Çağımızda, tamamen fantastik birçok şey var. Yapay zekâ, cyborgs ve tabii ki blockchain.
Onun hakkında konuşalım. Çeşitli türlerdeki kripto para birimleri gibi blok zincirinin ve türevlerinin teknolojik yönlerine şimdi girmeyeceğim.
Benim açımdan çok daha önemli bir soru var: Yeni teknoloji toplumsal düzeni etkileyecek mi?
Bildiğiniz gibi, yeni olan her şey eski unutulur.
Blockchain teknolojisi, onlarca yıldır bilinen sibernetik teorilere ve uygulamalara dayanmaktadır.
Algoritma teorisi, Turing makinesi, hücresel otomatlar, Markov zincirleri var. Tüm bunlar dünya çapında sibernetik veya programlama ile ilgili bölümlerde incelenir.
Doğal olarak, bu gelişmeleri hayati ihtiyaçlarını karşılamak için kullanmak isteyen girişimci insanlar var. Dalgayı yükseltiyorlar: bilgi, iş, yatırım.
İnternetin gelişiyle birlikte, insanlar sıradan bir "çevrimdışı" yaşamda yapılan her şeyin internete sürüklenebileceğine ve bunun kazanılabilecek bir tür endüstriyel, sosyal ve kültürel devrim üreteceğine karar verdiler.
İnsanlar çeşitli yenilikçi projelere yoğun bir şekilde yatırım yaptı, ancak bu binlerce girişimden Amazon, eBay, PayPal gibi sadece birkaçı hayatta kaldı.
Şimdi sermayelerinin on milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor. Ve ilginç olan, başlangıçta kârsızdılar, ancak yine de sermayeleri büyüyordu. Bu, dot-com şirketlerinin paradoksuydu.
Plan oldukça basit ve etkilidir: yeni bir fikir ortaya çıkar, hisse senedi spekülatörleri buna yatırım yapmaya başlar, kim, bedava paraya sahip, yatırım yapar ve finansal balonları şişirir.
Hazır teknolojiler var, startuplar nasıl geliştirilir ve bunun üzerinden para kazanılır, bu projeden sonra ne olacağı ve hisselerini alanlar kimsenin umurunda değil. Sadece iş, kişisel bir şey değil.
Blockchain ile durum şimdi aynı şemaya göre gelişiyor.
Artık web teknolojilerini kullanıyoruz ve sosyal yapının, sosyal yapının kritik bir şekilde değişmediğini görüyoruz.
Telefon ve telgraf geçen yüzyılda ortaya çıktığında, dünyayı da devrimci bir şekilde değiştirmediler.
Birçok icat dünyamızı bir şekilde iyileştirdi, bir şekilde kötüleştirdi ama insanlar hala yemek, içmek, sevmek, nefret etmek istiyor.
Her şey devam ediyor ve bu konuda blok zinciri temelde hiçbir şeyi değiştirmeyecek.
Ancak blok zincirinin ayırt edici bir özelliği vardır. Belirli anlaşmaları veya işlemleri onaylamak için merkezi olmayan, anonim, özerk ve açık bir sistemdir.
Bu işlemlerde, örneğin para gibi bir şeyin sahipliğini askıya alabilir ve ardından bitcoin gibi bir kripto para birimi elde edebilirsiniz.
Bu arada Bitcoins, birçok ülkede yasaklanmıştır. En son Çin Devleti yasakladı. Dini tartışmaları devam etmekle birlikte bazı İslam Fıkıhçıları ‘haram’ olduğu yönünde görüşler öne sürdü.
Merkezileşme ve ademi merkeziyetçilik arasında bir tür uzlaşma vardır.
Devlet, para birimlerinin ihraççısı ve düzenleyicisi rolünden asla gönüllü olarak vazgeçmeyecektir.
Ayrıca devlet her zaman güvenliğini önemser (?), bu da örneğin kapalı bütçe kalemleri için hiçbir zaman şeffaf bir bilgi sistemi olmayacağı anlamına gelir. Gizlilik bahanesiyle. Düşmanlar bilmesin diye.
