"Bismillah" lafzının, her hayrın başı olması meselesinde birkaç vecih vardır:
Kur’an okumaktan abdest almaya; duaya başlamaktan cihada çıkmaya; bir ilmi tahsil etmekten sadaka vermeye kadar her hayırlı işe besmele ile başlanır. Besmele âdeta bu hayırların tacı ve bereketidir. Hatta besmele sadece hayırların başı değil; su içmek, yemek yemek, elbise giymek, evden dışarı çıkmak gibi her mübah işin dahi başıdır. Resul-i Ekrem Efendimiz (asm) bunlar gibi mübah işlere dahi besmele ile başlamamızı bizlere emretmiş ve kendileri de bizzat besmele ile başlamışlardır.
"Bismillah" sadece hayırların başı olup, asla haram ve günahların başında kullanılmaz. Bir harama başlarken; mesela içki içerken, kumar oynarken ya da bunlar gibi bir haram işlenirken besmele çeken insan o anda küfre girer.
Peygamber Efendimiz (asm) besmelesiz başlanan işler hakkında şöyle buyurmuştur:
“Besmelesiz her iş güdüktür.”(1)
Yani besmele ile başlanmayan her iş yarımdır ve tamamlanmamıştır. Dolayısıyla besmele her hayrın başı olduğu gibi aynı zamanda her hayrın da tamamlayıcısıdır.
"Besmele" hakkında bazı hadis-i şerifleri bu makamda nakletmek, besmelenin kıymetini anlamamız hususunda bizlere yardımcı olacaktır:
İbn-i Ömer’den (r.a.) nakledilmiştir. Peygamberimiz (asm) şöyle buyurdu:
“Cibril-i Emin bana vahiy getirdiği zaman ilk önce بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ derdi.”(2)
Ümmeyye İbnu Mahşiyy (r.a.) şöyle dedi:
"Resulullah (asm) otururken bir adam besmele çekmeden yemek yiyordu. Yemeğini yemiş, geriye tek lokması kalmıştı. Onu ağzına kaldırırken: 'Bismillahi evvelehu ve ahirehu' dedi. Bunun üzerine Resulullah (asm) tebessüm ederek şöyle buyurdu:
"Şeytan onunla birlikte yemeye devam etti. Ne zaman ki Allah'ın ismini zikretti, karnındakileri hep kustu!"(3)
Hz. Aişe’den (r.a.) rivayet edilmiştir. Peygamberimiz (asm) şöyle buyurdu:
“Her kim şüphesiz inanarak besmele-i şerifeyi okursa, dağlar onunla beraber tesbih eder. Ancak dağların bu tesbihi işitilmez.”(4)
Besmelenin kıymetine dair âlimler de şöyle vurgu yapmıştır:
İbn-i Mesud der ki:
“Besmele on dokuz harftir. Her kim kendisini cehennemin on dokuz zebanisinden kurtarmak istiyorsa besmele okusun. Zira Allah Teâlâ, besmelenin her bir harfini cehennemin meleklerine karşı ona bir kalkan yapar.”
Görüldüğü gibi besmele her hayrın başıdır ve her hayrın tamamlayıcısıdır. Hatta her kim mübah bir işe başlarken besmele çekerse, o mübah iş de o besmelenin hürmetine hayra ve sevaba döner.
Cenab-ı Hak her işimize besmele ile başlama ahlakını bizlere ihsan etsin. Âmin!
Dipnotlar:
1. Ebû Dâvud, Edeb: 21.
2. Darekudnî:11305 No:13.
3. Suyutî, Ed Dürrül Mensur: 1/26.
4. age.
Sorularla Risale