Van'da 23 Ekim 2011'de 604 kişinin ölümü, binlerce binanın ağır hasar görmesiyle sonuçlanan 7,2 büyüklüğündeki depremin izleri, aradan geçen 8 yıllık sürede yapılan yatırımlarla silindi.
Saatler 13.41'i gösterdiği sırada yaşanan ve merkez üssü Tabanlı köyü olan 7,2 büyüklüğündeki deprem, 26 saniyede kent merkezi ile Erciş ilçesi ve birçok köyde yıkımın yaşanmasına neden oldu.
Yüzlerce bina ve evin yıkıldığı depremden hemen sonra arama kurtarma ekipleri ile vatandaşlar, enkaz altında kalanların kurtarılması için seferber oldu.
Arama kurtarma çalışmalarının daha hızlı yürütülmesi, yaralıların tedavilerinin aksamaması için kente 295 ambulans, 56 UMKE aracı, 6 ambulans helikopter, 2 ambulans uçak ile 2 bin 400 sağlık personeli sevk edildi.
Depremin hemen ardından başlatılan çalışmalarda ilk 6 saatte 71 kurtarma ekibi çalışma yürütürken, daha sonra farklı illerden gelen 140 ekip, enkazda kalan insanları sağ çıkarmak için canla başla çalıştı. Arama kurtarma çalışmalarında özel eğitimli 42 köpek de yer aldı.
Yaralanan 1673 kişiden 1037'si kara yoluyla, 194'ü ise ambulans uçak ve helikopterlerle başka illerdeki hastanelere ulaştırıldı. Hasar gören kırsal mahallelerde 12 mobil ekip, 11 bin 500 vatandaşa yerinde sağlık hizmeti sundu.
Tüm Türkiye seferber oldu
Depremin ardından dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere birçok bakan, siyasetçi ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi kente geldi.
Tüm ülkenin depremzedeler için seferber olduğu Van'da çalışmaları yerinden yöneten bakanlar, depremden kısa süre sonra sağladıkları koordinasyonla önce arama kurtarma çalışmalarına ağırlık verdi, sonra depremzedelerin barınma ve yaşamsal ihtiyaçlarını giderdi.
Art arda meydana gelen artçı sarsıntılar nedeniyle evlerine giremeyen vatandaşların barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla ilk etapta gönderilen 75 bin çadır vatandaşlara dağıtıldı. Daha sonra kente getirilen 29 bin 500 konteynerle kurulan 35 konteyner kentte vatandaşlara geçici barınma ortamı oluşturuldu.
Göçlerle adeta "hayalet kent"e dönüşen Van'da, bir ay gibi kısa sürede depremzedeler için inşa edilecek konutların yapımına başlandı. Evi ağır hasar gören ya da yıkılan vatandaşlara kalıcı konutlar sağlamak için temeli atılan binaların yapımı hava sıcaklığı sıfırın altında 30 dereceye kadar düşmesine rağmen aralıksız sürdü.
Depremin üzerinden geçen 8 yıllık süreçte 25 bin 170 konut tamamlanarak depremzedelere teslim edildi, 139 iş merkezi, 17 okul, 33 cami, 9 alışveriş merkezi ve 3 bin 194 ahır yapıldı.
23 Ekim ile 9 Kasım'daki depremlerin ardından AFAD uzmanlarınca Van merkez, Erciş ve Edremit ilçeleri ile bağlı köylerde geniş kapsamlı hasar tespit çalışması yapıldı.
Uzmanların, söz konusu yerleşimlerdeki 147 bin 622 konut, 18 bin 735 iş yeri ve 20 bin 209 ahırda yaptığı çalışmalarda, 31 bin 870 konut, 8 bin 849 iş yeri ile 9 bin 602 ahırın ağır hasar gördüğü tespit edildi, 18 bin 181 konut da orta hasarlı olarak belirlendi.
"Herkes Van'ın acısına ortak oldu"
Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Van'ın deprem kuşağında yer aldığını anımsattı.
Son yaşanan depremlerle büyük yıkımların yaşandığı Van'da devletin tüm kurumlarının sefer olmasıyla yaraların kısa sürede sarıldığını aktaran Bilmez, "Çok kısa sürede depreminin tüm izleri silindi. Türkiye'de yaşayan herkes Van'ın acısına ortak oldu. 25 bin 570 konut yapıldı. 139 iş merkezi, 17 okul, 33 cami, 9 alışveriş merkezi ve 3 bin 194 ahır inşa edildi. Tüm bunlarla kent, depremden önceki konumundan daha iyi bir duruma getirildi." dedi.
Deprem bilincinin canlı tutulması için okullarda sürekli eğitim çalışmalarının yürütüldüğünü ifade eden Bilmez, şunları kaydetti:
"Depremde zarar gören binalarımızın büyük bir kısmı yıkıldı. Yaklaşık 3 bin civarında yıkılması gereken yer kaldı. Bunlar da köylerde ve çoğunlukla boş ya da mahkemelik olan yerler. Denetimler de yapılıyor. Bugüne kadar 250 binden fazla vatandaşa deprem eğitimi verdik. Depremi sürekli gündemde tutuyoruz. Bu konuda çok ciddi bir hassasiyet oluştu. Depremler bu bölgenin bir realitesi. Yeni depremlerin zarar vermemesi için gerekli tedbirleri almamız gerekir. Bazen depremlerde balkon ya da pencerelerden atlayan insanların yaralanmaları depremde zarar görenlerin sayısından daha fazla olabiliyor. Bu nedenle deprem bilincini oluşturmamız lazım. AFAD Bölge Müdürlüğümüz bünyesinde kurulan kurtarma teşkilatımız her daim hazır."
"Zemine uygun binalar tercih edilmeli"
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Afet Yönetimi ve Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk ise aktif fay hatları üzerinde bulunan Van'da tarih boyunca büyük depremlerin yaşandığını belirtti.
Kentte afet bilincinin oluşturulması için çalışma yürüttüklerini anlatan Selçuk, şöyle konuştu:
"Doğal afetler karşısında önlemler almak gerekiyor. Halkı bilinçlendirmemiz lazım. İnsanlar oturduğu binayı kontrol etmeli. Zemine uygun binalar tercih edilmeli. Van depreminden sonra deprem yönetmeliğine uygun binalar inşa edilmeye başlandı. Ciddi anlamda bunun üzerinde duruluyor, kontroller daha dikkatli yapılıyor. Her kurumun arama kurtarma ekibi oluşturması lazım. Depreme karşı sürekli hazır olmak gerek."
AA