Çağın vebası, özgürlük deyip esaretine talip olduğu günahlar silsilesi iken, Bediüzzaman imanın özgür yolunu göstermiştir.
İman, Mehmet Akif’in edebi üslubunda şiirleşir ve bir cevher olur. Öyle ki, “Paslı sinede yük, imanlı yürekte ise büyük”tür.
İman ve özgürlük, kula kul olmayan bir kulluk bilincidir. Hayatın sahibine adanmış bir aşktır özgürlük.
İradenin ruhunu hayatla bütünleştiren bir kimyadır özgürlük.
Özgürlük, hayalin muştusudur. Bu demde engelsizdir. Ne ki elinde yoksa, hayalinde bir varlık olur özgür düşüncenin düşlerinde.
Hayallerini ve rüyalarını paylaşırken özgür olmak, özgürleşmek ve ruhunda yaşamak ayrı bir mutluluk kamçısıdır.
Özgürlük, inanmanın tercihidir, tercihin bilincidir, bilinçli düşünmenin ödülüdür.
Kendini bilme özgürlüğü, anlama özgürlüğü, iç konuşmalarına inme özgürlüğü birer aşamadır.
Büyüttüğü kendisi olan, eğittiği nefsi olan ve isteyenin yine kendisi olduğu bir iç barış rüzgarıdır özgürlük.
Tatmin olmak, sevinmek ve odağında yaşamak bir özgürlük heyecanıdır. Özgürlüğün disiplinidir. Disiplinli özgürlükten ayıran fark, önceliklerin değişimidir.
Bazen uyur, bazen gezer, bazen yüzer, bazen haykırır özgürlük. Sesi nefesinde değil, yüreğindedir.
Özgürlük, bir sevdanın, bir tutkunun kendini gerçekleştirme öyküsüdür.
Özgürlük, iç kıvrımların ve birbirine girmiş beyin zarındaki zedelenmenin düzlenebilirliğidir. İç özgürlük; kendisiyle ferahlama, ukdelerini kendine açma ve içindeki bulanıklığı arındırma tefekkürüdür, içinde yaşadığı fikir işçiliğidir.
Özgürlüğün düşmanı bağımlılıklardır. Bozduğumuz her ezber, özgürlük kapasitemizle orantılı gelişir.
Özgürleşme, insanileşmedir. Elimizde bulunan küçük irade fenerini doğru ve tam kullanmaktır. Düşünceye geçit veren, kendinde sorgulama başlatan ve değişimini zihni süreçlerle destekleyen küçük irade/cüz-i irade/sınırlı irade ile ortak iradeye ulaşabiliriz, içine girebiliriz.
İradesini kullanmayan özgürleşemez. Özgürlüğünü iradesiyle seçemeyenin, özgürleşmekten ve özgürlükten anladığı başka bir şeydir.
Hayatın mutluluk dokuduğu, aklın kainatı okuduğu özgürlük yolunda öğrenme ile birlikte ruhun keşif ve inşası, her varlıkla dosttur, arkadaştır ve kendi yörüngesinde özgürdür.
İnsan ruhu özgürlüğü ile yaşar ve yaşatır. Toplumlar da böyledir. Toplumun ruhu derin köklerden, dinden ve özgürlükten beslenir. Tasavvuru ve idraki gelişmiş bir toplum, tarih hafızası kadar sübjektif hafıza olan tekil bakıştan uzak adil hafızayı temsil eden ortak hafızanın kaynaklarına iner.
Sosyal özgürlük, ilmi özgürlükle birlikte hayat pratiği ile kendini ifade eder. Toplumun özgürlük paradigması, zihni şifrelerini çözmüş, aklını kışkırtmış, sükuneti ilmin hikmetle barışık arayışında bulmuş ve tefekkürüyle yoğurmuş marifet ikliminde mümkündür.
Özgürlük, insanidir. Hayvani ve nefsani beklentileri, kontrolsüz enerji tüketimini engeller. Daha rafine, odaklı, hayata inanarak tutunan ve kaderin tecellilerine razı, ama bir o kadar teşebbüs cesareti ile aksiyonlaşan bir olgunluk sürecidir.
Evet özgürlük/hürriyet; Bediüzzaman’ın derin düşüncelerinde olgunlaşan imani bir değerdir. Bu değeri, “Hürriyet, imanın bir hassasıdır” hakikati ile açıklar. “Hürriyete Hitap” makalesi, hürriyet aşığı bir tefekkürün aynı zamanda bu yüzyılda geçerli olan tecdit hareketidir.
“Ekmeksiz yaşarım, hürriyetsiz yaşayamam” iradesi, özgürlüğün hayati derecesini ve beynin gıdasını tarif etmektedir. İnsan beyni, oksijen ve glikoz dışında iki şeye muhtaçtır: Öğrenme ve sevgi.
Son iki manevi gıdanın temini, ancak hakiki hürriyet/özgürlük ile mümkündür.
İmanlı fazilet, tahakküm/baskı ve tezellülü/zilleti kabul etmez. Bunun hayattaki geçerliliği yine hürriyetle sağlanabilir.
“Ne kendisine, ne de başkasına zarar vermeyen” meşru hürriyet/özgürlük, insanın tekamül harcıdır.
Bu harcın temelinde iman vardır. Hakiki imanlı hürriyet, huzur ve güven meyvesini verir.