Bu nedenle, başlangıçta, bir şeyi doğrulamak, mülk yönetimi kayıtlarını tanıtmak, sözleşmeleri yönetmek vb. için merkezi olmayan bir anonim sistem ile bilgi sisteminin bir parçası olan, kamu görüşünden korunan bazı merkezileştirilmiş arasında makul bir uzlaşma olduğu varsayılır.
Görünüşe göre her şey güzel, ama burada potansiyel gizleniyor ve değişim olasılığı ortaya çıkıyor. Çünkü blockchain kullanımının söz konusu ademi merkeziyetçi yapının devleti bir kenara itmesine izin verme ihtimali var.
Bu, anarşiyi uygulamanın yollarından biridir, merkezi devleti bu şekilde yok etme fikri.
Aynı zamanda, elbette, hiçbir devlet tekel olarak sahip olduğu şeyden gönüllü olarak vazgeçmeyecektir.
Blockchain teknolojileri bir ülkede yoğun bir şekilde gelişiyorsa, yetkililer onlara yeşil ışık yakıyorsa, bu ülkedeki devletin zayıfladığı ve bazı kontrol kollarını kaybettiği anlamına mı geliyor?
Bir dereceye kadar, öyle.
İnsanların bir araya geldiği, bilgi alışverişinde bulunduğu ve devletin bu iletişimleri tam olarak kontrol edemediği sosyal ağlar gibi...
Arap Baharı'nın nasıl başladığını hatırlayalım. Tunus'taki ilk kargaşa sırasında kitleleri birleştirmede ve yönlendirmede muazzam bir rol oynayan Facebook ve Twitter oldu.
Dolayısıyla blok zincirinin kontrolsüz bir şekilde geliştirilmesi ve uygulanması, modern anlamda devletlerin varlığına yönelik potansiyel bir tehdit oluşturmaktadır.
İlk bakışta, bu devletlerin iki yolu vardır: Ya "Çin" seçeneğini seçin, bir "büyük duvar" inşa edin ve kendilerini dünyanın geri kalanından izole edin ya da anarşist sözde özgürlüğe girin.
Fakat üçüncü bir seçenek de var diyorlar.
Bu, insanları devlet oluşumlarına ait olmalarına göre değil, belirli sosyal gruplara ait olmalarına göre ayırmanın bir çeşididir.
Yani, seçkinler en sonunda kendini nüfusun çoğunluğundan uzaklaştırma ve nihayet mutlu, izole bir yaşam sürme, dar bir insan çevresi için sınırlı bir alanda bir "dünya cenneti" inşa etme şansına sahiptir.
Şimdiye kadar, blok zinciri teknolojisinin seviyesi, merkezi düzenleme olmadan büyük merkezi olmayan insanlık kümelerinin var olmasına izin vermiyor.
Ama bu mümkün olur olmaz, "uygar" dünyanın tepesi, tam da bu ademi merkeziyetçiliğe derhal hakim olacak ve bu "yaşam kutlaması"nda yabancı olarak atananlar diktatörlük, totaliterlik vb. ile baş başa kalacaklar.
Tanrılar Olympos’a çekilecek ve insanları yeryüzünde yaşamaya bırakacaklar. İnsanların bazı asi titanların ellerinden yüksek bilginin "ateşini" almamasını sağlamak için blok zincir teknolojilerine dayalı robotik sistemler olacak.
Üzerlerine yaşam destek sistemleri kurulacak.
Gerçek şu ki, herhangi bir normal teknoloji gibi blok zinciri de hem anarşinin hem de diktatörlüğün uygulanmasına yardımcı olabilir.
Çünkü blok zinciri sadece insanlar arasındaki iletişim için değil, aynı zamanda robotlar, siborglar ve diğer yarı-canlı organizmalar ve yapılar arasındaki iletişim için de tasarlanmıştır.
Görünmeyen trafik ışıklarıyla iletişim kuran ve kendi kendine giden bir araba hayal edin ve trafik düzenlemesi bu şekilde gerçekleşir.
Veya blockchain üzerinden yemek siparişi verecek buzdolapları ve benzeri şeyler...
Tüm kamu hizmetleri blok zinciri kullanılarak düzenlenebilir. Üstelik hem diktatörlükte hem de anarşist toplumda… Ve orada, blok zinciri, resmi olarak zıt da olsa, sosyal düzen ilkelerinin uygulanmasında eşit derecede başarılı bir şekilde uygulanacaktır deniliyor.
