21’inci yüzyıl başından itibaren literatürde yer bulmaya başlayan ‘Dijital Ebeveynlik’ kavramının salgın sonrası popülerlik kazandığını belirten İstanbul Gelişim Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Derya Kavgaoğlu, “Çocuk ve ebeveyn ilişkilerini anlamamıza yardımcı olan ve problemlerin çözümü için yıllardır rehberlik eden ebeveynlik kuramlarının bugün dijital bağlam çerçevesinde yeniden düşünülmeye ihtiyacı var. Dijital dünya bir tarafta cazip gelişim fırsatları sunarken diğer tarafta önemli riskleri de bünyesinde barındırıyor. Dijital platformlar doğru kullanıldıklarında çocukların ve gençlerin akademik gelişimi için çok önemli bir pedagojik araç” diye konuştu.
Eskiden öğretmenin tek bilgi kaynağı olduğunu da söyleyen Kavgaoğlu şu ifadeleri kullandı:
“Şimdi arama motorları bilgiye ulaşma konusunda öğrenenlere özerklik sağlıyor. Didaktik sunumlu bilimsel bir bilginin edilgen tüketimi yerine dijital ortamda görsel-işitsel uyaranlarla zihinsel modelleme yapabilme imkânı var. Bu imkanları, tarihi bir olayı düz anlatımla dinlemek yerine video-belgeselle anlamak, zihinde tasarlanması zor bir fizik, kimya, matematik bilgisini bir animasyonla kavramak, farklı bir dilde öğrenilen yeni kelimeleri ilgili web sayfalarını, fotoğrafları, ses dosyalarını inceleyerek kavramak, arkeoloji-sanat tarihine olan merakı ve ilgisi dolayısıyla tarihi bir müzede sanal tur atmak gibi örneklerle sıralayabiliriz. Diğer taraftan dijital dünyanın kontrolsüz kullanımı pornografi, korku ve şiddet gibi uygun olmayan içerikle karşılaşma, kötü niyetli kişi ya da kişilerce kandırılma, istismar edilme ve siber zorbalığa uğrayabilme ihtimali açısından da risk taşıyor.”
“EBEVEYN REHBERLİK ETMELİ”
Ebeveynin yorgun olduğu için veya vakti olmadığı için çocuğun ekran karşısında geçirdiği süreyi görmezden gelmesinin önemli bir risk olduğunu belirten Kavgaoğlu, “İhmal edildiği süre zarfında çocuk-genç sıkıntısını giderme, kendini ifade etme, sosyalleşme, başarı ve güç kazanma gibi ihtiyaçlarını dijital ortam üzerinden tatmin etmenin bir yolunu bulacaktır. Sağlıklı bir iletişimle ekran süresi kontrol edilmediğinde ise bu durum ekran bağımlılığına yol açabilir. Dijital ebeveynin yapması gereken bir tarafta fırsatların diğer tarafta risklerin olduğu bir dünyada fırsatları ve yararı maksimize etmek; riskleri ve zararı kontrol altına alacak şekilde rehberlik etmektir” ifadelerini kullandı.
DHA