Haber Yorum: Serdar Aslan
RİSALEHABER- Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Akkaya, çocukların yalan söylemeyi ebeveynlerin öğrendiğini belirterek, Anne babaların bazen masum olduğunu iddia ettiği yalanlarla farkında olmadan çocuklarını da yalanla tanıştırmış olduğunu ifade ederken "En masum yalan bile çocuğun beyninde 'yalan' diye bir olguyu şekillendirmeye yeter" dedi.
Akkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insan davranışlarının bireylerin ailesinde ve yakın çevresinde olgunlaştığını söyledi.
Olumlu çevrelerde yetişen çocukların hayat boyu bu doğrultuda davranışlar sergileme ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Akkaya, çocukların özellikle anne ve babalarını çok iyi takip ettiğini anlattı.
Yetişkinlerin zaman içinde çocuklara rol model olduğunu, kişiliğin de buna göre şekillendiğini dile getiren Akkaya, şöyle devam etti:
"Anne babanın iyi kötü özellikleri ne varsa onları düşünemeden kapabiliyoruz. Yaşayarak bazı iyi yönlerini veya kötü yönlerini benimseyebiliyoruz. Yalanı dahi anne babamızdan öğreniyoruz. En ufak yaşlarda öğrenmeye başlıyoruz. Annemiz babamız bize ne zaman yalan söylemeye başlıyorsa biz de yalanı o zaman öğreniyoruz, yalanla o an tanışmış oluyoruz. Bu da kişiliğimize yansıyor. Yalan söylemek, beyin tarafından idare edilen bir süreç değildir. Yani görme, konuşma gibi beynin belli bir olgunluğa gelmesiyle olabilecek bir durum değil. Yalanın, zaman içinde kaslarımızı hareket ettirebilme, konuşabilme gibi gelişen bir süreci yoktur. Görme bile beynin belli bir olgunluğa gelmesiyle mümkün olabilir ama yalan için beyinde özel bir merkez yoktur. Büyük ölçüde öğrenilen bir şeydir. Annemiz babamız söylediği 'masum' yalanlarla farkında olmadan bizi de yalanla tanıştırmış oluyor. En masum yalan bile çocuğun beyninde 'yalan' diye bir olguyu şekillendirmeye yeter."
PEYGAMBER EFENDİMİZ YASAKLIYOR
Yalanı bir münafık sıfatı olarak gören İslam dininde, Peygamber Efendimiz (sav) de çocuklara bile yalan söylenmemesi gerektiğinin altını çizerek bir hadis-i şerifinde şöyle buyuruyor "Kim bir çocuğa, buraya gel sana bişey vereceğim der de sonra vermezse bir yalan (günahı) yazılır." (Ahmed bin Hanbel 11,452)
Peygamber efendimiz (sav) doğruluk ile ilgili bazı hadisleri
Aişe'den (r.a.) rivayet ediyor
Resûlullahın ençok kızdığı huy yalan söylemekti.
Camiüs Sagir 6500
Ali'den (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyurmuşlardır:
Müslümanı aldatan, ona zarar veren ve ona hîle yapan bizden değildir.
Camiüs Sagir 7688
Nevvas bin Sem'an'dan (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyurmuşlardır:
Senin doğru konuştuğuna inanan bir din kardeşine yalan konuşman büyük bir hıyanettir.
Camiüs Sagir 6215
Ebû Hüreyre'den (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyurmuşlardır:
Güzel konuşma çok laf etmek değildir. O, [doğru olanı] açıkça ortaya koymaktır. Gerçek tutukluk, dil tutukluğu değil, hakkı bilmemektir.
Camiüs Sagir 7572
İbni Mes'ûd'dan (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyurmuşlardır:
Doğruluğa sim sıkı sarılın. Çünkü doğruluk iyiliğe, iyilik de Cennete götürür. Kişi doğru söyleye söyleye ve doğruyu araştıra araştıra nihayet Allah katında özü sözü doğru bir kimse olarak yazılır. Yalandan da sakının. Çünkü yalan kötülüğe, kötülük de Cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye, yalanın peşinde gide gide sonunda Allah katında çok yalana olarak yazılır.
Camiüs Sagir 5536
îbni Amr'dan (r.a.) rivayetle Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyurmuşlardır:
Cennetlik amel doğruluktur. Kul doğru söyleyince iyilik etmiş olur. iyilik edince, gerçekten îman etmiş olur. îman edince de Cennete girer.
Cehennemlik amel de yalandır. Kul yalan söyleyince kötü olmuş olur. Kötü olunca küfür yolunu tutmuş olur. Kâfir olunca da Cehenneme girer.
Camiüs Sagir 5617