Bu yıl ikisi ay, ikisi güneş olmak üzere dört tutulma olayı gerçekleşecek. Bunlardan sadece 25 Ekim'deki parçalı güneş tutulması Türkiye'den gözlenebilecek. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) görevli Dr. Tuncay Özışık, "Özel güneş filtreleri veya tutulma gözlükleriyle, daha önceki güneş tutulmalarından ellerinde gözlüğü olanlar bu tutulmayı izleyebilir. Ama kesinlikle bir teleskobu, bir kamerayı veya merceği oraya doğrultup bakmak kalıcı körlüğe sebep olur" uyarısında bulundu.
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nce (TUG) 2022 yılının en önemli gök olayları derlendi. Her yıl önemli gök olaylarının aylara göre derlendiği ve gökyüzü meraklılarının hem kitapçık hem de internet sitesi üzerinden yararlanabildiği 'Gök Olayları Yıllığı'nın 2022 yılı sayısı, TUG'da görevli Prof. Dr. Faruk Soydugan ile Dr. Tuncay Özışık tarafından hazırlandı.
25 EKİM'DE HAZIR OLUN
TUG'un 2022 yılı Gök Olayları Yıllığı'na göre, bu yıl dünyada 30 Nisan'da ve 25 Ekim'de parçalı güneş tutulması, 16 Mayıs ve 8 Kasım'da ise tam ay tutulması olmak üzere dört tutulma olayı gerçekleşecek. Bunlardan 25 Ekim'deki parçalı güneş tutulması, Türkiye'den gözlenebilecek. Tutulma Türkiye saati ile 12.40-15.05 arasında yaşanacak ve bu tutulmanın maksimum evresi saat 13.50'de gerçekleşecek. Güneş diskinin yaklaşık yüzde 50'si örtülecek. Parçalı güneş tutulmasının maksimum evresinde güneşin yaklaşık yüzde 50'si ay tarafından örtülecek.
GÖK OLAYLARI YILLIĞI'NIN 22'NCİ SAYISI
Bu sene kitapçığın 22'nci sayısının hazırlandığını belirten Dr. Tuncay Özışık, "Uzun yıllardır geleneksel olarak bir yıldaki astronomik gök cisimleri ve gök cisimlerine ait olayları kitapçıkta topluyoruz. Mevsimlik yıldız haritaları, çıplak gözle gözlenebilen gezegenler, ayın evreleri, yılı içeren bir takvim ve gezegenlerin hareketi ve gökyüzündeki hareketlerini bir kerede bulabilmek için orta sayfa almanağı, TUG'la ilgili kısa bir bilgi, meteor yağmurları yer alıyor. Kitapçığımız 2022 yılı için hazır. Elektronik olarak TUG web sitesinden erişilebiliyor ve akıllı cep telefonlarından izlenebilmesi için karekod ekledik. Ayrıca TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisinin ocak sayısında da ücretsiz olarak bütün Türkiye'ye dağıtılacak" dedi.
KALICI KÖRLÜĞE SEBEP OLABİLİR
Dr. Özışık, "Tutulmalar açısından çok şanslı değiliz. Türkiye'den sadece bir tane güneş tutulması gözlenebilecek. 25 Ekim'de bir parçalı güneş tutulması var. Burada uyarımızı yapalım, tutulma parçalı olduğu için kesinlikle çıplak gözle izlenecek bir olay değil. Çünkü güneşin yaklaşık yüzde 50'si kapanacak ve geri kalan ışık zaten göz için doğrudan zararlı. Özel güneş filtreleri veya tutulma gözlükleriyle, daha önceki güneş tutulmalarından ellerinde gözlüğü olanlar bu tutulmayı izleyebilir. Ama kesinlikle bir teleskopu, bir kamerayı veya merceği oraya doğrultup bakmak kalıcı körlüğe sebep olur" diye konuştu.
ÜÇ TUTULMA TÜRKİYE'DEN İZLENEMEYECEK
25 Ekim'deki parçalı güneş tutulması dışındaki üç tutulmanın Türkiye'den gözlenemeyeceğini belirten Dr. Özışık, şu bilgileri verdi: "30 Nisan'da bir parçalı güneş Tutulması var ama Pasifik ve Güney Amerika'dan gözlenebilecek. Hesaplara göre 16 Mayıs'ta tam ay tutulması var. Bu Avrupa, Afrika ve Asya'dan gözlenebildiği halde bizde gündüz saatine denk geldiği için fark edilemeyecek. Diğeri 8 Kasım'da tam ay tutulması var, bu da Asya, Avustralya, Pasifik'te ve öğleden sonra Türkiye saati ile 14.00'te meydana gelecek. Dolayısıyla gökyüzü aydınlık olduğundan biz göremeyeceğiz."
AY BİR ANDA KIRMIZI OLUYOR
TUG'un Akdeniz Üniversitesi yerleşkesinde öğrenci grupları veya halka, ziyaretlerinde bilgi verildiğini de anlatan Dr. Özışık, "Güneş tutulması, ayın dünya ile güneş arasına girmesi. Ay tutulmasında ise olay tersine dönüyor. Ay ile güneşin arasına dünya giriyor ve ay, dünyanın gölgesinde kalıyor. Normalde pırıl pırıl olan dolunay bir anda kırmızı, hatta koyu kırmızı veya gökyüzünden silinecek hale geliyor. Bu tutulmalar gölgenin neresinde olduğuna bağlı tam veya parçalı olabiliyor. Ama nerelerden gözlenebildiği de gözlemcinin dünya üzerinde nerede olduğuna bağlı" dedi.
dha