırılacak kişide aranan özellikler, herhangi bir şekilde somut ölçütlere vurulacak ve sınanabilecek özellikler değildir. Bu özelliklerin üçü de, kişinin kendi âleminde değerlendirilebilecek ve ancak onun iç dünyasına hakkıyla vakıf olan birisi tarafından ölçülebilecek özelliklerdir. Herhangi bir beşerin elinde böyle bir güç bulunmadığına göre, Nur talebelerinin meydana getirdiği bir topluluğun içinde bulunmak veya dışında kalmak gibi bir konuda da kimsenin bir karar vermesi veya bir prosedür uygulaması mümkün olmaz. Ancak Bediüzzaman, ilk talebeleri arasında üstün nitelikleri ve çabalarıyla temayüz etmiş iki kişinin övgüye değer vasıflarını örnek olarak sunmuş ve Risale-i Nurdan yararlanan insanların önüne, böyle bir örneği takip etme yolunu açmıştır.
Yukarıdaki pasajda sayılan özelliklerin üçü de üzerinde ayrıca durulmaya değer bir nitelik taşıdığından, bundan sonraki üç bölümde bu özellikleri ayrı ayrı ele alacağız.