Prensip olarak, geçen yüzyılın yetmişli yıllarının "Adam ve köpeği" ve benzerleri gibi fantastik distopyaların somutlaşmasını görüyoruz.
Dünya kelimenin tam anlamıyla gözlerimizin önünde değişiyor ve otuz yıl kadar önce kurgu, hatta müstehcenlik olarak kabul edilen şeylerin çoğu şimdi aktif olarak hayata geçiriliyor.
Bir bütün olarak dünya ve insanlık üzerinde özellikle post- pandemic dönemde çok boyutlu bir etkinin sonucunu görüyoruz göreceğiz.
Modern sihirbazlar, kalıcı veya nihai bir dönüşümün, "melek" bir duruma geçişin gücünün peşinde yüksek teknoloji düğümlerini örüyorlar.
Ve blok zinciri sadece bir araç olsa bile, onun yardımıyla dünyayı kökten değiştirmek istiyorlar.
***
ADAM VE KÖPEĞİ
Adam ve hayattaki tek arkadaşı olan köpeği bir kazada birlikte ölmüşlerdi.
Gökyüzüne çıktıktan sonra bembeyaz bulutların arasında dolaşmaya başladılar.
Adam çok susamıştı...
Biraz su bulabilmek ümidiyle yürümeye devam ederken, birden kendilerini muhteşem bir manzaranın karşısında buldular.
Rengârenk çiçeklerle süslü bir bahçe, altından yapılmış bir bahçe kapısı ve onları karşılayan beyazlar içinde bir kadın.
Adam köpeğiyle birlikte kadına yaklaştı ve sordu:
"Affedersiniz. Burası neresi?"
Kadın ona gülümsedi: “Burası Cennet, efendim"
Adam bunun üzerine sevinçle Harika." dedi.
"Peki, bana biraz su verebilir misiniz?
Gerçekten çok susadım".
Kadın cevap verdi:
"Tabi efendim, içeri girin... İçeride dilediğiniz kadar su bulabilirsiniz.
Böylece adam köpeğine döndü, "Hadi oğlum içeri giriyoruz" diyerek kapıya yürüdü.
Ama kadın onu birden durdurdu:
"Üzgünüm efendim, köpeğiniz sizinle gelemez. Hayvanları içeri almıyoruz..."
Bunun üzerine adam bir an durdu, düşündü ve geri dönüp köpeğiyle birlikte geldikleri yolun tam ters yönünde yürümeye koyuldular.
Bir süre geçtikten sonra kendilerini bu kez tozlu çamurlu bir yolda buldular ve yolun sonunda karşılarına çiftlik girişini andıran bir kapıyla yırtık pırtık elbiseli bir dede çıktı...
Adam sordu:
"Affedersiniz. Bana biraz su verebilir misiniz?"
Dede "içeri gel" dedi. "kapıdan girdikten sonra sağ tarafta bir çeşme var..."
Adam sordu:
"Peki, arkadaşım da benimle gelip oradan içebilir mi?"
Dede " Tabii..." dedi.
"çeşmenin yanında köpeğinin de su içebileceği bir kâse bulacaksın..."
Bunun üzerine adam kapıdan girdi... Biraz yürüdükten sonra sağ tarafta çeşmeyi buldu.
Adam çeşmeden köpek de oracıktaki kâseden doya doya içerek susuzluklarını giderdiler.
Derken adam geri giderek girişte bekleyen dedeye sordu:
"Su için çok teşekkür ederim... Peki, burası neresi."
Dede "Burası cennet" dedi.
Bunu duyan adam şaşırdı
"Ama nasıl olur. Az önce burası gibi kırık dökük olmayan muhteşem bir yere gittik ve orasının da Cennet olduğunu söylediler..."
Dede “şu rengârenk çiçeklerle süslü altın kapılı yer mi?" dedi... " ama orası Cehennem."
Adam iyice şaşırmıştı “Peki ama orası sizin adınızı kullanarak insanları kandırıyor diye hiç kızmıyor musunuz?”
Dede gülümsedi: "Kızmıyoruz... Çünkü onlar kendi çıkarı için en iyi arkadaşını yarı yolda bırakanları Cennet'ten uzak tutuyorlar."