Hz. Ali (ra) şöyle demiştir: "Çocuklarınızı, kendi bulunduğunuz zamandan başka zaman için hazırlayınız. Onları yaşayacakları zamana göre yetiştiriniz."
Ergenlik delilik şubesinden bir şubedir
Allah Resulü (sav) "Buluğ çağı delilik şubesinden bir şubedir" buyurmakla aslında ergenliğin ne kadar zor, ince ve hassas bir dönem olduğuna işaret etmiş ve bu zor çetin ve geçici olan sürece bir ad koymuştur. Yani Allah Resulü (sav) aslında şuna işaret etmektedir belki de, karşınızda bir deli olsa yaptığı olumsuz hareketlere karşı nasıl davranırdınız? Hemen hepimiz şuan içimizden şu cevapları veriyoruzdur eminim; delidir ne yapsa yeridir diyerek hoş görürdük herhalde. Olabilir derdik.
İnatçılık dönemidir!
Bu dönem birey için çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Ergenlik dönemi, gencin arayışlarının yoğun olduğu, anne-baba ve yakın çevresine ters düştüğü, kendisiyle toplum arasında kendine göre var olan çelişkileri en yoğun yaşadığı devredir, çünkü gelişmekte olan bireyin kendi benliğini bulması ve tanımlaması ergenliğin en önemli adımıdır. Tabiri caizse bu dönem ergenin 'gıcıklık' dönemidir.
Ergen, morotoryum denilen bir süreçten geçer
Bir seferinde ergenliğe adım atmış bir gencimizle sınava hazırlık yapıyorduk. Beraber özgüven, kaygı, stres ve dikkat dağınıklığı üzerine çalışırken gençle aramızda şöyle bir konuşma geçmişti. Onun neden bu kadar stresli olduğunu sorduğumda:
"Ailem beni hala çocuk zannediyor. Hâlbuki ben büyüdüm. Hala beni robot zannediyorlar. Hâlbuki benimde duygularım var. Benimle arkadaş olmaya çalışıyorlar. Hâlbuki benim arkadaşa değil anne-babaya ihtiyacım var. Beni durmadan yönlendirmeye çalışıyorlar. Hâlbuki şu an ben kendimi tanıyamıyorum, duygularımı kontrol edemiyorum. Size yeminle söylüyorum; şuan annem babam cenneti gösterseler onların gıcıklığına cehenneme bile girerim" dedi.
Bu yazıyı okuyanlar Allah muhafaza çocuk dinden çıkmış diyebilirler. Hâlbuki çocuk morotoryum denilen bir süreç geçirmektedir. Morotoryum; tümden reddetme ve yeniden inşa etmek demektir. Bu süreçte çocuk en sevdiği değer verdiği doğruları bile reddedebilir. Yeter ki sabır, sevgi, ilgi ve adam yerine konulma olsun. Daha önce de söylediğimiz gibi bu süreç zor, çetin ama geçici bir süreçtir.
Bu dönemde genç, daha önce inandığı değer ve yargıları gözden geçirir. Her şeyin eleştirildiği, sorgulandığı ve kendine özgü bir dünya kurma çabaları da yine bu döneme rastlar.
Genç, çocukluk döneminde geniş ölçüde ailenin değerleri etkisindedir. Ancak ergenlik süreciyle birlikte yaşıtlarının değerleri de önem kazanmaya başlar. İşte tam bu dönemde anne-babaların kaybetme korkusu başlar.
Ergenlik nedir?
Ergenlik; bir çocuğun dış görünüş ve yapısının dereceli olarak genç bir erişkine dönüştüğü, akıl baliğ olma çağı dediğimiz tutum ve davranışlarımızdan sorumlu olmaya başladığımız döneme ergenlik denir. Ergenlik sürecine giren çocuk büyük bir kaosun içinde bulur kendisini. Çünkü hem bedeni, hem ruhu hem de duygu ve düşünceleri çok yönlü bir değişime girmiştir. Bu süreç o söz dinleyen, gel deyince gelen, git deyince giden, otur deyince oturan ve ye deyince yiyen çocuğun gitmesine tam tersi; her şeyin zıddını yapmaya başlayan tanımadığımız bir insan haline dönmüştür. Yarı yetişkin olmaya aday olan ergen bu dönem sürecinde:
1- Fiziksel değişim
2- Duygusal değişim gösterir.
Ergenin geçirdiği duygusal değişiklikler
*1- Kimlik arayışına girer. Bu arayış ergenlik çağının en önemli çabasıdır.
*2- Anne-babası ve kardeşleri dışında sevgi arayışına girer. (Özellikle de arkadaşları)
*3- Morotoryum (tümden reddetme, yeniden inşa etme)
*4- Kaygı ve endişelidir.
a- Gelişimsel kaygı,
b- Okul ve sınav kaygısı
*5- Yalnız kalmak ister.
*6- Ani öfke patlamaları yaşar. Hırçın ve saldırgandır. Nedenleri:
a- Alay edilip, gülünç düşürülmesi (özelliklede en sevdiği arkadaşlarının yanında)
b- Tenkit edilip, azarlanması (unutmayı o artık çocuk değil sayılmak ve adam yerine konulmak ister)
c- Haksız yere cezalandırılması.
d- İnsanların ona hükmetmeye çalışması
e- İşlerin ters gittiğini görmesi
f- Özel eşyalarının, kardeşleri ya da ana-babası tarafından habersizce alınması.
*7- Çalışma isteksizliği.
*8- Disipline karşı direniş
*9- Çekingen ve sıkıntılı olma,
*10- Fazla hayal kurma,
*11- Duygu yoğunluğunun artması...
Dikkat!
Öncelikle nasıl kolay doğum yoksa kolay ergenlikte yoktur. Nasıl doğumda bir sancı çekiliyorsa ergenlikte bir süreçtir ve bu süreci en güzel şekilde geçirebilmeyi Rabbim bize nasip eylesin.
*Doğru bir niyetle kurulan evlilik,
*Güzel bir hamilelik süreci,
*Öncelikle eşler arasında sonra da çocuklara karşı gösterilen yeterli sevgi ve saygı,
*İlgi ve adam yerine koymak,
*Hakkıyla gösterilen sabır,
*Tutarlılık ve kararlılık...
Bunları asla yapmayın
*1- Eleştirmeyin
*2- Uyarmayın
*3- Suçlamayın
*4 -Ad takmayın
*5- Alay etmeyin
*6- Tehdit etmeyin
*7- Emir vermeyin
*8- Kıyaslamayın
*9- Konferans çekmeyin
*10-Azarlamayın
*11-Beddua etmeyin
*12-Dayak atmayın
*13-Acındırma cümleleri kullanıp da; böyle davranman yüzünden hastalanıyorum? Senin yüzünden ölüp gideceğim demeyin.
*14-Geleceğe yönelik olumsu tahminlerde bulunmayın.
Milli Gazete