(Ayşenur Kahveci-Cinsel terapist/Çocuk ve ergen terapisti)
Birçok anne babanın en zorlandığı konuların başında gelir cinsel eğitim. Çoğumuz anne babamız tarafından doğru cinsel eğitim almamanın zorluklarını yaşamış olabiliriz. Buna rağmen çocuklarımıza karşı aynı yanlış tutumda ısrarcıyızdır. Cinsel eğitim mevzusu ebeveynlerin genel olarak tıkandığını gördüğümüz bir konudur. Bunun en yaygın nedenlerinden birisi cinsiyet ve üreme eğitimini cinsellik eğitimi ile karıştırmamızdır. Şimdi bu iki alanı birbirinden ayırarak miniklere cinsiyet eğitimi nasıl verilmeli bunu konuşalım hadi.
İlk bilmeniz gereken şey şu ki; eğer çocuğunuz size cinsiyet ve üreme ile ilgili bir soru ile gelirse bu gayet normal ve sağlıklı bir durumdur, memnun olmalısınız. Birçok anne baba ve hatta öğretmenler bu konuyu yok saymayı tercih ederler. Araştırmalar, çocuklara zamanında cinsel eğitim vermeyi doğru bulan anne babaların bile bunu yapmaktan kaçındığını göstermiştir. Unutmayalım ki var olan bir gerçek bizim yokmuş gibi davranmamızla yok olmayacaktır. Anne babaya sorulan soru cevapsız bırakılsa bile bu o sorunun cevapsız kalacağı anlamına gelmez. Çocuk onun cevabını muhakkak bulur. Bazen bu konuda en bilgili arkadaşından, bazen gazete, dergi, internet gibi farklı kaynaklardan cevaplarını arayarak bulur ki; bu şekilde yanlış bilgi veya gereğinden fazla bilgi edinme riski vardır.
“Acelesi yok. Nasıl olsa öğrenir.” demeyin. Cinsel eğitim doğumda başlar, ölüme kadar devam eder. Elbette her yaşta öğrenilmesi gereken bilginin türü farklıdır. Ancak şurası çok mühim ki; çocukluk döneminde verilen cinsel eğitim erişkinlik dönemindeki cinsel hayatın sağlığını doğrudan etkileyecektir. İşte tam olarak bu sebeple çocuğunuz size soru getirdiğinde öncelikle ona bu soruyu size sorduğu için teşekkür ederek memnuniyetinizi dile getirin ki size ve ilişkinize olan güveni artsın. Bir başka soru için de başkalarına değil, yine size gelsin. Bu teşekkür aslında çocuğunuz için ona uzattığınız “Yine beklerim” yazılı altın yaldızlı bir davetiyedir.
Doğru zaman ne zaman diye kaygılanabilirsiniz. Doğru zaman çocuğunuzun size soru sorduğu zamandır. İlk sorular genellikle 3-4 yaşlarında gelir. Bu dönemde henüz okul ve öğretmenler çocuğun hayatına girmediği için anne babaya büyük iş düşer. O an her ne iş ile meşgulseniz lütfen bırakın ve soruyu cevaplamaya vakit ayırın. Bu mümkün değilse, örneğin marketteyseniz “Bunu eve dönünce konuşalım.” deyin. Yüksek sesle misafirlerinizin yanında sorabilir. Bu durumda ayıplamadan yumuşak bir ses tonu ile “Gel seninle bunu diğer odada konuşalım.” deyin. Çocuk eğer bir soru sormuşsa, doğru cevabını da öğrenecek yaştadır, endişelenmeyin.
“Nasıl cevaplar vermeliyim peki?” sorusuna gelelim. Cevap verirken ilk ölçünüz yaşı olmalı. Yaşına uygun sade bir dil ile ve dürüst bir şekilde sadece sorduğu kadarına cevap verin. Bazı anne babalar faydalı olmak adına hiçbir şey gizlemeyerek en doğru eğitimi verdiklerini düşünürler. Bu çocuğun merakını lüzumsuz yere kamçılar ve kafasını karıştırır. Çocuğunuzun merakını gidermeli fakat kafasını karıştırmamalısınız. Uzun nutuklar şeklinde konuşmalardan da kaçının. Bir kitap açıp detaylı anatomik bilgi vermeyin. Bilimsel kaynaklara sadık kalarak basit açıklamalar yapın. Cinsel organlara lakap takmak da doğru değildir. Gerçek terimleri kullanın. Bazen sorunun cevabını bilmiyor olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda “Bunun cevabını bilmiyorum. En yakın zamanda öğrenip sorunu cevaplayacağım.” deyin ve geciktirmeden cevabı onunla paylaşın. Veya bazen cevabı biliyor ama ona nasıl anlatacağınızı bilmiyor olabilirsiniz. Bu durumda da “Bunu senin anlayabileceğin şekilde nasıl anlatabilirim düşünmem için bana biraz zaman ver. En kısa sürede cevaplayacağım.” diyerek süre isteyebilirsiniz. Bu sürede okumalar yapabilir veya bir uzmana danışabilirsiniz. Çocuk kız ve erkek arasındaki fizyolojik farkı sorarken sadece görünen kısmı öğrenmek ister. Siz de sadece bu kadarını cevaplayın. Eğer soru sormuyorsa çok dikkatli olmalı ve iyi gözlemlemelisiniz. Başka yerlerden öğreniyor olabilir veya size daha önce sormuş ve bu konuda bir yakınlık hissetmemiş olabilir.
En sık sorulan sorular kısmından devam edelim.
“Cinsel eğitimi kız çocuğuna anne, erkek çocuğuna babanın vermesi daha uygun olmaz mı?”
Çocuk soruyu kime getirdiyse o cevaplamalı veya anne baba birlikte cevap verebilir. Burada mühim olan mevzunun doğal seyrinde kalarak çocuğun çok fazla dikkatini çekmeden eğitim vermektir.
Çevrede cinselliği çağrıştıran bu kadar uyaran varken ben nasıl bunların önüne geçebilirim? Nasıl çocuğuma doğru bir cinsel eğitim verebilirim? diye düşünebilirsiniz. Çocukların küçük yaşlarda aile bireylerine duydukları güven çok farklıdır. Eğer çocuğa ilk sorusundan itibaren güven verip, yukarıda kısaca anlatıldığı gibi yaklaşarak sağlıklı bir iletişim kurabilirseniz olumsuz etkilerin önüne geçebilirsiniz.
Çocuğunuzun cinsel eğitiminin kontrolü sizde olmalı. Bunu sık sık kontrol edin.