Bediüzzaman’ın önerdiği adalet çeşidi

Risale Haber-Haber Merkezi

Diyarbakır Kültür Merkezinde (DKM), üniversiteli öğrencilerin ve kursiyerlerin katıldığı bu haftaki semineri Akademisyen Fatih Çakır sundu. Geniş katılımın olduğu seminerde Adalet konusu ele alındı.

Adaletin bireye bakan yönünü nazara sunan Çakır; adaletin devam etmesinin ibadete bağlı olduğunu belirterek adalet-ibadet ilişkisi hakkında bilgi verdi. İsm-i Adl’in İsm-i Azam olduğunu, adaletin en zor uygulama alanlarından birisi de insanın sahip olduğu üç kuvvedeki adaleti (vasat) sağlamak olduğunu belirtti.

Adalet-uhuvvet ilişkisine de değinen Çakır, Risale-i Nur’da geçen “Bir gemide bir cani ve dokuz masum varsa o gemiyi batırmak ne kadar zulümse; insanda bulunan dokuz değil belki yirmi sıfat-ı masumenin yanında hoşumuza gitmeyen bir cani sıfatı yüzünden ona kin ve adavet etmenin de zulüm olduğu’’ sözlerini aktardı.

Sosyal hayatta ‘liyakat’ düsturunun esas almak ve işi ehline vermek gerektiğini, adaletin tersinin zulüm olduğunu, zulme rızanın dahi zulüm olduğundan, zulme karşı sessiz kalmamak gerektiğini söyleyen Çakır; bu konuda Bediüzzaman Hazretlerinin tek parti dönemindeki inkılaplara tepki göstermesi, şapkayı kabul etmemesi, Türkçe ezana karşı çıkması ve uymamasını örnek gösterdi. Bediüzzaman’ın tepkisini müsbet hareket dairesinden taviz vermeden, şiddete karışmadan göstermesini anlatan Çakır, “Mümkünse elimizle ya da dilimizle, onu da yapamıyorsak kalbimizle zulme karşı olmamız gerekir” dedi.

Çakır, Adalet-i mahza ile adalet-i izafiye ayrımını şöyle yaptı:

Adalet-i mahza/ adaleti mutlaka;
-Adaletin eksiksiz uygulandığı adalet çeşididir.
-Bir masumun hakkı bütün halk için iptal edilmez.
-Hakkın küçüğüne büyüğüne bakılmaz.
-Bir cemaatin selameti için bir fert feda edilmez.
-Kaynağı Kur’an’dır.
-Azimettir.
-Hilafeti temsil eder.
-Ahirete bakar.

Adalet-i izafiye/adaleti misliye:
-Küllün selameti için, cüz’ü feda eder.
-Cemaat için, ferdin hakkını nazara almaz.
-Ehven-üş şer var.
-Kaynağı; siyaset, dünya, vahşet ve bedeviliktir.
-Ruhsattır.
-Saltanatı temsil eder.

Çakır, “Bu iki adaletin ayrımı yapıldıktan sonra, hangisinin ne zaman kullanılacağı konusunda ise Bediüzzaman’ın söylediği  “Adalet-i mahza kabil-i tatbik ise, adalet-i izafiyeye gidilmez, gidilse zulümdür’’ sözü hatıra getirmeli” şeklinde konuştu.
Seminer dinleyicilerin katkıları ve soru-cevap faslıyla devam etti.