Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, engellilerin, yaşlıların ve hareket kısıtlılığı bulunan vatandaşların sosyal hayata daha fazla katılabilmesi amacıyla AVM'ler, havaalanları, kamu binaları, otobüs terminalleri ve spor salonları gibi alanlarda yürütülen erişilebilirlik denetimlerinde yeni kıstasların dikkate alındığı, daha etkin bir süreci başlatacak.
Bakanlık, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen "2020 Erişilebilirlik Yılı" çalışmaları kapsamında "Erişilebilirlik herkes içindir" ilkesiyle yürütülen çalışmalarını sürdürüyor.
AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, başta engelliler, yaşlılar olmak üzere hareket kısıtlılığı bulunan tüm bireylerin kamuya açık alanlar ve yapılarla toplu taşıma araçlarını rahat bir şekilde kullanabilmesi amacıyla yürütülen erişilebilirlik denetimlerinin yaygınlaştırılması ve daha etkin hale getirilmesi için yeni bir adım atıldı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk imzasıyla yayımlanan yeni genelge ile tüm illerde erişilebilirlik denetimlerinde kullanılan ve aynı zamanda bina, açık alan ve toplu taşıma araçlarında yapılacak erişilebilirlik uygulamaları için rehber olma niteliği de taşıyan formlarda revizyona gidildi.
Valilikler bünyesinde görev yapan, kamu kurumu temsilcilerinin yanı sıra engellilere yönelik hizmet veren sivil toplum kuruluşlarından üyelerin de yer aldığı Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarının denetimlerde kullanacağı yeni formlarda, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nde 30 Mayıs 2019'da yapılan erişilebilirlik revizyonları ve asansörlerle ilgili güncel mevzuat esas alındı.
Geniş erişilebilir tuvaletler zorunlu hale getirilecek
Bu kapsamda, özel sektörün yanı sıra 1 Ocak 2021'den sonra bina proje onayı veya yapı iznini alacak kamu binaları ile kamuya ait eğlence ve tema parkı, yüzme havuzu, AVM, YHT istasyonu gibi alanlardaki engelli tuvaletlerinde yeni kıstaslar zorunlu tutulacak ve denetimleri gerçekleştirilecek.
Düzenlemelere göre, 800 metrekareden büyük kullanım alanı bulunan yapı denetimine tabi binalarda yapılacak engelli tuvaletleri için akülü sandalye, standartlardan büyük tekerlekli sandalye ve sağ veya sol kısımda hareket kaybı olanlara yönelik kullanımın kolaylaştırılması için istenen tuvalet büyüklüğü gereklilikleri; 1 Ocak 2021‘den sonra bina proje onayı veya yapı iznini alan kamu binalarında da aranmaya başlayacak.
Kamuya ait AVM, eğlence ve tema parkı, büyük spor merkezi, yüzme havuzu, 500'den fazla izleyici kapasiteli bina, otobüs terminali, deniz terminali, ana tren istasyonu, YHT istasyonu ile havalimanı gibi yerlerde ise manevra alanı ve kapı genişliği sedye girişine de olanak sağlayacak şekilde, yetişkin için bir adet alt değiştirme ünitesi bulunan geniş erişilebilir tuvaletler zorunlu hale getirilecek.
Ayrıca konferans, sahne sanatları, toplantı, sinema salonlarında tekerlekli sandalye için yer ayrılması ve belli sayıda koltukta indüksiyon döngü sisteminin kurulması da zorunlu olacak.
Binalarda "sarı iz" ölçütleri belirlendi
Revizyonla konut alanlarında kamu kullanımına açık hizmet veren ofis, büro gibi yerlerin ve bunların denetimlerinde aranacak genel erişilebilirlik şartları için de yeni denetim ilkeleri getirildi.
Ayrıca görme engeliler için "sarı iz" olarak da tanımlanan "hissedilebilir yürüme yüzeyi" işaretlerinin hangi tür binada nasıl uygulanacağına ilişkin ölçütler belirlendi.
Toplu taşıma araçlarında "sesli anons" sistemi denetlenecek
Açık alanlar ve toplu taşıma araçları için de kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler ile BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme kapsamındaki gerekliliklerle ilgili yapılan düzenlemelerle otobüslerde varılacak durağın isminin sesli olarak anons edilmesi ve yazılı olarak belirtilmesi, metro vagonlarında güzergah bilgisi, durak bilgisi, kalkış saati, yolculuk süresi ve varış saati gibi bilgilerin sesli olarak anonsu ve yazılı bilgilendirmenin yapılmasına ilişkin kıstaslar da denetime tabi tutulacak.
Revizyon kapsamında formlarda yaşlıların binaları ve açık alanları kullanırken ihtiyaç duyduğu bazı erişilebilirlik gereklilikleri de yer aldı.
Denetim çalışmaları hızlanacak
Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarınca yapılan denetimler sonucunda erişilebilir olduğu tespit edilen bina, açık alan kullanımları ve toplu taşıma araçları için valilikler tarafından "Erişilebilirlik Belgesi" düzenleniyor.
Yeni düzenlemelerle erişilebilirlik uygulamalarının yaygınlaşması ve engellilerin toplumsal yaşama katılımlarının artırılmasına katkı sağlanması hedefleniyor. Denetim formlarının revizyonu ile birlikte kurum ve kuruluşların var olan hizmet binalarının dönüşümü ve yeni yapılan projelerin standartlara uygun olmasına yönelik erişilebilirlik çalışmalarına hız verilecek.
AA