Evrende gördüğümüz sanat eserlerinin kendi kendilerine oluştuğunu kimse öne sürmez. Sanat eserlerini birilerinin ortaya koyması gerekmektedir ki bizler ona sanatçı diyoruz. Sanat eserleri bir hayal gücü sonucunda tasarlan ve bir emek sarf edilerek ortaya konmuş estetik eserlerdir. Bu yönleriyle sanatçılar; özel yeteneklere sahip kişilerdir. Sanat eserinin en önemli özelliği ise onun tek olmasıdır.
Günümüzde sanat eserlerini sergileyen sanat galerileri, müzeler veya özel koleksiyonlar vardır. Buraları her yıl binlerce insan gezmektedir. Paris’te bulunan Louvre müzesi dünyanın en çok ziyaret edilen 10 müzesinden biridir ve 2019 yılında 8.100.000’den fazla kişi müzeyi ziyaret etmişti. Peki acaba buraları gezen kişilerden kaç tanesi “sanata nasıl bakmaları ve sanatı nasıl sevmeleri gerektiğini” biliyor? Çünkü ziyaretçiler bir sanat eserine bakmak için sadece 15 ila 30 saniye arasında bir vakit harcıyormuş. Bu nedenle yeni bir akım doğmuş, bunun adına “Yavaş sanat akımı” diyorlar. Bu akımın ana teması:” Bir esere bakmakla kalmayın, onu görün”.
Tabiat bir sanat galerisi değil midir? Gökyüzü makrosanat eserleriyle doludur. Galaksiler, yıldızlar, gezegenler bizlerin bakmasını ve incelemesini bekliyor. Görülebilen evrende 2 trilyondan fazla galaksi olduğunu söylüyor. Yeryüzünde ise hem makrosanat hem de mikrosanat eserleri vardır. Bitkiler ve hayvanlar âlemindeki her bir tür, cins ve çeşitlilik birer sanat eseri değil midir? Merkezi Londra'da bulunan Kew Kraliyet Botanik Bahçesi tarafından 2016 yılında yayımlanan raporda, dünyada tespit edilen bitki türlerinin sayısının 390 bin 900 olduğunu, her yılda 2 binin üzerinde yeni bitki türünün keşfedildiğini bildirilmişti. Hayvan türleri ile bakteriler dünyasına baktığımız da çok daha fazla tür, cins ve çeşitlilik vardır. Hem de bazıları her saniye, her saat, her gün, her hafta her ay veya yıl ölür ve yeniden yaratılırlar.
Dünyadaki sanat eserlerini görmek için birçok müzeye bir de para vererek giren ziyaretçilerin eserlere bakışlarından şikayetçi olanlarda var. Çevremizde seyretmesi bedava olan ilahi sanat eserlerine acaba bizler doğru gözle bakabiliyor muyuz? Sanat eseri üzerindeki ilahi imzayı görebiliyor muyuz? İslam, bu konuya yıllar önce nasıl bakmamız gerektiğini bize bildirmiş ve bir hadiste şöyle denmişti: “Bir saat tefekkür bazen bir sene ibadetten daha hayırlıdır.” (Suyutî, Camiu’s-Sağir, II/127; Aclûnî, I/310).
Eskiden çok kullanılan bir kelimemiz vardı: Mütefekkir. 1. Düşünen, tefekkür eden, tefekküre dalmış, 2- Düşünür, filozof anlamlarında kullanılırdı.
Vikipedi ansiklopedisi “Tefekkürü” şöyle tarif ediyor: İslam dininde günahlarını, kainatı, varlıkları, yaratıkları, kendini ve Allah'ı düşünmek ve O'nun yarattığı varlıklardan, kainattaki eşsiz mükemmellikteki düzenden ders çıkarmak demektir.
Günümüz insanı modern hayatın hareketliği içinde ister yerel ister evrensel bir sanatçıya ait eser olsun isterse İlahi bir sanat eseri olsun ona yalnızca bakılıyor ama ondaki anlamlar görmüyor. Üzerinde yeterince yeterince düşünmüyor, tefekkür etmiyor!
Tefekkür kavramı görecelidir, yerine ve kişiye göre belki de yerden göğe kadar, seradan süreyyaya kadar basamakları vardır. Allah bizleri büyük kainat kitabını doğru okuyan, o kitapta Rabbimizi, O’nun sonsuz güzellikte ve mükemmellikte olan isim ve sıfatlarını anlatan sayısız delillerini bulan kullarından eylesin. Lehü’l Mülk (*) kelimesinin anlamını tam kavrayan kullarından eylesin, amin.
(*) Lehü’l Mülk: Yani, ferşten Arşa, serâdan Süreyya'ya, zerrattan seyyârâta, ezelden ebede kadar herbir mevcut, semâvât ve arz, dünya ve âhiret, herşey Onun mülküdür. Malikiyet mertebe-i uzmâsı, tevhid-i âzam suretinde O’nundur (Mektubat, 20. Mektup, 4.kelime)