Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerince, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri nedeniyle evde kalan vatandaşlar ile araştırmacıların kullanımına sunulan Belge Tarama Sistemi'yle (BETSİS) bir ayda 81 bin 880 araştırmacı yaklaşık 1 milyon 700 bin belge görüntüledi.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 16 Temmuz 2018 yılında yayınlanan 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığının kanuni yapılanma sürecinin tamamlanarak güçlü bir kurumsal teşkilat yapısı oluşturulduğunu ve arşivlerin güçlü bir uzman kadro ile tek elden yönetilmesinin önünün açıldığını söyledi.
Ünal, Başkanlığın yaklaşık 30 yıldır sürdürdüğü dijitalleştirme faaliyetlerine son yıllarda hız verildiğine de dikkati çekti.
Türkiye'yi 2020 Mart ayı başından bu yana etkisi altına alan Kovid-19 salgınına yönelik tedbirler kapsamında, Ankara ve İstanbul'daki araştırma salonlarının kapatıldığını belirten Ünal, arşivlerde sürdürülen kurumsal, akademik ve kültürel çalışmaların aksamaması için de yeni uygulamalar hayata geçirdiklerini belirtti.
Daha önce araştırmacıların, internet üzerinden sadece bir kısmını görüntüleyebildikleri belgenin tamamı için, arşivlere başvurması gerektiğini kaydeden Ünal, 16 Nisan'da kullanıma açtıkları Belge Tarama Sistemi'yle artık buna gerek kalmadığını bildirdi.
Ünal, "BETSİS uygulaması ile yaklaşık 30 milyon belge, meraklıların ilgi ve dikkatine sunuldu. Bu sistem sayesinde araştırmacılar sisteme üye olmak koşuluyla arşiv veri tabanında dijital görüntüsü mevcut tüm belgelerin görüntülerine ulaşabiliyor. Son yıllarda, yılda ortalama 5 milyona yakın belgenin dijitalleştirilip sisteme kazandırıldığı düşünülürse bu gelişmenin, yaklaşık 95 milyonluk belge ve 400 bin defterlik koleksiyon içinde ne kadar büyük bir anlam ifade ettiği daha iyi anlaşılacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Sistemin etkileri araştırma hizmetleri istatistiklerine de yansıdı
BETSİS'in faaliyete geçmesinin basında, akademik ve kültürel çevrelerde çok olumlu karşılandığına ve bunun araştırma hizmetlerinin istatistiklere de yansıdığına işaret eden Ünal, şunları kaydetti:
"2019'un 10 Nisan-12 Mayıs aralığında internet üzerinden erişim sağlayan araştırmacı sayısı 28 bin 868 iken, 2020'nin aynı döneminde bu sayı 81 bin 880 araştırıcıya ulaştı. Ayrıca yine aynı tarihlerde, 2019'da arşiv sisteminde yapılan araştırma sayısı yaklaşık 156 bin 500'den 425 bin 500'e, incelenen görüntü sayısı yaklaşık 300 binden 1 milyon 700 bine, temin edilen belge sayısı da yaklaşık 43 binden 78 bine yükseldi.
Buna göre, 2020 yılının 10 Nisan-12 Mayıs tarihleri arasında geçen yıla oranla arşivlere erişim sağlayan araştırmacı sayısında 2,8, yapılan arama sayısında 2,7, incelenen görüntü sayısında 5,6, temin edilen belge sayısında ise 1,8 kat gibi yüksek oranlarda artış olduğunu görüyoruz. Bu rakamlar bizim için sevindiricidir, çünkü gerek araştırmacılar gerekse de tarihe ilgili insanlarımız bir zamanlar, bir arşiv belgesine ulaşabilmek için sırada beklemek, adeta kuyruğa geçmek zorundaydılar. Şimdi ise istediklerinde evlerinden çıkmadan arşiv belgesine bir ekrandan ulaşabiliyorlar."
- Sistemi en çok öğrenciler kullandı
Prof. Dr. Ünal, sistemi kullanan kulanıcılara ilişkin de bilgi vererek, "BETSİS'i yüzde 40,5 ile en çok lise, lisans, yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerimiz kullanırken, yüzde 17,6 oranında kamu görevlileri, yüzde 11,8 oranında öğretim üyesi ve öğretim görevlileri, yüzde 8,2 oranında serbest meslek sahipleri, yüzde 1,4 oranında gazeteci ve yazarlar ile yüzde 20,4 oranında diğer mesleklere sahip vatandaşlarımız kullandı. Devlet Arşivleri Belge Tarama Sistemi'nin, ülkemiz ve dünyadaki tarihçilere, araştırmacılara araştırmalarında ne kadar büyük bir kolaylık sağladığı, kısa zaman içerisinde nicelik ve nitelik yönünden araştırmalardaki artışla kendini gösterecektir." ifadelerini kullandı.
AA